تورم در بازار مسکن سبب افزایش معاملات دانگی ملک در تهران شده است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک می‌گوید مردم پول ندارند و به صورت دانگی مسکن می‌خرند. دولت رئیسی وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال را داده که از دید بسیاری از کارشناسان غیرممکن خواهد بود.
گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد توان مردم برای خرید ملک آنقدر پایین آمده که ناچار به خرید دانگی ملک هستند. در مقابل برخی صاحبان خانه نیز چون خریداری برای کل ملک آنها وجود ندارد حاضرند بخشی از ملک خود را بفروشند تا نیازهای مالی‌شان را رفع کنند.
خرید و فروش دانگی ملک در حدی گسترش یافته که در آگهی‌های خرید و فروش بازار مسکن نیز چنین تقاضا و عرضه‌ای بطور فراوان به چشم می‌خورد.
مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک با تائید افزایش معاملات دانگی مسکن در تهران گفته که «وقتی پول نباشد، مردم مجبور هستند مسکن را به صورت دو یا سه نفری بخرند. مثلا سه تا ۲ دانگی. تا کم کم بتواند به صورت مستقل مسکن بخرند.»
به گفته مصطفی قلی خسروی «معاملات دانگی مسکن سال گذشته هم بوده اما حالا میزان آن بیشتر شده است. مشخصا از سال ۹۸ قدرت خرید مسکن مردم کم شد. برخی به حاشیه شهرها رفتند و برخی با هم شریکی مسکن خریدند.»
رئیس اتحادیه مشاوران املاک یکی از عوامل ایجاد تشنج در بازار مسکن را آماردهی بانک مرکزی و مرکز آمار می‌داند و می‌گوید: «بانک مرکزی و مرکز آمار نباید آمار از افزایش قیمت بدهند. هر وقت این سازمان‌ها در این مورد صحبت کردند، بازار را متشنج کرده‌اند. اگر بازار مسکن را رها کنند بازار راه خودش را پیدا می‌کند نه اینکه اینگونه باعث بهم ریختن بازار شوند.»
وبسایت تجارت نیوز به نقل از یکی از فروشنده‌های مسکن که سه دانگ از یک واحد آپارتمان را برای فروش گذاشته نوشته که «هزینه مسکن بالا رفته و خرید مسکن سخت شده. با این سه دانگ صاحب خانه می‌شوید تا زمانی که بتوانید پولی روی هم بگذارید و بتوانید یک خانه را به صورت کامل صاحب شوید. سه دانگ از خانه ۱۲۰ متری را ۹۰۰ میلیون تومان می‌فروشم.»
این فروشند درباره وضعیت مالکیت مشاعات ساختمان مثل حیاط، انبار و… گفته است: «با خرید این سه دانگ از حیاط خانه ۶۰ متری هم ۱۲ متر سهم شما می‌شود. نصف زیرزمین هم مال شماست.»
این فروشنده افزوده که «بعد از خرید می‌توانید خودتان مستأجر شوید اما معادل نصف اجاره را باید پرداخت کنید، چون شما فقط صاحب ۳ دانگ آن هستید. اگر بعدا قصد ساخت دوباره ملک را داشتید باید برای آن به توافق برسیم.»
بانک مرکزی در آخرین گزارش از وضعیت بازار مسکن در پایتخت اعلام کرد که قیمت یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در تهران در مرداد ماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۴ درصد افزایش یافته است.
https://kayhan.london/1400/05/25/%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%db%8c%d8%b4-%db%b1%db%b1%db%b9%d8%af%d8%b1%d8%b5%d8%af%db%8c-%d9%82%db%8c%d9%85%d8%aa-%d9%85%d8%b3%da%a9%d9%86-%d9%88-%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%db%8c%d8%b4-%db%b1%db%b0%db%b0
همچنین قیمت مسکن در بهار ۱۴۰۰ در پایتخت بطور میانگین ۱۱۹ درصد در مقایسه با بهار سال ۱۳۹۹ افزایش داشته است. خبرگزاری ایسنا نیز در گزارشی اعلام کرده که افزایش قیمت اجاره‌بها در تهران ۵۰ تا ۱۰۰ درصد بوده است.
گویی افزایش قیمت مسکن از کنترل خارج شده است. وزارت راه وشهرسازی هم اعلام کرده مستاجرانی که قرارداد اجاره آنها برای ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۹ و نیز قرارداد سل ۱۴۰۰ را دارند، می‌توانند وام ودیعه مسکن بگیرند. اما این وام هم نتوانست چندان کمکی به مستاجران کند.
اکنون دولت سیزدهم با ادعای عجیب ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در سال می‌خواهد بازار مسکن ایران را از بحران خارج کند. این وعده پیشتر از سوی سید ابراهیم رئیسی مطرح و حالا به عنوان یکی از برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی دولت او مطرح شده است.
این «برنامه» یا «وعده» که از سوی رستم قاسمی عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم به عنوان «نهضت» تعریف شده، با واکنش کارشناسان روبرو شد.
علیرضا سرحدی کاشناس مسکن و رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی مهندسان ساختمان در همین ارتباط گفته که «دولت‌ها غالبا بجای تمرکز بر سیاست‌گذاری وارد حوزه ساخت می شوند و ما تجربه مسکن مهر را پیش روی خودمان داریم. کسانی که مدافع مسکن‌سازی دولت هستند باید به این سئوال پاسخ بدهند که آیا مسکن مهر پروژه موفقی بود یا خیر؟ من می‌گویم در افکار عمومی این پروژه موفق نبوده است.»
به گفته علیرضا سرحدی «مسکن تنها در و دیوار و سقف نیست. مسکن محلی برای زندگی است اما در پروژه مسکن مهر دیدیم که سطح مسکن به چاردیواری تقلیل پیدا کرد. همین موضوع سبب شده ما سیاست بلندمدت در ایران نداشته باشیم، در کشورهای دیگر می‌بینیم که دولت‌ها با گرایش‌های متفاوت می‌آیند و می‌روند اما پروژه‌ها اجرایی می‌شوند که کسی آنها را زیر سئوال نمی‌برد.»
محمود اولاد کارشناس بازار مسکن نیز گفته که «ساخت یک میلیون واحد مسکونی تنها به ساخت همین یک میلیون محدود نمی‌شود. در حقیقت در هر شهر تنها ۲۵ درصد فضا خانه‌سازی می‌شود و ۷۵ درصد فضا در اختیار معابر، فضای سبز و دیگر امکانات شهری است. نکته مهم اینجاست که ساخت یک میلیون واحد مسکونی به زیرساخت آب و برق و گاز و دیگر موارد نیاز دارد.»
این موضوع از سوی حسین سلاح ورزی نائب رئیس اتاق بازرگانی نیز مورد تأکید قرار گرفته است: «ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکن به معنای ساخت ۱۰۰ میلیون متر مربع مسکن در کشور است و در اینجا اصلا به منابع، امکانات و زیرساخت ها نمی پردازم با وجود اینکه در حال حاضر با افزایش شدید قیمت فولاد و سیمان مواجهیم؛ کارشناسان بازار مسکن بر این باورند که در ازای هر یک متر واحد مسکونی یک متر مربع نیز باید فضای خدمات عمومی ایجاد شود و این امر ضروری است و به عبارتی برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال به ۲۰۰ میلیون متر مربع فضای عمومی و خدماتی نیاز است.»
حسین سلاح ورزی در ادامه گفته که «آمارها حاکی از آنست که در ازای ۲۰۰ میلیون متر مربع فضای خدماتی و عمومی مجموعه ای از زیر ساخت ها نیز که عبارتند از آب، گاز و تلفن نیاز به سرمایه گذاری پیدا می کنند به این معنا که اگر به متر مربع آن را تبدیل کنیم حدود ۴۰۰ میلیون متر مربع می شود و اگربه قیمت بدون لحاظ تورم آن را اعمال کنیم و اگر ۱۰ میلیون تومان در ازای هر متر مربع در نظر بگیریم عددی حدود ۴ هزار همت(هزار میلیارد تومان) می شود؛ این عدد را باید با تولید ناخالص داخلی کشور قیاس کرد و بعد باید حدس زد که این عدد چقدر شدنی است.»
https://kayhan.london/1400/06/03/%d9%be%d9%88%da%86-%d9%88-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%e2%80%8c%d9%81%d8%b1%db%8c%d8%a8%d8%a7%d9%86%d9%87-%d9%88-%d8%a8%db%8c%e2%80%8c%d8%a8%d9%86%db%8c%d8%a7%d8%af%d8%9b-%d9%88%d8%b2%db%8c%d8%b1-%d9%be
با اینهمه ابراهیم رئیسی «قاضی مرگ» که تخصصی در حوزه اقتصاد و شهرسازی ندارد، همچنان بر توانایی دولت برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال اصرار دارد. پس از آنکه کارشناسان زیادی نسبت به این برنامه دولت واکنش نشان دادند، ابراهیم رئیسی اعلام کرد که وزیر راه و شهرسازی آقای قاسمی از همین امروز به دنبال اجرای این وعده دولت باشند. باید دولت «صادق الوعد» باشیم و این موضوع باید در عمل دیده شود.
کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز از سال گذشته طرحی مشابه را با نام «طرح جهش مسکن» تصویب و اصرار دارد این طرح عملی است. طرح مجلس شورای اسلامی به تصویب شورای نگهبان نیز رسیده و حالا با تشکیل دولت سیزدهم، کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اعلام کرده که وزارت راه و شهرسازی به عنوان مجری و نماینده دولت موظف است برنامه‌های خود برای اجرای این قانون را هر چه سریعتر به کمیسیون عمران ارائه کند.
جدا از اینکه منابع مالی کافی برای انجام چنین طرحی وجود ندارد، دولت ابراهیم رئیسی برای اجرای این طرح باید روزانه دو هزار و ۷۴۰ واحد مسکن را به متقاضیان تحویل دهد تا وعده ساخت و تحویل سالانه یک میلیون واحد مسکونی محقق شود!
به نظر می‌رسد مردم از حالا می‌دانند این وعده نیز مانند وعده‌های دولت‌های پیشین در جمهوری اسلامی است که یا اجرایی نمی‌شود یا مانند طرح مسکن مهر نیمه‌کاره و بی‌کیفیت طی سالیان سال انجام و در نهایت خریداران ناراضی خواهند بود. به همین دلیل است که بسیاری در رویای داشتن خانه، ترجیح می‌دهند سرمایه خود را برای خرید دانگی ملک هزینه کنند تا به امید خانه‌دار شدن توسط دولت، در طرح ملی مسکن سرمایه‌گذاری کنند!
دلخوش نباشید که مسکن فقط می‌سازیم، آب و برق را مجانی می‌کنیم…، اتوبوس را مجانی می‌کنیم …، دلخوش به این مقدار نباشید. – سخنرانی خمینی در بهشت زهرا