اول ماه ژوئن (۱۱ خرداد) در اکثر کشورهای جهان روز جهانی کودک نامگذاری شده است تا افکار عمومی جهان به جایگاه کودک و ضرورت توجه به حقوق وی پی ببرند و تاکید شود که «آینده هر ملت بستگی به چگونگی رشد و تعالی کودکان و نوجوانان دارد. اینکه کودکان امروز مدیران فردای کشورند سخنی حکمت‌آمیز است و بر همین مبنا هر میزان هزینه برای سلامت، رفاه، آموزش، تأمین اجتماعی و تربیت این بخش از جمعیت صورت گیرد نوعی سرمایه گذاری بلند مدت تلقی می‌شود.»
تصویب کنوانسیون بین المللی حقوق کودک در سازمان ملل به سال ۱۹۹۰ و توجه به حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان دستاوردهای قابل توجهی در بسیاری از کشور های جهان به همراه داشته است. این کنوانسیون را تا کنون ۱۹۶ کشور به رسمیت شناخته‌اند. امروزه در بخش بزرگی از جهان به ویژه در کشورهای اسکاندیناوی کودکان در بهترین و بالاترین استانداردهای موجود زندگی می‌کنند وبه استانداردهای یونیسف مبنی بر قوانین حمایتی و ایجاد شرایط مناسب آموزشی برای کودکان، میزان مرگ و میر کودکان هنگام تولد و همچنین میزان مرگ و میر مادران هنگام زایمان دست یافته‌اند. واکسیناسیون سالیانه کودکان در بسیاری از نقاط جهان با موفقیت انجام گرفته و در عرصه آموزش و پرورش پیشرفت‌هایی صورت گرفته است. میزان دسترسی کودکان به آب آشامیدنی سالم افزایش یافته است. میزان ورود دختران ۶ تا ۱۰ ساله به مدارس افزایش یافته است. مخالفت با آندسته از معیارهای ارزشی و اصول دینی (مذهبی) و فرهنگی که به سلامت کودک آسیب می‌رساند بالا گرفته است، برای نمونه ختنه‌ی دختران در مصر است که افزایش مرگ و میر دختران را سبب شده است. در جمهوری اسلامی فقدان منع کودک‌آزاری در لایحه حمایت از خانواده و آزار جسمی و روانی کودکان که امری خصوصی و مربوط به مسایل خانواده‌ها تلقی شده، مورد اعتراض قرار گرفته است.
با این حال هنوز چالش‌های بسیار بزرگی برای دستیابی کودکان به حقوق‌شان، به ویژه در کشورهای فقیر و توسعه نیافته و زیر سلطه‌ی حکومت‌های غیردمکراتیک وجود دارد. بحران اقتصاد جهانی باعث افزایش هزینه‌های زندگی و مواد غذایی شده است، و این نگرانی را دامن زده که ادامه بحران دستاوردهای اندک را از بین خواهد برد. در حال حاضر میلیون‌ها کودک در شرایط دشوار به کارهای طاقت‌فرسا مشغولند. میلیون‌ها دختر زیر سن ۱۸ سال مجبور به ازدواج می‌شوند. خرید و فروش کودکان و انتقال آنان به دیگر کشورها برای استفاده‌های جنسی یا کارکردن با دستمزدهای ناچیز ادامه دارد. کودکان بدون سرپرست، به دلیل جنگ‌های داخلی، فقر، بیماری، مرگ و میر پدر و مادر رو به افزایش‌اند. میلیون‌ها کودک به نحوی در معرض خشونت قرار دارند. خشونت‌های خانودگی در بسیاری از موارد به مرگ، نقص عضو، فرار از مدرسه و خانه و اقدام به خودکشی در بین کودکان منجر شده است.
در جمهوری اسلامی ایران که یکی از امضاکنندگان کنوانسیون حقوق کودک است، عملی کردن مفاد کنوانسیون در چنبره حقوق بشر اسلامی اسیر شده است. وضعیت کودکان در ایران در اکثر موارد مغایر با استانداردهای مندرج در این کنوانسیون و پروتکل‌های مربوط به حقوق کودکان است. اعدام افرادی که جرم‌هایی را در سنین کودکی مرتکب شده‌اند، تجاوز به کودکان در میان زندانیان عادی، کار کودکان در سطحی گسترده و آشکار، فاجعه کودکان خیابانی، خرید و فروش کودکان، فحشا، اعتیاد و هرزه‌نگاری کودکان، کودک‌آزاری در سطح خانواده و جامعه، فرزندکشی، کودکان آواره و پناهنده، افزایش کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست و فقدان محیط خانوادگی و اجتماعی امن و مناسب برای کودکان و انبوه کودکان بازمانده از تحصیل از نمونه‌های نقض مفاد این کنوانسیون‌اند.
تجربه بیش از چهار دهه نشان داده است که به دلیل بی‌کفایتی رهبران و مسئولان جمهوری اسلامی، فساد نهادینه شده درتمام تار و پود سیاست و اقتصاد کشور و اعمال قوانین ارتجاعی، رژیم نه قادر است و نه قصد دارد که در رفع کمبودها و ناهنجاری‌های عرصه زندگی کودکان، اقدام موثری را عملی کند.
تردیدی نیست که با حضور و تداوم حیات جمهوری اسلامی و بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان سرزمین ما به حقوق خود دست نخواهند یافت، بنابراین در کنار مبارزه برای برچیدن بساط این رژیم به تلاش برای برنامه‌ریزی‌های آموزشی و فرهنگی، شبکه‌سازی همیاری‌های مردمی به کودکان نیازمند، ارائه سیاست‌ها و پژوهش‌های کاربردی با توجه به منافع و خواست های کودکان می‌باید ادامه داد. نقش کنشگران مدنی و اجتماعی که همراه با یاری رساندن به کودکان با اقدام‌های روشنگرانه‌ای که رژیم را مجبور به عقب‌نشینی‌هایی کرده‌اند، نمی‌باید کم‌ارزش تلقی کرد.
در آستانه روز جهانی کودک ما آینده‌ای روشن و شکوفا برای کودکان سرزمینمان که تجلی مهربانی و دوستی و صلح هستند آرزو می‌کنیم. ما برای آینده‌ای بدون رنج، خشونت، فقر و تبعیض برای کودکان سرزمینمان مبارزه می‌کنیم و فراموش نخواهیم کرد که آینده کودکان میهنمان در گرو مبارزه و تصمیم‌گیری‌های امروز ما پیرامون ارتقا حقوق آنهاست.
جمعیت سوسیال دموکراسی برای ایران
نهم خرداد ۱۴۰۰ – سی‌ام ماه مه ۲۰۲۱
