(+عکس) سر شیرهای غرّان باغشاه و مجسمه «نبرد گرشاسب با اژدها» با قدمت حداقل ۸۵ ساله هنگام «مرمت» شکسته و تخریب شد! تندیس نمادین «گرشاسب با اژدها» در سال ۱۳۱۵ در میدان باغشاه نصب شد و در فهرست میراث ملی نیز به ثبت رسیده است.
مجسمه نبرد گرشاسب با اژدها در سال ۱۳۱۵ در میدان باغشاه تهران/ احداث شده در دوره قاجاریه (میدان حر کنونی)/ نصب شد. حالا سر شیرهایی که در کنار این تندیس نصب شده بودند هنگام «مرمت» و «بازسازی» تخریب شده است!
تندیس گرشاسب و اژدها از معدود مجسمه‌های مفهومی شهر تهران است که غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ پس از آزادی آذربایجان از اشغال شوروی بر اساس افسانه «نبرد گرشاسب و اژدها» ساخت و با جریان به توپ بستن مجلس شورای ملی و جنبش مشروطه‌خواهان نیز مرتبط است.
مجسمه «نبرد گردشاسب با اژدها» و مجسمه «فردوسی» از معدود مجسمه‌های شهری هستند که در جریان انقلاب و پس از آن تخریب نشده و آسیب ندیده بودند. این تندیس تاریخی در سال ۹۸ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شد.
#شهرداری_تهران با مدیریت #سازمان_زیباسازی اقدام به تخریب شیرهای میدان حر تهران کرد که در فهرست آثار ملی کشور جای داشتند.
حیف و میل بیت‌المال و تخریب تاریخ از سوی مجموعه کسی که در ظاهر پرچمدار حفظ میراثفرهنگی است، چه معنی می‌تواند داشته باشد؟@pirouzhanachi @G_H_Mohammadi pic.twitter.com/bk38muSrEE— مرجان حاجی‌رحیمی (@MarjanHRahimi) May 25, 2021
حالا تصاویری از شیرهای دور این مجسمه منتشر شده که نشان می‌دهد آنها بی‌سر شده و فقط یک بدنه‌ی بتونی از آنها باقی مانده است. تخریب شیرها واکنش منفی گسترده‌ای به دنبال داشته و کاربران فضای مجازی این تخریب را به نابودی سازمانیافته‌ی بناهای تاریخی و میراث فرهنگی توسط داعش تشبیه می‌کنند.
برخی از کاربران نیز تخریب شیرهای این مجسمه و قطع سرهای آنها را در زیرمجموعه‌ی پیروز حناچی شهردار تهران، مربوط به گرایش‌های ضدملی او و در راستای سانسور و حذف نماد شیر به عنوان مظهر پادشاهی و تاریخ هزاران ساله‌ی شاهنشاهی ایران دانسته‌اند.
علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران در واکنش به انتشار تصاویر این تخریب در نامه‌ای به معاون شهردار تهران خواستار رسیدگی به این موضوع شده و نوشته است: «با توجه به حساسیت‌های ایجاد شده در رابطه با شیوه مرمت مجسمه‌های میدان حر و طرح دغدغه و نگرانی از منظر توجه به میراثفرهنگی، شایسته است دستور فرمایید در اسرع وقت گزارش موضوع ارائه شود.»
خلافت اسلامی به رهبری سَر تروریست منطقه و جهان؛ خامنه ای ، اقدام به تخریب شیرهای میدان حُر کرده ،
مستبدِ خونخوار حالا از مجسمه های سنگی نیز هراس دارد . pic.twitter.com/JG0AOltpNs— بابک آزادچهر ️🏳️ (@un_world_org) May 26, 2021
وزارت میراثفرهنگی اعلام کرده که علت تخریب شیرهای میدان باغشاه «مرمت غیراصولی» بوده و این وزارتخانه اساسا در جریان این مرمت نبوده است! مرتضی ادیب‌زاده معاون میراثفرهنگی استان تهران در همین ارتباط به ایسنا گفته: «شهرداری هر اقدامی با هر عنوانی در محدوده میانی میدان انجام دهد باید از اداره کل میراثفرهنگی استان تهران استعلام بگیرد. مرمت مجسمه‌های این میدان بدون هماهنگی و اطلاع ما بوده است.»
او همچنین گفته که صبح دیروز (سه‌شنبه چهارم خردادماه)، عوامل یگان حفاظت به محل اعزام شدند و پروژه متوقف شد تا بررسی و اقدامات لازم در این زمینه انجام شود. با این حال، به گفته‌ی شاپور دیوسالار معاون فرهنگی سازمان زیباسازی شهر تهران، شیرهای این مجسمه‌ها طی هفته آینده دوباره نصب می‌شوند و حتا «شکل دیداری بهتری» به این میدان می‌دهند!
تخریب مجسمه شیرهای ۸۵ میدان حر
مسابقه : فرق داعش سنی و داعش شیعه در چیست ؟ #نه_به_جمهوری_اسلامی #رای_بی_رای pic.twitter.com/UrQi6k1pN2— Mansour Soleimani (@InfoMansour) May 25, 2021
با اینکه میزان تخریب بسیار زیاد است و از شیرها تقریبا چیزی باقی نمانده، ولی کارشناسان میراثفرهنگی می‌گویند، تنها بعد از ارزیابی‌های دقیق می‌توان میزان تخریب را دریافت! مرمت شیرهای میدان باغشاه در مسئولیت «سازمان زیباسازی» بوده است.
علی اسماعیل‌زاده مدیر روابط عمومی شهرداری منطقه ۱۱ در این ارتباط گفته است: «شهرداری منطقه تنها امکانات لجستیکی را در اختیار سازمان زیباسازی قرار داده اما پیمانکار از طریق همین سازمان انتخاب شده است.»
در اطلاعیه‌ی سازمان زیباسازی در اینباره توضیح داده که تنها اثر اصلی که ساخته رحیم‌زاده ارژنگ است، یعنی نبرد گرشاسب با اژدها، در میدان ثبت ملی شده و تنها برای مرمت این اثر بوده که شهرداری نیاز به اجازه از میراثفرهنگی داشته است.
این بیانیه همچنین توضیح داده که اثر اصلی که رحیم‌زاده ارژنگ آن را ساخته، سالم و دست نخورده است و تنها مجسمه‌های شیر در اطراف میدان که فرسوده شده بودند، مرمت شدند! در حالی که این شیرها نه «مرمت» بلکه تخریب شده‌اند!
از سوی دیگر، شاپور دیوسالار معاون فرهنگی سازمان زیباسازی شهر تهران در بیانیه‌ای اعلام کرده که «مجسمه شیرهای اطراف اثر اصلی، ثبت ملی نیستند، قرار گرفتن این تندیس‌ها در معرض فعل و انفعالات جوّی و جنس نه چندان پایدار فایبرگلاس به کار رفته در بدنه این آثار، باعث شد که شکل نامناسبی ایجاد شود و چهره‌ای زشت و زننده به این اثر ملی بدهند بر همین مبنا و با توجه به وظیفه سازمان زیباسازی که متولی مرمت و تولید حجم و مجسمه در سراسر شهر است، بنا بر این شد که این چند مجسمه مرمت شوند.»
دیوسالار همچنین اضافه کرد: «با استفاده از متریال بتن، تغییری در شکل مجسمه‌ها رخ نداده و هفته آینده پس از جابجایی و نصب پایه‌های تازه مرمت به پایان می‌رسد و مجسمه‌ها در کنار میدان حر قرار می‌گیرند.»
با وجود این، حجت نظری سخنگوی کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران اعلام کرده که «اگر قصور محرز شود، شورا با آن برخورد می‌کند». او گفته که «نباید این شیرها تخریب می‌شد و تصمیم به مرمت این میدان نیز باید با حفظ اصل مجسمه‌ها انجام می‌شد، در صورتی که هرگونه تقصیر و کوتاهی در این زمینه محرز شود با عاملان آن برخورد خواهیم کرد.»
در این میان، در تازه‌ترین واکنش به انتقادها از این «مرمت» تخریب‌کننده، برزین ضرغامی مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران، مدعی شده که چهار مجسمه شیر در چهار گوشه میدان «حر» در اوایل دهه ۸۰ خورشیدی و حدود ۱۸ سال پیش توسط حسین ارژنگ شاگرد غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ ساخته و نصب شده و در نتیجه «از نظر تاریخی با مجسمه اصلی وسط میدان (گرشاسب و اژدها) برابری ندارد.»
بر مبنای گفته‌های این مدیر شهرداری تهران، «شیرهای اصلی میدان که همزمان با مجسمه مرکزی نصب شده بودند، اوایل انقلاب و در جریان «اصلاح فیزیکی» [!] میدان برداشته و تخریب شده بودند.»
برزین ضرغامی توضیح داده که «این مجسمه‌ها بر اساس همان شیرهای قدیمی از طریق تکنیک قالب‌گیری از جنس فایبرگلاس ساخته و داخل آن برای استحکام بیشتر با بتن پر شده بود. البته به نظر می‌رسد همین امر (بتنی بودن داخل فایبرگلاس) باعث شده که بعد از ۱۸ سال آسیب جدی ببینند بطوری که قابل مرمت نباشند.»
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران این ادعا را نیز مطرح کرده که میزان آسیب‌دیدگی و شکستگی این ۴ شیر چنان وسیع بوده که با مشورت با هنرمندان مجسمه‌ساز و افراد متخصص «قابل استفاده و ترمیم تشخیص داده نشدند» و تصمیم کارشناسی بر آن شد که «این ۴ تا مجسمه از نو تولید شود که در بدو امر بازتولید یکی از آنها شروع شده است.»
ضرغامی گفته که هم تکنیک قالب‌گیری مجسمه‌های در حال ساخت از روی نسخه اصلی است و هم تصمیم گرفته شده که جنس مجسمه‌های شیرها نیز مانند مجسمه «نبرد گرشاسب و اژدها» از «بتن» تهیه شود تا «در برابر فرسایش مقاوم‌تر» باشند.
همین بلا را تو اهواز سر مجسمه های شیر میدان چهارشیر هم آوردند به بهانه نوسازی میدان چهارشیر مجسمه شیرها رو تخریب کردند…تا وقتیکه اسلام تو این مملکت هست این بدبختی ها هم هست