سیزدهمین گزارش سالانه «سازمان حقوق بشر ایران» حاکیست که حکومت اسلامی در ایران در سال ۲۰۲۰ دست‌کم ۲۶۷ نفر را با وجود شیوع ویروس کرونا اعدام کرده است.
«سازمان حقوق بشر ایران» امروز سه‌شنبه ۱۰فروردین‌ماه ۱۴۰۰ سیزدهمین گزارش سالانه اعدام در ایران را منتشر کرد. این گزارش بیانگر تداوم روند اعدام با وجود شیوع ویروس کرونا در ایران مانند سال‌های گذشته است.
بر مبنای این گزارش، دست‌کم ۲۶۷ نفر در سال ۲۰۲۰ در ایران اعدام شده‌اند که تقریبا برابر با اعدام‌های سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ است که اعدام دست‌کم ۲۷۳ و ۲۸۰ نفر گزارش شده بود.
«سازمان حقوق بشر ایران» یادآور شده که جمهوری اسلامی بر خلاف بسیاری از کشورهای دیگر، اولویت را بجای مدیریت بیماری کووید۱۹ در زندان‌ها، بر ادامه اعدام‌ها گذاشته که «خود عاملی در شیوع بیشتر بیماری در چندین زندان بوده و همچنین سوء مدیریت و فقدان شفافیت در مقابله با ویروس کرونا، باعث وحشت و آشوب در چندین زندان ایران نیز شده است.»
همچنین در سال ۲۰۲۰، اعدام کودک-مجرمان نیز توسط نظام جمهوری اسلامی ادامه پیدا کرده و مجازات اعدام برای سرکوب معترضان، اقلیت‌های اتنیکی و روزنامه‌نگاران همچنان به کار گرفته شد.
گزارش سالانه این سازمان حقوق بشری نشان می‌دهد، با توجه به گسترش کارزارهای مردمی در مخالفت با مجازات اعدام و گسترش کارزار #اعدام_نکنید، میزان بخشش در جرائم قتل عمد و چشم‌پوشی از قصاص، به طرز قابل توجهی افزایش داشته است.
بر این اساس، در سال ۲۰۲۰ خانواده قربانیان، دست‌کم ۶۶۲ زندانی محکوم به قصاص را بخشیده‌اند. این آمار سال گذشته ۳۷۴ مورد بوده است. میزان بخشش در سال ۲۰۲۰ افزایش چشمگیری را نسبت به سال‌های گذشته نشان می‌دهد.
محمود امیری‌مقدم مدیر «سازمان حقوق بشر ایران» در مورد جنبش ضداعدام در ایران گفت: «مقام‌های جمهوری اسلامی از مجازات مرگ برای هراس‌افکنی در میان مردم استفاده می‌کنند تا قدرت را حفظ کنند. اما اعتراضات سال‌های اخیر نشان داد که نه تنها احساس ترس در میان مردم رنگ باخته، بلکه خشم آنها را نسبت به اعدام‌ها برانگیخته است. ما از جنبش رو به رشدِ مبارزه با اعدام که در سال گذشته در شبکه‌های اجتماعی اوج گرفته، استقبال می‌کنیم.»
جزئیات این گزارش نشان می‌دهد، ۹۱ مورد از اعدام‌ها (۳۴ درصد) توسط منابع رسمی اعلام شده‌اند و تقریبا ۶۶درصد از اعدام‌های شمارش‌شده در گزارش ۲۰۲۰، یعنی ۱۷۶ مورد اعدام، بطور اعلام نشده‌اند.
دست‌کم ۲۱۱ مورد اعدام (۷۹ درصد از کل اعدام‌ها) با اتهام قتل عمد و دست‌کم ۲۵ نفر (۱۰ درصد از کل) با اتهام مرتبط با مواد مخدر صورت گرفته است. یک مورد اعدام در ملاء عام اجرا شده که کمترین میزان در ۱۵ سال اخیر بوده است. همچنین دست‌کم ۴ کودک-مجرم در میان اعدام‌شدگان بودند و در این سال، دست‌کم ۹ زن اعدام شده‌اند.
۲ مورد اعدام در ارتباط با اعتراضات سراسری و یک مورد بر اساس اتهامات مربوط به راه‌اندازی کانال خبری- سیاسی در رسانه‌های اجتماعی صورت گرفته است. یک مورد اعدام نیز به دلیل مصرف نوشیدنی‌های الکلی بوده است.
حداقل ۳۸ مورد از اعدام‌ها در سال ۲۰۲۰ و بیش از ۳۶۱۹ اعدام از سال ۲۰۱۰ بر اساس احکام صادره توسط دادگاه‌های انقلاب، اجرا شده‌اند.
طبق گزارش سال ۲۰۲۰، تعداد اعدام‌ها در مناطق اتنیکی مانند استان سیستان و بلوچستان و کردستان در مقایسه با دو سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است. این امر تا سال ۲۰۲۱ و زمان انتشار این گزارش، ادامه دارد و در یک ماه و نیم نخست این سال، زندانیان بلوچ یک سوم کل اعدام‌ها را تشکیل داده‌اند.
در نظرسنجی «گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان» (گمان) نسبت به «نگرش ایرانیان نسبت به مجازات اعدام»، تنها ۲۱ درصد از ایرانیان گفته‌اند که در صورت به قتل رسیدن یکی از اعضای نزدیک خانواده، قصاص را به مجازات‌های دیگر مانند حبس طولانی، ترجیح می‌دهند.
بر اساس گزارش «سازمان حقوق بشر در ایران»، حداقل در ۶۶۲ مورد در سال ۲۰۲۰، اولیای دم بخشش یا دیه را بجای قصاص انتخاب کردند که در مقایسه با موارد قصاص، سه برابر بیشتر است.
نظرسنجی گمان همچنین نشان داد که ۷۰درصد ایرانیان یا بطور کل با مجازات مرگ مخالف هستند (۴۴ درصد) و یا تنها در برخی موارد استثنایی با اجرای آن (۲۶ درصد) موافقت دارند. بعلاوه، این بررسی نشان داد که بیش از ۸۵ درصد ایرانیان با اجرای اعدام در ملاء عام و مجازات اعدام برای کسانی که در زمان ارتکاب جرم زیر ۱۸ سال سن داشته‌اند، مخالف هستند.
