عضو شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی ایران می‌گوید تحقیقات از پرستاران یک بیمارستان حاکی از این نتایج هولناک بوده که بیش از ۳۸درصد پرستاران «دارای افکار خودکشی بوده» یا «آمادگی برای خودکشی داشتند».
فریبرز تاج عضو شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی ایران ۱۹ شهریورماه ۱۴۰۰ از نتایج هولناک یک مطالعه در بیمارستان‌های شهرستان ملایر خبر داده که نشان می‌دهد که بیش از ۳۸ درصد پرستاران «دارای افکار خودکشی بوده» یا «آمادگی برای خودکشی داشتند».
تاج بر نقش شیوع بیماری کرونا و پیامدهای کاری مرتبط با آن در افزایش خودکشی در بین پرستاران در کشورهای مختلف جهان تأکید کرده و گفته است در مجموع «روند خودکشی در میان پرستاران بیشتر از جمعیت عمومی است».
به گفته‌ی تاج، نتایج مطالعه درباره پرستاران در ایران نیز نشان می‌دهد که پرستاران زن بیشتر از مردان اضطراب و افسردگی داشتند، ولی افکار خودکشی بین دو جنس تفاوت معنی‌داری نداشته است.
همچنین بر مبنای این یافته‌ها، «پرستاران دارای مدرک کارشناسی در مقایسه با پرستاران دارای مدرک ارشد و بالاتر افسردگی و افکار خودکشی بیشتری داشته‌اند که حاکی از ارتباط بین وضعیت تحصیلی پرستاران با افسردگی آنان است. شاید این نتیجه به دلیل میزان درآمد و حقوق بیشتر پرستاران دارای مدرک بالاتر باشد.»
این استاد روانشناسی در ادامه با اشاره به پژوهشی در ایران که میزان شیوع افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی در پرستاران بیمارستان‌های ملایر در زمان شیوع کووید۱۹ را بررسی کرده است، خاطرنشان کرد: «این پژوهش نشان داد ۱۵.۳۸ درصد پرستاران از افسردگی متوسط تا شدید و ۴۶.۴۷ درصد از اضطراب متوسط تا شدید» رنج می‌بردند. «همچنین ۲۷.۵۶ درصد دارای افکار خودکشی بوده و ۹.۹۴ درصد آمادگی برای خودکشی داشتند.»
تاج با اشاره به یافته‌های تحقیق «آریانپور» در بین ۲۴۷ پرستار شهر ملایر مبنی بر میزان افسردگی خفیف تا متوسط در پرستاران ۱۷.۸۳ درصد پیش از شیوع کرونا و مقایسه آن با وضعیت کنونی پرستاران، نتیجه گرفت که «میزان شیوع این مشکلات در دوره کووید۱۹ در پرستاران ایرانی افزایش یافته است.»
او اضافه کرد: «پرستاران در دوره کووید۱۹ بیشتر از قبل با مرگ و میر بیماران و حتا پرسنل بیمارستانی روبرو هستند و این مسئله می‌تواند میزان افسردگی و افکار خودکشی را در آنان بیشتر کند زیرا علائم استرس مرتبط با حوادث استرس‌زا با افسردگی و افکار خودکشی ارتباط مستقیم دارد.»
فقط نمی‌توان تاسف خورد! دیروز در شیفت عصر بهش گفتم چشمت قرمز شده، یک بررسی بکن! آرام گفت: نه موردی نیست. و امروز در خانه ابدی آرام گرفت. دکتر #آناهیتا_شهراسبی دستیار طب اورژانس بیمارستان سینا تهران هم پرکشید. نمی‌دانم چه بنویسم! pic.twitter.com/sTrfK2QIZB
— حسین کرمانپور Hossein.Kermanpour (@HKermanpour) September 9, 2021
طولانی شدن روند مهار کرونا و بروز پنج موج پیاپی در خلاء اجرای واکسیناسیون گسترده و همگانی، نظام سلامت ایران را در هم شکسته و بر اساس آمار رسمی (تا ۲۵امردادماه)، باعث ابتلای حدود ۱۲۰ هزار پرستار و قربانی شدن بیش از ۱۳۰ نفر از آنان شده است.
در بین پرستارانی که جان خود را از دست دادند، شمار نامعلومی پرستار باردار نیز وجود داشتند که پنج مورد آنها از جمله مهشید گودرز تأیید شده که اولین پرستار بارداری بود که در بیمارستان لقمان تهران در ۲۵ بهمن‌ماه ۹۹ جان خود را با ابتلا به کرونا از دست داد.
مشکلات ناشی از شیفت‌های متعدد و غیراستاندارد کار و مشاهده‌ی مرگ و میر هزاران بیمار در بیمارستان‌ها و در کنار آن اجبار دور بودن از خانواده از هراس ابتلای آنان، پرستاران و کادر درمان را از نظر روحی نیز شکننده‌تر از پیش کرده است.
تداوم این روند فرسایشی به این منجر شده که نهادها و سازمان‌های صنفی پرستاران نسبت به افزایش تمایل به خودکشی در نزد این گروه از جامعه هشدار بدهند.
امردادماه امسال علیرضا صداقت مدیر بخش مراقبت‌های ویژه بیماران مبتلا به کرونا بیمارستان «امام رضا» در مشهد، از کاهش امید به زندگی در کادر درمان خبر داد و گفت که میل به خودکشی آنها نیز افزایش پیدا کرده است.
صداقت گفت که «اکنون با موج وحشتناک بیماری‌های روانی پساکرونا روبرو هستیم».
این مدیر بیمارستانی یکی از دلایل بروز مشکلات روانی پرستاران و کادر درمان را «دیدن مرگ عزیزان متعدد که نزدیکان، اقوام و بیماران را تشکیل می‌دهند» اعلام کرد.
پیشتر محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستاری کشور نیز نسبت به پیامدهای افزایش کار پرستاران هشدار داده بود که ناشی از کمبود جمعیت پرستاران کشور است.
به گفته‌ی شریفی مقدم، در حال حاضر به ازای هر هزار نفر جمعیت کمتر از ۱.۵ پرستار داریم، حال آنکه «در پیک پنجم کرونا، بیمارستان‌ها سه برابر میزان عادی بیمار بستری می‌کنند و در برخی موارد هر پرستار باید از چهار بیمار مبتلا به کرونا مراقبت کند».
حمیدرضا عزیزی معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری ۱۶ شهریورماه نسبت به کمبود پرستار هشدار داده بود: «از برخی استان‌ها و شهرستان‌ها گزارشاتی به دستمان می‌رسید که ۲۵ بیمار را یک پرستار مدیریت می‌کند و این شرایط اصلا خوب نیست.»
او از این کمبودها نیز به عنوان یکی از عوامل تشدید مرگ و میر بیماران در موج پنجم یاد کرده بود.
از سوی دیگر، آمارهای ضد و نقیضی از مهاجرت پرستاران به کشورهای اروپایی با توجه به وجود بازار کار مناسب منتشر می‌شود که بین ۱۵۰۰ تا شش هزار پرستار را در سال در بر می‌گیرد.
یوسف رحیمی عضو شورای عالی سازمان نظام پرستاری اصلی‌ترین دلایل مهاجرت پرستاران را حقوق و مزایای مناسب خواند که جذب کادر درمان کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و استرالیا می‌شوند.
شریفی مقدم مدیرکل خانه پرستار ایران نیز پیشتر گفته بود که با آنکه در گذشته ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر گواهی مهاجرت از نظام پرستاری می‌گرفتند اما اکنون شاید بیش از ۱۵۰۰ نفر در سال اقدام به مهاجرت کنند.
دبیرکل خانه‌پرستار گفته بود: وزارت بهداشت «از هم فرو پاشیده» و نظام درمان به حال خود رها شده است.
