فرید خلیفی – ماجرای پر رمز و راز بزرگترین جسم سامانه پس از خورشید که از قضا هنری‌ترین سیاره سامانه نیز هست به امروز و دیروز خلاصه نمی‌شود. هیچ جسم دیگری در فضای سامانه نمی‌توان یافت که چنین نقش و نگارهای مسحورکننده داشته باشد. قرن‌ها بشر در پی کشف اسرار این غول زیبای سامانه خورشیدی بوده و از دوران باستان تا امروز انواع افسانه‌ها در باب آن گفته شده. اگرچه فاصله ما تا دومین جسم بزرگ سامانه در نزدیکترین حالت ۵۸۸ میلیون کیلومتر است، ولی به دلیل بزرگی، گاهی با چشم غیرمسلح هم در آسمان زمین دیده می‌شود. ژوپیتر یا مشتری یا هرمز آنقدر بزرگ است که با قطری در حدود ۱۴۰ هزار کیلومتر می‌تواند ۱۳۲۱ زمین را در خود جای دهد. جایگاه مداری آن پس از زمین و مریخ، پنجمین در سامانه است. این سیاره همچنین به خاطر ماه‌های متعددش نیز که گنیمید بزرگترین ماه سامانه هم در میان آنهاست مشهور است. تعداد آنها تا امروز به عدد ۷۹ رسیده. کشف‌های تازه در خصوص بزرگترین سیاره سامانه منحصر به ماه‌های آن نمی‌شود و همواره یافته‌های جالبی از آن ناحیه فضا به دست آمده. برای مثال در ۱۹۵۵ برنارد بِرک و کِنِت فرانکلین دو ستاره‌شناس آمریکایی سیگنال‌های رادیویی شناسایی کردند که از ژوپیتر می‌آمد. از ۱۹۷۳ تا کنون ۹ فضاپیمای بدون سرنشین به آن ناحیه رسیده‌اند که آخرین آنها کاوشگر رباتیک جونو بوده.
