افغانستانِ امروز حکومت مذهبی- فرقه‌ای طالبان را نمی‌پذیرد

مبارزه علیه حکومت فرقه‌ای- مذهبی طالبان آغاز شده و به نظر نمی‌رسد که با تهدید‌های دولت «امارت اسلامی» نیز متوقف شود. حکومت طالبان پس از اعلام تشکیل دولت موقت، دولتی که برخی از وزرایش چون وزرای دولت «قاضی مرگ» در جمهوری اسلامی در فهرست تحریم‌های بین‌المللی قرار داشته و تحت پیگرد کیفری هستند، بلافاصله برگزاری حرکت‌های اعتراضی را غیرقانونی اعلام کرد و گفت باید ۲۴ ساعت قبل مجوز دریافت شود و حتا شعارهای تظاهرات به اطلاع  وزارت‌ داخله (کشور) و عدلیه (دادگستری)  رسانده شود! در «امارت اسلامی» طالبان نیز چون در جمهوری اسلامی هرگونه مخالفتی با نظام «آشوبگری» و «فتنه» قلمداد می‌شود.

زنان سکوت نخواهند کرد

فهیمه سادات که در روزهای گذشته در تظاهرات اعتراضی در کابل حضور داشته است به کیهان لندن می‌گوید «ما با این تهدیدها ساکت نخواهیم شد و از حقوقی که در بیست سال گذشته به دست آورده‌ایم تا جایی که بتوانیم دفاع خواهیم کرد. زنان امروز مانند ۲۵ سال پیش نخواهند پذیرفت که به کنج خانه رانده شوند و تنها وظیفه‌‌‌‌شان فرزندآوری باشد و از هیچ حق سیاسی و اجتماعی برخوردار نباشند. ما تحصیل کردیم، شاغل بودیم و حاضر نیستیم به خاطر خیانت برخی از دولتمردان، بازی‌های بین‌المللی و بازگشت مردان ریشوی عصر حجری به قدرت از حقوقی که با زحمت بسیار به دست آوردیم چشم‌پوشی کنیم. ما خاموش نخواهیم شد زیر خاموشی نوعی مرگ با اعمال شاقه است.»

فرشته رفعت روزنامه‌نگاری که توانست با یکی از آخرین پروازها کابل را ترک کند و خود را به بارسلون در اسپانیا برساند نیز تاکید دارد که «افغانستان امروز افغانستان ۲۰ سال پیش نیست، به ویژه زن افغانستانی امروز با ۲۰ سال پیش تفاوت دارد و طالبان هم به خوبی به این تغییر واقف هستند و به همین خاطر نیز از زنان هراس ویژه‌ای دارند. آنها می‌دانند که امروز، چنانکه در روزهای گذشته در سراسر افغانستان شاهد بودیم، زنان در مرکز اعتراضات علیه این حکومت قرار دارند و آنها هستند که با حضور در خیابان توانستند، مردان را نیز در کابل و هرات یا مزار شریف به خیابان‌ها بکشانند.»

برای طالبان زنان حقوق ندارند

فهیمه سادات به هیچکدام از وعده‌های طالبان که می‌گویند حقوق زنان را در «چارچوب اسلام» به رسمیت خواهند شناخت، باور ندارد. او در ادامه گفتگو با کیهان لندن می‌گوید «مگر ما تا کنون در یک کشور اسلامی زندگی نمی‌کردیم؟! کدام یک از قوانین جمهوری اسلامی افغانستان در تضاد با شریعت اسلام بود؟ در ضمن طالبان که هیچگونه حقی برای مردان نیز در «امارت اسلامی» خود قائل نیستند و آنها را به هر بهانه‌ای بازداشت و مورد تعرض قرار می‌دهند؛ نمونه‌اش ضرب و جرح روزنامه‌نگاران در روزهای گذشته، و ناپدید شدن برخی دیگر در محله دشت برچی کابل که عمدتا هزاره‌نشین است، و قتل عام مردم بی‌گناه و غیرمسلح در پنجشیر؛ چگونه بپذیریم حقوقی را برای زنان به رسمیت خواهند شناخت، زمانی که سخنگوی‌ طالبان منکر می‌شود که زنان نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند!»

فهیمه سادات یکی از مشکلات و عواملی را که به بازگشت طالبان به قدرت کمک کرده، فاصله بین شهر و روستا می‌داند: «در بیست سال گذشته ما شاهد تغییرات فرهنگی و اقتصادی در شهرها بودیم، ولی دامنه این تغییرات هرگز به روستاها نرسید. زندگی روستاییان چندان تغییری نکرد و نباید از نظر دور داشت که در روستاها جامعه بسیار سنتی است.» این فعال حقوق زنان که تا قبل از بازگشت طالبان به قدرت در یک نهاد دولتی اشتغال داشت، در ادامه می‌گوید «ما نباید چشم به راه دولت‌های خارجی باشیم. ما افغانستانی‌ها باید جامعه را از درون تغییر دهیم. تا زمانی که جامعه ما به سن بلوغ نرسد، خطر پیروزی طالبان و طالبانیسم تهدیدی جدی خواهد بود. اگر در شهرها تغییرات چشمگیر بوده و مادر من که در حکومت قبلی طالبان سکوت و بی‌عملی را برای ادامه حیات پیشه کرده بود اینبار مشوق اصلی من برای شرکت در اعتراضات است، ما در روستاها حرکت‌های مشابهی را شاهد نیستیم. چه بسا بسیاری از روستاییان از بازگشت طالبان به قدرت راضی نیز هستند.»

مقاومت در پنجشیر و اعتراض در شهرها

فهیمه اگرچه خروج بدون برنامه نیروهای آمریکایی و غربی را عاملی تعیین کننده در به قدرت رسیدن طالبان می داند، ولی نگاهی انتقادی نیز به جامعه مدنی و احزاب سیاسی در افغانستان دارد: «اگر ما رهبران سیاسی را تحت فشار قرار می‌دادیم و انتظار نمی‌داشتیم که آمریکا و غرب برای ما تصمیم بگیرند و دایگی کنند، شاید امروز زیر سلطه طالبان نمی‌بودیم. نمی‌توان تمام گناهان را به گردن آمریکا و غرب انداخت؛ آنها ۲۰ سال پیش شرایطی را به وجود آوردند تا ما بتوانیم زندگی جدیدی را برای خود رقم بزنیم، و این ما بودیم که این فرصت را از دست دادیم.»  این زن جوان افغانستانی مقاومت مسلحانه در پنجشیر و حضور مردم در خیابان‌های افغانستان را «مکمل یکدیگر می‌داند.»

اطلاعاتی که از پنجشیر و مقاومت مسلحانه به رهبری احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان، می‌رسند ضد و نقیض هستند. طالبان پس از بمباران چند شهر در درّه پنجشیر با حمایت هوایی و پهپادی پاکستان، مدعی هستند که ایستادگی در پنجشیر را شکست داده‌اند. البته نیروهای مقاومت از سوی دیگر می‌گویند برای اینکه مردم این شهرها قربانی کشتار بی‌رحمانه طالبان نشوند به کوه‌ها پناه برده‌اند. با توجه به تاریخ ۱۵۰ سال اخیر هیچکدام از نیروهایی که به پنجشیر حمله کرده‌اند، از بریتانیا تا شوروی و طالبان در سال ۱۹۹۶ نتوانسته‌اند به کوه‌های استراتژیک پنجشیر نفوذ و آنها را فتح کنند. اینبار هم مشکل به نظر می‌رسد که طالبان بتوانند موفق شوند.

تلاش برای انزوای طالبان در جهان

فهیمه سادات در پایان گفتگوی تلفنی با کیهان لندن می‌گوید «اخباری که از پنجشیر به دست می‌رسند ناقص هستند و به لحاظ قطع اینترنت در این منطقه و حتا در برخی از محلات کابل، اصولا گردش اطلاعات بسیار محدود است. تا آنجا که من توانستم اطلاعاتی به دست آورم، رزمندگانی که در پنجشیر هستند، پس از حمله هوایی پاکستان و یورش زمینی طالبان، تغییر تاکتیک داده و خود را برای جنگ چریکی آماده می‌کنند. طالبان هم بدون حمایت نظامی پاکستان نمی‌توانستند به پنجشیر وارد شوند و کنترل شهرها را به دست گیرند.» این فعال حقوق زنان و مخالف حکومت طالبان در ادامه می‌افزاید: «ما از کشورهای همجوار انتظار کمک و پشتیبانی نداریم. آنها به دنبال منافع خود هستند که در بسیاری مواقع در تضاد با منافع افغانستان است. آنچه انتظار داریم عدم دخالت مستقیم و عدم پشتیبانی نظامی از طالبان است.»

اینهمه در حالیست که احمد مسعود پس از اعلام تشکیل دولت موقت «امارت اسلامی» که شماری از اعضای آن تحت تعقیب کیفری و پلیس بین‌الملل هستند، گفت به زودی مقاومت نیز تشکیل دولت خواهد داد. یونس قانونی معاون پیشین اشرف غنی و از یاران احمدشاه مسعود در دوران اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ اتحاد شوروی،  در چند گفتگوی تلویزیونی خبر از برگزاری نشست مهمی در روزهای آینده  با حضور شخصیت های سیاسی و احزاب افغانستانی داد که در صورت موفقیت می‌تواند تلاش‌ها برای به رسمیت شناختن حکومت طالبانی در افغانستان را با مشکل روبرو سازد. بنا بر اطلاعاتی که کیهان لندن دریافت کرده، مخالفان حکومت طالبان می‌خواهند تجربه سال ۱۹۹۶ را تکرار کنند که طی آن غیر از چند کشور که شمار آنها از انگشتان یک دست هم تجاوز نمی‌کرد و همچنین هیچ نهاد بین‌المللی طالبان را به رسمیت نشناختند و نمایندگی‌های دیپلماتیک افغانستان در کشورهای خود را به نیروهای مخالف «امارت اسلامی» واگذار کردند.
احمد رأفت

[کیهان لندن شماره ۳۲۸]