معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: برداشت معادن شن و ماسه در مخروط افکنه‌ها باعث کاهش امکان نفوذ سیلاب به داخل زمین می‌شود و بیابان‌زایی را تشدید می‌کند.
به دلیل همزمانی روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی (۱۷ ژوئن- ۲۷ خردادماه) یک روز مانده به سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری اسلامی، سازمان جنگل‌ها این روز را به ۱۰ تیرماه موکول کرده که قرار است در حوضه آبریز دریاچه اورمیه با شعار «جلوگیری از تخریب بهتر از بازسازی است» برگزار شود.
پرویز گرشاسبی معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها درباره بیابان‌زایی در ایران گفته است: «برای حل مشکلات در حوزه بیابان نیاز به همکاری با چندین دستگاه از جمله گردشگری، وزارت نیرو در حوزه انرژی نو و وزارت صمت داریم.»
معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها بر نقش فعالیت معادن شن و ماسه در بروز سیل در استان‌های مختلف کشور تأکید کرد و بطور مثال درباره شهر کاشان گفت: «در کاشان دیدم که معادن شن و ماسه بسیار فعال است و پایین دست آن قنات‌ها قرار دارند. به این ترتیب، همان سالی یکبار هم که سیل می‌آید و از طریق مخروط افکنه‌های پای کوه قنات‌ها تغذیه می‌شود، از دست می‌رود.»
او درباره اثرگذاری فعالیت معادن همچنین بر نابودی کوه‌ها نیز گفت: «وقتی ما از طریق معادن شن و ماسه، بخش اسفنجی پای کوه را برداریم، جایی برای تغذیه نمی‌ماند. مخروط افکنه‌ها کواترنری باید حفظ شود.»
مخروط‌افکنه‌ها ته‌نشست‌های بادبزن‌شکل هستند که به وسیله رودخانه‌ها در محل‌هایی که شیب آنها بطور ناگهانی کم می‌شود پدید می‌آیند. رأس مخروط‌افکنه به‌سمت بالادست آبراهه و قاعده آن در پایین‌دست است. رسوبات مخروط‌افکنه در نزدیک رأس آنها بیشتر از قطعات سنگ درشت‌دانه، قلوه سنگ‌های بزرگ تشکیل شده و به تدریج به سمت قاعده شامل دانه‌های شن، ماسه، مارن و رس است.
معاون آبخیزداری سازمان جنگل به نقش مخروط‌افکنه‌ها در بحران کنونی کم آبی در ایران اشاره کرد و گفت: «وقتی ۱۳ میلیارد مترمکعب کمبود ذخایر آب زیرزمینی داریم و ۱۳۰ میلیارد مترمکعب از این منابع را خورده‌ایم، حتما باید برای حفظ مخروط‌افکنه‌ها برنامه داشته باشیم.»
گرشاسبی برداشت مخروط‌افکنه‌ها در قالب معادن شن و ماسه را باعث بروز «شرایط بحرانی» و «تشدید بیابان‌زایی» خواند و یادآور شد: «بیابان که فقط ماسه بادی و کویر نیست. بیابان ابعاد مختلف دارد. باید صنعت و معدن هم وارد کار شود با استفاده از ماسه بادی مصالح مورد‌نیاز کشور را تامین کند تا مخروط افکنه‌ها حفظ شوند.»
گرشاسبی عنوان کرد: «ما مخالف توسعه متکی به منابع آب‌های سطحی به صورت بدون برنامه هستیم. مخالف سدسازی نیستیم اما ساخت سدی که باعث شود جایی احیا شود و ۱۰ جای دیگر مثل دشت خوزستان، زاینده رود و غیره کور شوند، منطقی نیست. باید این رویه کنترل شود.»
معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها بیان کرد: «در سال ۹۵ با وقوع پدیده گرد و غبار درباره دلیل این پدیده از سازمان جنگل‌ها سوال شد. اعلام کردیم که گرد و غبار به علت سدسازی روی زهره و جراحی رخ می‌دهد.»
او اضافه کرد: «اراضی پایین‌دست سدها، هور وجود داشت. هور مراتعی است که قسمتی از سال در داخل آب است و قسمتی از سال آزاد است و از آن بهره‌برداری می‌شود. وقتی مسیر سیلاب را بسته‌ایم، هور خشک می‌شود و به کانون گرد و غبار تبدیل می‌شود.»
