آشفتگی بازار موز: از فروش مجوزهای واردات در بازار سیاه تا انکار «سلطان موز»

قیمت موز که در هفته‌های گذشته افزایش یافته بود در برخی مناطق به کیلویی ۷۲ هزار تومان رسیده است. محمدحسین بهشتی پدر داماد حسن روحانی که یکی از واردکنندگان موز به ایران است، لقب «سلطان موز» را طی روزهای گذشته به او داده شده رد کرده و گفت با هفته‌ای «پنج کانتینر» واردات کسی سلطان نمی‌شود!

رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی هنگامی که در آذرماه قیمت موز به کیلویی ۳۰ هزار تومان رسیده بود درباره گرانی این میوه گفته بود که علت اصلی گرانی موز در این است که واردات آن در دست تاجر اصلی نیست.

به گفته وی، ممنوعیت ثبت سفارش موز و اعطای مجوز وادرات آن تنها به افرادی خاص باعث شده تا صاحبان مجوز واردات، آن را با قیمتی بالاتر به فعالان این بازار بفروشند از این رو بازار فروش این محصول در بنادر توسط دلالان و واسطه‌ها رونق گرفته تا آنجا که مجوز واردات هر کیلو موز بین ۸۰۰ تا ۸۵۰ تومان فروخته می‌شود و این هزینه در هیچ جا ثبت نمی‌شود.

رضا نورانی تأکید کرده بود که «فروش مجوز ثبت سفارش‌ها از اسفند ۹۸ توسط دلالان شروع شده و موضوع تازه‌ای نیست، کسی هم بر فعالیت این افراد و این چرخه نظارت نمی‌کند.»

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با تأکید بر اینکه «قیمت موز هیچ ارتباطی با نرخ دلار ندارد» گفته بود که «سوال ما این است که مجوز واردات موز در دست چه کسانی است؟ چرا در کشور دلال پرورش می‌دهیم و اگر قرار است کالایی ممنوع شود باید واردات آن نیز ممنوع شود.»

رضا نورانی گفته بود افزایش قیمت موز قطعا بر افزایش کاذب قیمت دیگر میوه‌ها هم تأثیر می‌گذارد: «از آنجایی که ۹۹ درصد از تقاضای موز در بازار داخلی از طریق وارات تأمین می‌شود و واردات این میوه در انحصار چند نفری است که گاهی به فروش آن می‌پردازند بهتر است سیاست‌گذار با تشدید نظارت‌ها و یا تغییر رویه در واردات از افزایش کاذب قیمت این میوه و تأثیرگذاری آن بر نرخ سایر میوه‌ها در بازار جلوگیری کند.»

همانطور که رضا نورانی نیز اشاره کرده بود مافیای انحصاری واردات موز در افزایش قیمت این محصول مؤثر است. یعنی مافیاها هم آنگونه که رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی توضیح داده می‌توانند هم قیمت‌ها را جابجا کنند و هم مجوز واردات را به دیگران بفروشند.

این در حالیست که محمدحسین بهشتی پدر داماد حسن روحانی از جمله چند نفری است که مجوز واردات موز دریافت می‌کنند. حالا همزمان با افزایش قیمت موز بار دیگر نام او بر سر زبان‌ها افتاده و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی او را در روند افزایش قیمت موز مقصر خوانده‌اند.

محمدحسین بهشتی روز یکشنبه ۱۹ بهمن در گفتگو با روزنامه «آفتاب یزد» با بیان اینکه بر چسب «سلطان موز» به او نمی‌چسبد، افزوده است: «در حالی به من برچسب سلطان موز می‌زنند که در هفته در نهایت ۵ تریلی واردات موز دارم که از هفته آینده دیگر ندارم.»

محمدحسین بهشتی در توجیه اینکه از سوی پدرخانم پسرش یعنی حسن روحانی دارای رانت نیست گفته است: «پسر من داماد آقای روحانی است و سابقه دوستی و رفاقت من و آقای روحانی نیز بسیار قدیمی است، بنده با رئیس‌ جمهوری از سال ۱۳۵۸ دوست هستیم. فرزندان ما نیز در سال ۱۳۷۰ ازدواج کردند. اما اگر بنا بود سوء استفاده از این موقعیت شده باشد باید در آن سال‌ها رخ داده بود؛ کما اینکه هر ۴ فرزند من پزشک هستند و با وجود این نسبت فامیلی، هیچگاه تمایلی به حضور در یک ارگان دولتی یا استفاده از امتیازی خارج از آنچه در توان ذاتی خانوادگی ما از پیش از انقلاب وجود داشته، نداشته‌ایم.»

محمدحسین بهشتی به موضوع فروش مجوز واردات از سوی تعداد اندکی که مجوز واردات دارند اشاره نکرده و تلاش کرده ثابت کند هیچ رانتی برای واردات انحصاری موز نداشته است. این در حالیست که آمارها نشان می‌دهد همواره مجوز واردات حجم زیادی از موز وارداتی به ایران به نام او صادر شده است!

در این میان هیئت وزیران به تازگی تصویب کرده که مجوز واردات موز به شرط صادرات یک‌ و نیم برابر سیب صادر خواهد شد. به بیان دیگر افرادی که متقاضی واردات موز هستند باید پیشتر یک‌ و نیم برابر سیب به خارج از کشور صادر کنند.

دولت علت گذاشتن چنین شرطی را تعادل بازار سیب ایران با توجه به تولید بالای این محصول در کشور و همچنین عدم تحمیل بار ارزی به کشور به ازای واردات موز عنوان کرده است.

اما این مجوزها هنوز صادر نشده است. به عقیده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی چون شرط واردات به ازای صادرات یک‌ و نیم برابر سیب تعرفه‌های گمرکی و درآمد دولت را کاهش می‌دهد، مجوزها هنوز صادر نشده است.

جلال محمودزاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت توجهی به افزایش صادرات محصولات غیرنفتی و کشاورزی ندارد، گفته است: «صدور مجوز صادرات سیب در قبال واردات موز درآمدهای تعرفه‌ای دولت را کاهش می‌دهد و به همین دلیل نیز مجوز آن تا کنون صادر نشده است.»

اکنون قیمت موز در حالی افزایش یافته و مشخص هم نیست چه زمانی کاهش می‌یابد که محمدعلی مصطفی‌لو مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های باغداران گفته که «گر چه طی سال‌های اخیر موز در سبد میوه خانوار در مجالس و مهمانی‌ها مرسوم شده است، اما خاصیت برخی میوه‌های داخلی همچون سیب به مراتب بالاتر است!»