کشور در حالی با بحران عظیم ابتلا و مرگ و میر چندین هزار نفره در موج چهارم کرونا روبروست که مقامات مسئول هیچ تلاشی برای خریداری واکسن‌های جدید نمی‌کنند و واکسیناسیون را به صورت نمایش و تبلیغاتی و «شو» پیش می‌برند. کارشناسان ایده اجرای ایمنی گله‌ای توسط مسئولان را بیشتر محتمل می‌دانند و می‌گویند وگرنه با چنین روندی تا شش ماه اول سال ۱۴۰۱ نیز واکسیناسیون در ایران تمام نمی‌شود.
آرمین زارعیان رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری استان تهران امروز یکشنبه ۲۲فروردین‌ماه ۱۴۰۰ در ادامه‌ی موج چهارم ویروس کرونا در ایران از مهاجرت ماهانه ۵۰۰ پرستار ایرانی به خارج از کشور خبر داد که با وجود کمبود کنونی نیروی کادر درمان و پزشکی در بیمارستان رخ داده است.
به گفته او، «اغلب پرستاران ایرانی به کشورهای آمریکای شمالی مثل کانادا، و سوئد در اروپا و همچنین برخی کشورهای حوزه خلیج فارس مهاجرت می‌کنند.»
این میزان مهاجرت ماهانه بطور رسمی در سازمان نظام پزشکی به ثبت رسیده و تنها بخشی از آمار واقعی است، چرا که «بخشی از پرستاران هم ابتدا خودشان کارهای پذیرش گرفتن در دیگر کشورها را پیگیری می‌کنند و آمار این موضوع خیلی مشخص نیست.»
زارعیان رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری استان تهران، عمده پرستاران مهاجرت کرده را متعلق به بخش خصوصی خوانده که «به دلیل برخوردار نبودن از حق و حقوق کافی و منطقی در ازای کاری که انجام می‌دهند، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و ایران را ترک می‌کنند.»
این عضو هیئت مدیره نظام پرستاری استان تهران گفته در بحث پرداخت حقوق و مزایای پرستاران با وجود اینکه علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی هم تأکید کرده ولی «برخی مسئولان در وزارت بهداشت، مسئولان ارشد دولت و برخی چهره‌های سرشناس مجلس شورای اسلامی به صراحت با دستور رهبر معظم انقلاب مخالفت کرده و کاری برای استخدام پرستاران انجام نمی‌دهند.»
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران به عنوان راه حل تشویقی و جلوگیری از مهاجرت پرستاران به خارج کشور گفته که حتی با پیشنهاد استخدام ۳۰هزار پرستار نیز از سوی مقامات موافقت نشده است.
او بی‌توجهی به این روند را باعث گسترش مهاجرت پرستاران دانسته و گفته است: «پرستاران نمی‌آیند حقوق ۵ هزار یورویی دیگر کشورها را رها کنند و با حقوق بخور و نمیر فعلی که به آنها پرداخت می‌شود، نمی‌توان مانع خروج پرستاران از کشور شد.»
در این بین، واکسیناسیون کادر درمان پزشکی با وجود افزایش خطر ابتلا و مرگ فعالان در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به دلیل موج چهارم ویروس به کُندی، نامناسب و بدون اولویت‌بندی اجرا می‌شود.
پیشتر مریم حضرتی معاون پرستاری وزرات بهداشت مدعی اجرای واکسیناسیون برای حدود ۸۰درصد کادر درمان بیمارستانی شده بود، حال آنکه واقعیت و گزارش‌های کادر درمان این ادعا را رد می‌کند. بر اساس آمارهای منتشر شده، هنوز یک‌درصد جمعیت حدود ۸۳ میلیون نفری ایران نیز واکسینه نشده‌اند.
موجودی واکسن در ایران در بهترین حالت، یک میلیون و ۶۹۵هزار دوز واکسن کروناست که از روسیه، هند و کوواکس سازمان بهداشت جهانی تهیه شده و ۲۵۰هزار دوز واکسن هم چینی‌ها هدیه دادند.
آنگونه که «خانه پرستار» که مطالبات صنفی پرستاران را دنبال می‌کند در نظرسنجی در صفحه اینستاگرامش منتشر کرده، حدود ۶۵درصد پرستاران واکسیناسیون ۸۰درصدی کادر درمان و پزشکی را رد کرده‌اند.
محمدرضا ظفرقندی رئیس کل سازمان نظام پزشکی امروز اعلام کرد که تا ۲ هفته دیگر تمام کادر درمان با ۷۰۰هزار دوز واکسن آسترازنکای کره جنوبی واکسینه میشوند و جای نگرانی نیست.
با این حال، اجرای واکسیناسیون تا کنون نشان می‌دهد که بسیاری گروه‌ها خارج از نوبت و خلاف اولویت‌بندی واکسیناسیون و جلوتر از کادر درمان واکسینه شده‌اند. این گروه‌ها شامل پاکبان‌ها، سالمندان و برخی ورزشکاران میشوند که اعتراض کادر درمان را نیز به دنبال داشته است. گزارش‌هایی نیز منتشر شده که حاکیست احتمالا ۳۰هزار دوز واکسن تزریق شده به پاکبان‌های سراسر کشور، واکسن کوبایی بوده است.
پیام طبرسی رئیس بخش عفونی بیمارستان «مسیح دانشوری» در این ارتباط گفته است: «برای تزریق واکسن به ۸۰میلیون نفر، الان سرعت واکسیناســیون ما اصلا مناسب نیست. منابعی مثل بلومبرگ اعلام کرده‌اند که تزریق واکســن به شکل عمومی در ایران ممکن اســت که حدود ۱۰سال طول بکشد. مقداری از این موضوع بــه این ربط دارد که برای تزریق واکسن‌هایی که می‌آوریم هم سـرعت نداریم. بالاخره امید بود که اگر تا الان حدود ۸۰۰هزار واکسن وارد کشور شده تا الان همه کادر درمان واکسن تزریق کرده باشند، اما این اتفاق رخ نداده است.»
طبرسی یکی از دلایل عدم پیشرفت واکسیناسیون کادر درمان را با همین موجودی اندک عدم رعایت اولویت‌بندی‌ها بیان کرده، «بالاخره اگر اولویت‌بندی کردیم، طـبق همان اولویت واکســن تزریق کنیم و کارهای نمادیــن انجام ندهیم. نمی‌گویم که پاکبان‌ها نباید واکسن تزریق کنند، اما انجام این کار به شکل نمادین مشکل دارد. مسئله واکسیناسـیون ما با تزریق به ۵۰ تا ۱۰۰نفر حل نمی‌شود.»
رئیس بخش عفونی بیمارستان «مسیح دانشوری» همچنین گفته است: «خیلی امیدوار بودم که با درست بودن همه اقدامات تا مهر و آبان واکسیناسیون عمومی تمام می‌شد، اما با این وضعیت کنونی به نظر نمی‌رسـد که تا شش ماه اول ۱۴۰۱ هم بتوانیم واکسیناسـیون را تمام کنیم اما امیدواریم مســئولان بتوانند واکسن خارجی بیشتری بیاورند، الان یک رقابت در دنیا وجود دارد. می‌توانیم کنار بایستیم و بگوییم کسی واکسن نمی‌دهد یا می‌توانیم برویم بجنگیم و بالاخره برای کشور واکسن به دست بیاوریم.»
محمد میرزابیگی رئیس کل سازمان نظام پرسـتاری درباره میزان مرگ و میر و ابتلای کادر درمان در ایران گفته است: «تا کنون بیش از ۸۰هزار نفر پرسـتار به کرونا مبتلا شده‌اند و ۱۱۰نفر آنان در این راه شـهید شدند و جانشان را فدا کردند».
او از اختصاص واکسن به اعضای سازمان نظام پزشکی انتقاد کرده و گفته است: «واکســن کرونا در کشور کم
اســت. ما هم قبول داریم ولی همین میزان کم باید عادلانه توزیع شود. دلیل ندارد وزارت بهداشت ۴۵هزار واکسن را از حدود ۱۰۰هزار واکســن به یک سازمان به نام نظام پزشکی بدهد در حالی که پرستاران در بخش مراقبت در منزل در حال فدا شدن هستند. این موضوع و بی‌عدالتی در واکسیناسـیون در دست بررسی است و امیدواریم مسئولان وزارت بهداشت در روزهای آینده این روند را اصلاح کنند.»
این در حالیست که گفته می‌شود برای واکسیناسیون کادر درمان و پزشکی حداقل ۱۲میلیون دوز واکسن مورد نیاز است. آنگونه که تصمیمات و رفتارشناسی مقامات ارشد جمهوری اسلامی نشان می‌دهد، عدم تلاش برای خریداری واکسن‌های کرونا و اصرار بر واردات فوری واکسن‌های خریداری شده و روند کُند واکسیناسیون با واکسن‌های موجود، می‌توان نتیجه گرفت که پس از بیش از یکسال که از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران می‌گذرد، حکومت همچنان در حال اجرای تئوری مرگبار ایمنی گله‌ای است!
چنانکه پیشتر مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی از دلایل افزایش شمار مبتلایان در سال ۱۴۰۰ را اجرای چنین تئوری دانسته و گفته بود: «دو عامل در این افزایش نقش چشمگیری داشتند. ایده ایجاد ایمنی جمعی در اثر ابتلای جمع زیادی از جامعه که به‌رغم هشدارهای متعدد دانشمندان داخلی و خارجی، متأسفانه هنوز هم در بین برخی از مسئولین و صاحب‌نظران طرفدار دارد و دوم، فرصت‌سوزی در تهیه واکسن مؤثر برای ایمن‌سازی جمعیت مسن و کادر بهداشتی درمانی است.»
او گفته بود: «به نظر می‌رسد دولت و سایر نهادهای حاکمیتی هنوز اهمیت دسترسی هرچه سریع‌تر به واکسن، از هر نوعی و به هر طریقی، در کنترل پاندمی کووید ۱۹ را جدی نگرفته‌اند. حداقل این باور در قاطبه جامعه ایجاد نشده تا مردم بتوانند به دولت و توصیه‌های آن اعتماد داشته و از دستورالعمل‌ها تبعیت کنند.»
آنطور که یونسیان توضیح داده، «واکسنی که وارد شده تقریباً برای کمتر از یک درصد جمعیت کافی است و هنوز این نسبت هم هر دو دوز خود را دریافت نکرده‌اند. ما باید بتوانیم افراد کادر بهداشت و درمان، و سالمندان بالای ۷۵سال که عمده مرگ‌ومیرها را شامل میشوند واکسینه کنیم. حدود نیمی از مرگ‌های کرونا در افراد بالای ۷۵سال است که جمعیتی حدود ۲میلیون نفر (۲.۵درصد کل کشور) دارند و دو سوم مرگ‌های ناشی از کرونا در جمعیت بالای ۶۵سال که حدوداً ۵ میلیون نفر (کمی بیش از۶% جمعیت کشور) هستند رخ می‌دهد. بنابراین اگر ما بتوانیم در مرحله اول، پس از واکسیناسیون کادر بهداشتی درمانی (که جمعیتی کمتر از ۱ میلیون نفر دارند) این ۲میلیون نفر بالای ۷۵سال و در مرحله بعدی ۵میلیون نفر سالمند بالای ۶۵ساله را واکسینه کنیم، می‌شود انتظار داشت حدود دو سوم از کل بستری‌ها و مرگ‌ها را در موج‌های بعدی کاهش یابد و با خیال راحت‌تری بتوانیم کرونا را کنترل کنیم و برای رسیدن به این نقطه هم به‌شکل ضروری نیازمند به حدود ۱۲میلیون دوز واکسن هستیم.»
شمار پرسنل کم‌تجربه در کادر درمان ایران بالا رفته و این ضریب اشتباهات را بالا میبرد. افراد باتجربه زیادی از کشور خارج میشوند.