ایران در راه پیمان نوین؛ نه به جمهوری اسلامی، آری به همبستگی ملی

کنفرانس «نه به جمهوری اسلامی، آری به همبستگی ملی» با حضور شاهزاده رضا پهلوی و شماری از فعالان طیف‌های مختلف سیاسی و اجتماعی روز جمعه ۲۱ خرداد ۱۴۰۰ برابر با ۱۱ ژوئن ۲۰۲۱ برگزار شد.

در کنفرانس چه گذشت

کنفرانس آنلاین «نه به جمهوری اسلامی، آری به همبستگی ملّی» در حالی با حضور شماری از فعالان سیاسی و مدنی مدافع دموکراسی در طیف‌های مختلف داخل و خارج کشور برگزار شد که جمهوری اسلامی سخت در حال یکدست کردن خود و همزمان نگران عدم همراهی مردم در رأی‌گیری ۲۸ خرداد برای سیزدهمین ریاست دولت است.

در بخش نخست این کنفرانس فاطمه سپهری و نرگس منصوری دو فعال سیاسی و مدنی از داخل ایران و از امضاکنندگان و حامیان «بیانیه ۱۴ نفر» و پدرام و آریا دو تن از جوانان داخل کشور همراه با حسن شریعتمداری، کریم شامبیاتی، ناهید بهمنی، فواد پاشایی، مسیح علینژاد، شاهین نجفی، مسعود نقره‌کار، مهران شهرخانی، امیرحسین اعتمادی، اسماعیل نوری‌علا و شاهزاده رضا پهلوی سخنانی ایراد کردند. رودی بختیار گرداننده این پنل بود و نازنین انصاری بخش پرسش و پاسخ را اداره کرد.

کنفرانس با پیام ویدئویی و سخنان تکاندهنده‌ی محبوبه رمضانی مادر پژمان قلی‌پور از جانباختگان «آبان ۹۸» به نمایندگی از دادخواهان آغاز شد. وی با اشاره به جنایات جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته خواهان اتحاد و همبستگی مردم و تحریم «انتخابات» شد. این مادر در حالی که بر مزار پسر برومندش نشسته بود گفت: «من نمی‌خواهم مادر دیگری قاب عکس بچه‌اش را به دست بگیرد و در بیمارستان شاهد قلب سوراخ‌شده‌ی او باشد. سهم پسر من پنج گلوله بود!»

در این پنل همچنین پیام محمد نوریزاد با صدای همسرش فاطمه ملکی پخش شد. نوریزاد به شهروندان هشدار داد که در صورت شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی رأی خود را در خون مردم می‌زنند.

فاطمه سپهری نخستین سخنران کنفرانس در سخنانی کوتاه با ابراز نگرانی شدید درباره سلامت و امنیت زندانیان سیاسی اعلام کرد که از سال ۶۰ دست از این رژیم شسته و تا زنده است علیه آن خواهد بود. وی از مردم خواست «بیایید دست به دست هم بدهیم تا پس از جمهوری اسلامی بتوان نفس کشید!» وی همچنین از همه دنیا یاری خواست و بار دیگر اعلام کرد «هر کسی که از جمهوری اسلامی به خارج کشور می‌آید نماینده مردم ایران نیست.»

نرگس منصوری فعال سیاسی و مدنی نیز از مخالفان جمهوری اسلامی خواست دست از گروه‌بازی و دیکتاتوربازی بردارند و حول مطالبات دموکراسی‌خواهانه مردم ایران متحد شوند. وی با تأکید بر همگرایی ملی گفت مردم دشمن همدیگر نیستند بلکه دشمن مشترک همه آنها جمهوری اسلامی است و به همین دلیل باید جنبش‌ها و کارزارهای مختلف را فارغ از منافع فردی و گروهی تقویت کرد چرا که آلترناتیو در نهایت از درون این جنبش‌ها تشکیل می‌شود.

پدرام و آریا دو مبارز میدانی از داخل ایران نیز در این کنفرانس سخنانی در ارتباط با وضعیت موجود ایراد کردند.

پدرام گفت از وقتی به دنیا آمده کشور همیشه در بحران‌های تکراری قرار داشته. ولی چرا مبارزات علیه این شرایط به نتیجه نرسیده؟ وی یکی از مهم‌ترین دلایل این مشکل را نبود همبستگی در اپوزیسیون خارج کشور و گسست رابطه بین داخل و خارج دانست. وی منافع گروهی و فردی را یکی از موانع همبستگی دانست که دودش به چشم مردم رفته. پدرام بر داشتن نقشه راه تأکید کرد و گفت که می‌بایست برای گذار نرم و خشونت‌پرهیز و بدون ایجاد هزینه اضافه برای مردم داخل کشور راه و نقشه داشت. وی با رد هرگونه خشونت و مبارزه مسلحانه گفت که این کار فقط به رژیم کمک می‌کند در حالی که ما به جوانان و مبارزان نیاز داریم و نباید امنیت و زندگی آنها را با خطر روبرو کنیم. به همین دلیل نقشه راه باید با موقعیت داخل کشور همخوانی داشته باشد. پدرام همچنین بر یکپارچگی کشور تأکید کرد و گفت این خط قرمز مردم ایران است.

آریا از فضای حاکم بر مردم ایران گفت که چگونه از کل حکومت و اصولگرا و اصلاح‌طلبان ناامید شده‌اند و با فاصله گرفتن از بهانه‌ی «من سیاسی نیستم» خواهان عبور از این شرایط هستند. وی رسیدن جامعه به لزوم اتحاد در برابر جمهوری اسلامی و همچنین ریزش نیروهای انتظامی را که می‌خواهند به مردم بپیوندند و نیز همبستگی و اتحاد نیروهای اپوزیسیون را بستر مناسبی برای تغییر دانست و افزود می‌بایست این مجموعه را به اعتراضات و اعتصابات همگانی پیوند زد.

حسن شریعتمداری دبیرکل «شورای مدیریت گذار» در سخنانی گفت «مردم ایران تصمیم گرفتند که به جهان بگویند شهروندانی خودایستا و سرفرازیم و نه امتی مستضعف و گوش به فرمان رهبری قاتل و نظامی ناکارآمد و فاسد؛ و این تصمیم هموطنان ما را وارد مرحله‌ای جدّی کرده است.» شریعتمداری با اشاره به حضور نمایندگان طیف‌های مختلف در کنفرانس «نه به جمهوری اسلامی» آن را نمونه‌ای کوچک از تنوع در جامعه ایران خواند.

کریم شامبیاتی از انجمن «اتحاد برای آغازی نو» با اشاره به انزوای جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت خودکامه گفت «وحشت از مردم بر ارکان نظام فزونی یافته و رهایی از فساد و تباهی لجام گسیخته مطالبه عمومی مردم است.» او افزود امروز حاکمان در ایران می‌دانند که «در محاصره آگاهی مردم» نسبت به «ماهیت ضدایرانی» خود قرار گرفته‌اند. وی در ادامه سخنانش خواستار تحریم «انتخابات» شد.

مسیح علینژاد روزنامه‌نگار و مدافع حقوق زنان هدف از برگزاری چنین کنفرانسی را به تصویر کشیدن «همبستگی ملّی مخالفان دموکراسی‌خواه» دانست و گفت مردم داخل ایران با اعتراضات سراسری در «دی‌ماه ۹۶» و «آبان ۹۸» مخالفت خود را با جمهوری اسلامی به نمایش گذاشتند و «حالا ما باید صف طولانی مخالفان جمهوری اسلامی را در خارج کشور به نمایش بگذاریم.»

این روزنامه‌نگار و فعال سیاسی با الهام از «تظاهرات صلح» و همچنین تجربیات کشورهای دیگر دو پیشنهاد مطرح کرد: ۱) برگزاری تظاهرات اعتراضی در یک روز مشترک تحت عنوان «نه به جمهوری اسلامی» در تمام کشورهایی که ایرانیان حضور دارند و ۲) تشکیل یک «پارلمان ملّی» با هدف براندازی متشکل از نمایندگان گروه‌ها و اقشار مختلف مردم.

مسعود نقره‌کار سخنگوی «جمعیت سوسیال دموکراسی برای ایران» موضوع «انتخابات» در ایران را توهین حکومت اسلامی به شعور و کرامت انسانی دانست و خطاب به آنهایی که قصد شرکت در رأی‌گیری دارند گفت «به قاتلان فرزندان این مملکت و ویرانگران آن رای ندهید!» او «رأی ندادن» را کُنشی در مسیر شکل‌گیری جنبش آزادیخواهی دانست.

اسماعیل نوری‌علا سخنگوی «حزب سکولار دموکرات ایرانیان» با اشاره به این موضوع مهم که «اکثریت ملت ایران از توهم اصلاح‌پذیری حاکمیت بیرون آمده‌اند» افزود که آنها به این رژیم نه گفته‌اند. او با ابراز خوشحالی از اینکه طیف‌های مختلف در این کنفرانس زیر پرچم «آری به همبستگی» گرد هم آمده‌اند ابراز امیدواری کرد تعهداتی که شرکت‌کنندگان در این کنفرانس مجازی به مردم می‌دهند در فضای حقیقی عملی شده و پایدار بماند.

مهران شهرخانی از «حزب پان ایرانیست» به این نکته اشاره کرد که مهم این است که همبستگی حول چه موضوعی باشد. وی «ایران» را محور اصلی دانست که کلیت کشور را در بر می‌گیرد. او یکی از خطوط قرمز همبستگی ملی را تمامیت ارضی و یکپارچگی ایران با همه تنوع و تکثر موجود دانست.

شاهین نجفی هنرمند و آوازخوان با بیان اینکه «من سیاستمدار نیستم و خودم را در عرصه هنر تعریف می‌کنم و از همین طریق نیز ارتزاق می‌کنم» تأکید کرد «اما سیاست را یک امر همگانی می‌دانم.» نجفی اظهاراتش را در سه بخش «حقیقت و شفافیت»، «اندیشه و پرسشگری» و «آزادی و کنش» دسته‌بندی کرد و گفت وقتی از آزادی و شفافیت حرف می‌زنیم به معنی ضدیت با هر شکل از پنهانکاری است و دقیقاً هر سه بخش در تضاد با جمهوری اسلامی است. او بر لزوم «فاش شدن روابط سیاسی»، «شفافیت مالی و روابط اقتصادی»، «کشف پیشینه اشخاص» تأکید کرد و مقابله و ضدیت با «پنهانکاری، توطئه و دروغ» را ضروری دانست.

امیرحسین اعتمادی از «فرشگرد» با تأکید بر کنار گذاشتن اختلافات جزئی گفت بر اساس مشترکات است که می‌توان برای رهایی مردم و پابرجایی کشور تلاش کرد. وی به عنصر امید و آینده اشاره کرد و گفت که می‌بایست به مردم اطمینان داد ایرانی که پس از جمهوری اسلامی خواهند داشت با امروز بسیار متفاوت خواهد بود. ما ایرانی خواهیم داشت آزاد و آباد که حقوق انسانی هیچکس در آن به خاطر تبعیض‌های مختلف زیر پا گذاشته نخواهد شد.

 ناهید بهمنی از «حزب کومله کردستان ایران» عدم مشارکت در انتخابات را عاملی برای تقویت اراده جمعی و همبستگی ملّی و توفق روحی در فضای خفقان استبدادی در میان مردم دانست و گفت تحریم این نمایشِ به ظاهر دموکراتیک در «ریزش درونی رژیم مؤثر خواهد بود.» وی با ستایش اط همبستگی مردم شریف ایران و عزم و اراده‌ی آنها در «نه به جمهوری اسلامی» گفت که انتخابات در این رژیم چیزی جز استفاده ابزاری برای «رأی‌کِشی» نیست تا به جهانیان نشان بدهد که هنوز با وجود اینهمه فشار بر مردم باز هم «مقبولیت» دارد. او همچنین تآکید کرد که هر شهروند ایرانی نه اینکه فقط در «رأی‌کِشی» شرکت نکند بلکه می‌بایست بر خانه و همسایه و همکار و دیگر شهروندان نیز تأثیر بگذارد.

فوأد پاشایی دبیرکل «حزب مشروطه ایران – لیبرال دموکرات» با اشاره به «بیانیه ۱۴ نفر» و حمایت‌های مربوطه، آن را یکی از نقاط آغاز حرکتی دانست که به «نه به جمهوری اسلامی» رسید و به تدریج روشن کرد که در برابر این «نه» به چه اهدافی می‌بایست «آری» گفت. وی در تأیید سخنان فاطمه سپهری و نرگس منصوری و خانواده‌های دادخواه از داخل ایران بر این وظیفه‌ی مهم ایرانیان خارج کشور که می‌بایست صدای مردم ایران در جامعه جهانی باشند تأکید کرد.

شاهزاده رضا پهلوی نیز در سخنانی با تأکید بر «کثرت‌گرایی سیاسی» برگزاری این کنفرانس با حضور نمایندگان طیف‌ها و جریان‌های مختلف سیاسی را تصویری امیدوارکننده و نموداری از آینده ایران و «همزیستی سیاسی» در کشور خواند. او تأکید کرد «بزرگترین دشمن نظام‌های توتالیتر و دیکتاتوری همبستگی مردم است و هیچ نیروی خارجی و داخلی نمی‌تواند از عزم ملّی و همبستگی مردم جلوگیری کند.» رضا پهلوی تأکید کرد «باید به خرد و عقل و هوش هم‌میهنان اعتماد کرد که تجربیات بسیاری کسب کرده‌اند و اینبار با چشم باز نسبت به آینده تصمیم خواهند گرفت.»

در بخش دوم این کنفرانس شماری از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران از رسانه‌های مختلف به طرح پرسش از شرکت‌کنندگان پرداختند. ویدئوی کامل این کنفرانس در کانال یوتیوب کیهان لندن در دسترس است.

اهمیت این کنفرانس‌ در چیست؟

از هفتم مهرماه ۱۳۹۹ (۲۸ سپتامبر ۲۰۲۱) که «پیمان نوین» از سوی شاهزاده رضا پهلوی مطرح شد بیش از هشت ماه می‌گذرد. در آن پیمان وی با رد هرگونه «حکومت فردی و ساختار هرمی قدرت در دنیای امروز» مانند همیشه بر «خرد جمعی، مشارکت عمومی و مسئولیت‌پذیری شهروندی» تأکید کرد.

اما اینهمه با وجود جمهوری اسلامی چگونه ممکن است مگر اینکه گام نخست «نه به جمهوری اسلامی» باشد. کارزاری که در آستانه‌ نوروز ۱۴۰۰ شکل گرفت و به سرعت گسترش یافت و فراگیر شد. امروز کمتر کسی لوگوی «نه به جمهوری اسلامی» را که بر در و دیوارهای واقعی شهرها و رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی نقش بسته نمی‌شناسد.

در «پیمان نوین» همچنین اعلام شد «تنها آلترناتیو مقبول، حاکمیت مردم ایران است! نظامی که در آن قانونِ برآمده از رأی آزاد مردم، بالاترین مرجع حکومت است.»

اما حاکمیت مردم و رسیدن به رأی آزاد آنان چگونه ممکن است تا زمانی که همبستگی ملی و عزم همگانی در کار نباشد؟

شاهزاده رضا پهلوی یکبار دیگر در «پیمان نوین» نیز پیشگام همگرایی و همبستگی شده و می‌گوید: «من به همه نیروهای سیاسی دموکراسی‌خواه فارغ از گذشته و گرایش سیاسی‌شان دست یاری دراز می‌کنم و می‌خواهم با کنار گذاشتن اختلافات و خودبزرگ‌بینی و برتری‌جویی، روی یک هدف متمرکز شوند: نجات ایران!»

وی تأکید می‌کند: «تاریخ و آیندگان، شما را قضاوت خواهند کرد که در حساس‌ترین روزهای این خاک پاک، کدام طرف ایستادید؟… از همه مردم و گروه‌ها و فعالین سیاسی می‌خواهم دست به دست هم دهیم و با تمرکز روی ایران و تا رساندن حق حاکمیت و تعیین سرنوشت به صاحبان اصلی آن، یعنی مردم، از پا ننشینیم.»

به این ترتیب، وقتی قطعات پراکنده‌ی جنبش‌های اجتماعی از اعتراضات و تظاهرات صنفی و مدنی تا جنبش‌های به خون کشیده شده مانند دی۹۶ و تابستان ۹۷ و آبان ۹۸ و همچنین عملکرد ویرانگر جمهوری اسلامی از جمله در شلیک موشک به «پرواز۷۵۲» کنار هم چیده می‌شوند، تصویری شکل می‌گیرد که به شدت سبب نگرانی رژیم و همزمان موجب امیدواری و همدلی و عزم مردم می‌شود.

از همین رو، تأکید شرکت‌کنندگان در این کنفرانس بر همبستگی ملی و همگرایی بر سر اهداف مشترک از جمله عبور از نظام جمهوری اسلامی و تدارک یک نظام پارلمانی برای تحقق حاکمیت ملی در ایران متحد را می‌توان یک گام مهم در مسیری دانست که نه از امروز و دیروز بلکه از همان زمان استقرار جمهوری اسلامی آغاز شده و ادامه دارد. نیروی جایگزین رژیم کنونی نیز نمی‌تواند خارج از متن جنبش‌های صنفی و سیاسی و کارزارهای دادخواهی در داخل و تلاش‌های مدافعان دموکراسی در خارج شکل بگیرد. تاریخ ثابت کرده است که علیه نظام‌هایی مانند جمهوری اسلامی و به سود آزادی و امنیت و رفاه مردم و جوامع گام بر می‌دارد. ایران دیگر تاب تحمل این نظام را ندارد و خود را برای آزادی و آبادی آماده می‌کند.
حامد محمدی، الاهه بقراط

[کیهان لندن شماره ۳۱۵]