نازنین نوری (کیهان لایف) – عباس اخوان هنرمند ایرانی‌تبار ساکن مونترال به تازگی نمایشگاهی در گالری شیسِنهال لندن رونمایی کرده که در آن ردیفی از ستون‌های پالمیرا، میراث باستانی سوریه، که در سال ۲۰۱۵ توسط شبه نظامیان داعش تقریبا تخریب شده بود، بازآفریده و به نمایش گذاشته است.
این نمایشگاه با نام «بازگشت به صحنه، دگرگونی‌هایی بر یک عمارت تزئینی» در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۱ به پایان می‌رسد. هنرمند با کاه و گِل، مصالح ساختمانی طبیعی، ستون‌هایی تاریخی را که زمانی به طاق تاریخی پالمیرای سوریه تعلق داشت و قدمتش به ۲۰۰۰ سال می‌رسید، بازآفرینی کرده است؛ پالمیرا شهری است متعلق به میراث روم باستان که داعش به شدت آن را تخریب کرد.
عباس اخوان وقتی تصویری از بوریس جانسون شهردار وقت لندن را دید که در سال ۲۰۱۶ از کپی پالمیرا در میدان ترافالگار لندن رونمایی می‌کرد، این ایده به ذهن‌اش رسید.
هزینه ساخت این نسخه مینیاتوری بازسازی شده بر پایه فناوری تصویربرداری سه بعدی، توسط بریتانیا و موسسه باستان‌شناسی دیجیتال آمریکا (IDA) تأمین شده است.
عباس اخوان در گفتگو با آلن گریگ موزه‌دار ارشد شیسنهال، گفت: «در حالی که پناهندگان سوری در اردوگاه‌ها یا کمپ‌ها دور از سایر مردم نگهداری می‌شوند، آثار باستانی سوریه حالا یا به صورت بازآفرینی دوباره یا به صورت واقعی، پناهندگی سایر کشورها را می‌گیرند و وارد زندگی عمومی می‌شوند.»
او افزوده که «ایده اصلی این نمایشگاه درباره انتقال طاقی از سوریه به یک مکان مشهور در پایتخت پادشاهی انگلیس است. وقتی در اینترنت طاق بنای تاریخی پالمیرا را جستجو می‌کنید، تصاویری از نسخه مرمر در میدان ترافالگار را می‌بینید. وقتی برای نخستین بار تصویر [بوریس] جانسون و موسسه باستان‌شناسی دیجیتال آمریکا را در حال رونمایی از این ماکت دیدم فکر کردم واقعاً عجیب است که طاق خارج از زمینه تاریخی و واقعی خود قرار گرفته. آنها از طریق فناوری دیجیتال، توانسته بودند بنایی را که زمانی فقط متعلق به یک بافت تاریخی در سوریه بود بازسازی کنند و اکنون در تصور روزانه‌ی مردم بخشی از لندن جای گرفته است. بنابراین فکر کردم که ما باید بقیه آن را بسازیم.»
اخوان در حالی که به آثار قدیمی ویرانه‌های بناهای کهن علاقه دارد می‌گوید: «هدف درست کردن یک حس نوستالژی از موزه عراق یا طاق پالمیرا نیست بلکه به دنبال راه‌هایی است که این سایت‌ها به عنوان تصاویری در خیال و افکار جمعی بتواند حسی از ناراحتی ناشی از دست رفتن و متهم بودن به خاطر این ویرانی را به وجود بیاورد.»
اخوان در سال ۱۹۷۷ در تهران متولد شد و در جریان جنگ ایران و عراق به همراه خانواده‌اش به کانادا رفت.
او در این ارتباط می‌گوید: «وقتی خودت در جریان جنگ ایران و عراق بوده‌ای و شاهدی دست اول از ماجرا به حساب می‌آیی و چند سال بعد تصاویر حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ را از تلویزیون دیده‌ای و سپس ویرانی‌های اخیر در سوریه، چاره‌ای نمی‌ماند جز اینکه از خودت بپرسی: چه کسی وارث ویرانه‌های جنگ است؟!»
او می‌گوید: «ما باید در مورد انواع بی‌ثباتی‌هایی که چنین ویرانی‌هایی را به بار آورده صحبت کنیم.» طیف کارهای اخوان شامل نصب و راه‌اندازی کارهای هنری مکان‌محور یعنی آثار هنری که بطور خاص برای یک مکان خاص طراحی شده و با مکان ارتباط متقابل دارند، فیلم، مجسمه‌سازی و اجرا می‌شود. او در جدیدترین کار خود در گالری شیسِنهال از پرده‌ی سبزفام کروماکی (که معمولاً در فیلم و تلویزیون برای جدا کردن سوژه از پس‌زمینه استفاده می‌شود) برای جدا کردن این فضا از پیرامون خود استفاده کرده و مجسمه‌های ساخته شده از کاه گل بر این زمینه قرار گرفته‌اند.
این هنرمند از مدت‌ها قبل به کاهگل علاقه داشت و از دوران کودکی خود به یاد دارد که پدربزرگ و مادربزرگش در یک روستای کوچک که بناهایش تقریباً کاملاً از کاهگل ساخته شده بود، می‌زیستند.
اخوان به الن گریگ گفته که این پس‌زمینه سبز «مانند پرده» است و یک «فضای خیالی در پس‌زمینه درست می‌کند» که درواقع «یک فضای نامشخص است و هر جا غیر از اینجا می‌تواند باشد. ما می‌توانیم آنها و ما را در هر نقطه‌ای، مثلاً عراق، سوریه، حیاط خلوت شخصی یا هر زمینه‌ای که مناسب مجسمه‌ها باشد نشان دهیم.»
اخوان که دوست دارد از افسانه حیوانات نیز استفاده کند، در کنار این بخش از نمایشگاه و روی پشت بام گالری و استودیو با حروف بزرگی کلمه «پنجه گربه» نقاشی کرده که فقط از پنجره‌ها یا پشت‌بام‌های بلندتر همسایه قابل مشاهده است. پنجه گربه یک اصطلاح است که بر اساس افسانه‌ای از ژان دو لا فونتن نویسنده و شاعر قرن ۱۷ به نام «میمون و گربه» گرفته شده است.
این هنرمند توضیح داده که «این داستان در مورد یک گربه و میمون است که با هم در یک خانه زندگی می‌کنند. گربه خواب است و میمون می‌خواهد شاه‌بلوط‌هایی را که در شومینه‌ای نزدیک آنها برشته شده بخورد. برای این کار میمون از پنجه گربه که خوابیده برای برداشتن شاه‌بلوط‌ها استفاده می‌کند. به خاطر اینکه پنجه‌های گربه سوخته بود، او برای خوردن بلوط‌ها گناهکار شناخته می‌شود. افسانه به این اشاره دارد که چگونه می‌توان شخصی را وادار به انجام کاری برخلاف میل‌اش کرد.
اخوان نمایشگاه‌های زیادی هم به صورت انفرادی داشته از جمله در موسسه سی‌سی‌ای‌واتز، واقع در سانفرانسیسکو در سال ۲۰۱۹، گالری فوگو در جزیره فوگوی کانادا در سال ۲۰۱۹، موزه ویلا استاک مونیخ در سال ۲۰۱۷۷ ، فلورا آرس نَچرا بوگاتا در سال ۲۰۱۶ و بنیاد دلفینا در سال ۲۰۱۲.
همچنین آثار عباس اخوان در سال‌های گذشته در نمایشگاه‌های گروهی به نمایش درآمده از جمله در کان ساله کارلسروهه در سال ۲۰۲۱، دو سالانه لیورپول در سال ۲۰۱۸، سالت گالاتای استانبول در سال ۲۰۱۷، دو سالانه شارجه در سال ۲۰۱۷ و موزه سلیمان رابرت گوگنهایم نیویورک در سال ۲۰۱۶.
او همچنین برنده جایزه سه سالانه فلباخ در سال ۲۰۱۷، جایزه هنری سوبی در سال ۲۰۱۵ ،جایزه هنری بین‌المللی گروه ابراج در سال ۲۰۱۴ و کانستپریز برلین در سال ۲۰۱۲ بوده است.
*منبع: کیهان لایف
*نویسنده: نازنین نوری
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
هنگامیکه چشمت را به روی مام میهن ببندی، و ستایشگر بیگانگان باشی!
آیا ایران کم یادمان تاریخی دارد که از سوی ایران ستیزان نابود شده اند؟
چرا برای ایران همچین کاری نکردید؟