محصولات لبنی در ایران طی یکسال گذشته ۵۰ تا ۱۲۰ درصد افزایش قیمت داشتند. این افزایش قیمت در حالیست که در آنسو دامداران نیز با بحران شدید در تأمین منابع مالی و خوراک دام روبرو هستند و بسیاری از دامداری‌ها ورشکسته شده‌اند.
مرکز آمار ایران در گزارشی اعلام کرده است که قیمت محصولات لبنی طی یکسال منتهی به امرداد امسال بین ۵۰ تا ۱۲۰ درصد افزایش یافته است.
برآوردها نشان می‌دهد قیمت شیر ۶۸ درصد، کره ۱۲۱ درصد، خامه ۸۶ درصد، ماست ۵۳.۷ درصد، دوغ ۵۹ درصد و پنیر ۵۳.۱ درصد نسبت به پارسال گرانتر شده است.
غلامرضا منتظری نماینده گرگان در مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه روز سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی به وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: «از وزیر صمت انتظار می‌رود برای کنترل قیمت‌ها و پیگیری نابسامانی‌ها در بازار به ویژه قیمت سیمان، فولاد و لبنیات ترتیبی اتخاذ کند.»
افزایش قیمت لبنیات اما نتوانسته مشکلات مختلفی که دامداران در زمینه تولید دارند را از برطرف یا حتا کمتر کند. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران میانگین هزینه تولید در یکسال منتهی به بهار امسال نسبت به مدت مشابه پیش از آن، بیش از ۶۰ درصد افزایش‌یافته است.
در این میان به دلیل جولان مافیاهای حکومتی در زمینه واردات انحصاری نهاده‌های دامی قیمت خوراک دام نیز به شدت افزایش پیدا کرده و ذرت و کنجاله سویا از جمله اقلام صدرنشین در فهرست افزایش قیمت‌ها هستند. هزینه‌های دیگر دامداران از جمله دستمزد کارگر، حمل و نقل و انرژی نیز هم‌پای تورم افزایش یافته است. در این میان دولت تا ماه گذشته برای افزایش قیمت شیر خام مقاومت می‌کرد.
از بهار تا پایان تیرماه امسال دامداران نسبت به عدم قیمت شیر خام اعتراضات زیادی را در شهرهای مختلف کشور انجام دادند. در نهایت شورای قیمت‌گذاری محصولات استراتژیک مصوبه‌ای مبنی بر افزایش قیمت شیر و آزادسازی صادرات محصولات دامی ارائه داد که بر اساس آن قیمت هرکیلوگرم شیرخام ۶۴۰۰ تومان تصویب و صادرات شیرخشک، کره، روغن حیوانی، فرآورده‌های لبنی و دام زنده آزاد شد. این مصوبه از ۱۰ امرداد گذشته عملیاتی شد اما در فاصله کمتر از چند روز منجر به افزایش چندبرابری قیمت محصولات لبنی شد.
در آنسو آمارها نشان می‌دهد که با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، مصرف سرانه لبنیات از ۸۰ و ۹۰ کیلو به ۶۰ کیلو رسید که با افزایش قیمت شیرخام به مرز شش هزار و ۴۰۰ تومان و گرانی مجدد لبنیات، مصرف سرانه به ۴۰ کیلو کاهش می‌یابد چرا که بسیاری از خانوارها توان‌خرید ماست دبه‌ای با قیمت‌های ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان، پنیر ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان و شیر ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان را ندارند.
محمدرضا بنی‌طبا سخنگوی انجمن صنایع لبنی با اشاره به علل گرانی قیمت لبنیات در بازار گفته که «در شرایط فعلی اقتصاد و کاهش قدرت خرید خانوار، صنایع لبنی از این افزایش قیمت‌ها رضایت ندارند، چرا که نتیجه آن تعطیلی کارخانه، بیکاری کارگران و کمبود کالاست.»
او افزوده که «در شش ماه گذشته، مسئولان اقدام به تصمیم‌گیری راجع به قیمت‌گذاری محصولات لبنی نکرده‌اند و به‌رغم هشدارها و تقاضاهای ما از دستگاه‌های مختلف، تولیدکننده به گرانی خودسرانه متهم است. مسوولان وزارت جهاد و وزارت صمت طی شش ماه اخیر بر سر اعلام قیمت محصولات لبنی و شیرخام اختلاف داشتند و از نیمه تیرماه با ابلاغ مسوولیت قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی به وزارت جهاد، نرخ خرید تضمینی هر کیلو شیرخام را شش هزار و ۴۰۰ تومان اعلام کرد که این امر بیانگر حداقل قیمت برای شیرخام است، درحالی که در گذشته سقف قیمت اعلام می‌شد.»
او همچنین گفته است «در سال حمایت از تولید و مانع‌زدایی‌ها، تولیدکننده نیمی از سال بلاتکلیف ماند که مسئولان به تصمیم واحد برسند. در حالیکه توصیه ما از این بلاتکلیفی‌ها، آزاد شدن قیمت بود چرا که به‌رغم نامه‌نگاری‌های متعدد به رئیس‌جمهور، سازمان حمایت، وزیر جهاد، وزیر صمت یک خط جواب دریافت نکردیم و این به این معنی است که شاید دیگر قیمت‌گذاری دستوری در دستور کار آقایان قرار ندارد که پاسخی نمی‌دهند.»
بنی‌طبا افزود «با تصویب قیمت شش هزار و ۴۰۰ تومانی خرید به ازای هر کیلو شیرخام از پایان مرداد، عملا قیمت بالای شش هزار و ۶۰۰ تومان برای کارخانه‌ها تمام می‌شود که با این وجود قیمت مجدد افزایش خواهد یافت. گرچه افزایش قیمت در بستر نظام عرضه و تقاضا کمتر از قیمت‌گذاری دستوری خواهد بود چرا که کارخانه‌ها در شرایط عرضه و تقاضا برای فروش بیشتر با هم رقابت خواهند کرد.»
سخنگوی انجمن صنایع لبنی توضیح داده که «بر اساس قانون، زمانی که دولت تثبیت قیمت می‌خواهد، مابه‌التفاوت آن را باید پرداخت کند، اما توصیه ما حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تخصیص منابع آزادشده به مصرف‌کننده به‌خصوص دهک‌های محروم جامعه است.»
سعید سلطانی‌سروستانی کارشناس صنعت دامپروری نیز گفته که «در برنامه چهارم، پنجم و ششم توسعه بارها بر سرانه مصرف ۱۶۰ کیلو لبنیات به عنوان تضمین‌کننده سلامت افراد توصیه شده است. دولت ابتدا خرید تضمینی شیر را باید انجام دهد و سپس با قیمت تمام‌شده و بر مبنای شرایط بازار اقدام به عرضه کالا کند که با این وجود تولیدکننده به مردم یارانه نمی‌دهد.»
سلطانی‌سروستانی در ادامه افزود «اگر طبق ماده ۲۰ قانون نظام جامع دامپروری، تولیدکننده دغدغه خاطری نداشته باشد یا طبق ماده ۸ قبل از هدفمندکردن یارانه، به نوعی کمک می‌شد تا قیمت تمام‌شده کاهش یابد، این موضوع برای تولید حائز اهمیت بود که متأسفانه این امر محقق نشد.»
