در شرایطی که کاهش تولید گندم در داخل کشور نیاز به واردات را افزایش داده، قیمت جهانی گندم نیز با ۶ دلار افزایش یافته است.
بر اساس آمارها قیمت گندم در بازارهای جهانی طی دو روز گذشته ۶ دلار در هر اونس افزایش یافته و هر بوشل گندم در بازارهای جهانی به قیمت ۷۲۳.۷۵ دلار رسیده است.
دو هفته پیش نیز قیمت جهانی گندم افزایشی ۵ دلاری داشت. قیمت گندم از ابتدای سال جاری بیش از ۵۰ درصد در بازارهای جهانی رشد کرده و روند افزایشی قیمت باز هم ادامه دارد، کشورها هم به تولید این محصولات اساسی بیش از پیش اهمیت می دهند و حتا صادرکنندگان این محصول و دیگر محصولات اساسی صادرات خود را محدود کرده‌اند تا بیش از گذشته تأمین داخل در اولویت باشد.
پس از شیوع ویروس کرونا، مبادلات کالاها بین کشورها تابع پروتکل‌های خاصی شد و صادرات سخت‌تر گردید. از سوی دیگر خشکسالی‌های شدید تولید را در کشورها کاهش داد و نیز کشورها رویکرد خود را به سمت ذخیره‌سازی برای روز مبادا تغییر دادند.
خبرگزاری فارس ماه گذشته در گزارشی درباره افزایش قیمت جهانی گندم نوشته بود: «محصولات اساسی نظیر گندم که قوت مردم به حساب می‌آید و خوراک دام نظیر ذرت، کنجاله سویا و جو که ۷۰ درصد قیمت تمام شده محصولات پروتئینی را تشکیل می‌دهد به عنوان مهمترین کالاهای اساسی و استراتژیک به حساب می‌آید. سالهاست که کشورها با توجه به اهمیت محصولات اساسی در تأمین امنیت غذایی کشورها، الگوی کشت خود را به سمت کشت اینگونه محصولات سوق داده‌اند و پس از شیوع ویروس کرونا در نزدیک به دو سال گذشته اهمیت این گونه محصولات دو چندان شده و صادرات این محصولات هم محدودتر شده و به این دلیل روند افزایشی قیمت‌ها تشدید شده است.»
آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان داده که قیمت جهانی مواد غذایی در ماه اوت امسال (امرداد ۱۴۰۰)با رشد قیمت روغن‌های گیاهی، غلات و گوشت، ۳۳ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش یافت.
فائو گزارش داده بود که روند افزایشی قیمت مواد غذایی بعید است بهتر شود زیرا تغییرات آب و هوایی ناگهانی، افزایش هزینه حمل بار و کود، محدودیت‌های حمل و نقل و کمبود نیروی کار این مشکل را پیچیده کردند. کاهش ذخایر ارزی خارجی هم توانایی بعضی از کشورها برای واردات مواد غذایی را محدود کرده است.
اینهمه در حالیست که ذخیره گندم در ایران با تهدید روبروست و ایران نیازمند واردات این محصول استراتژیک است. آخرین آمارها نشان می‌دهد خشکسالی باعث کاهش ۴۰ درصدی کشت دیم شده و دولت تا کنون برای خرید ۴.۵ میلیون تن گندم از خارج کشور اقدام کرده است.
محمدرضا مرتضوی رئیس هیئت مدیره کانون انجمن صنایع غذایی ایران روز دوشنبه ۵ مهر ۱۴۰۰ در اینباره گفته که «خشکسالی در سال جاری، کشور را نیازمند واردات گندم کرده است. علاوه براین حجم قابل توجهی از تولید گندم به مصرف دام و طیور رسید از این‌رو باید برای تامین نیاز کشور اقدام به واردات کنیم.»
به گفته محمدرضا مرتضوی سال‌های گذشته مرغدارها و دامداران برای خوراک دام خود از ذرت کیلویی ۱۵۰۰ تومان استفاده می‌کردند این در حالیست که قیمت ذرت افزایش یافته و مصرف گندم برای دامداران به صرفه‌تر است.
او اما از کاهش تولید گندم در داخل خبر داده و گفته که خشکسالی سبب کاهش ۴۰ درصدی کشت دیم شده است.
این فعال صنفی گفته که «بخش خصوصی قبل از گران شدن نرخ گندم در بازارهای جهانی به دولت پیشنهاد خرید گندم مورد نیاز کشور را داد که طبق اطلاعات من ۴.۵ میلیون تن گندم خریداری شده است. سالانه ۱۲ میلیون تن گندم در کشور مصرف می‌شود و در ماه‌های آینده بقیه گندم مورد نیاز کشور وارد می‌شود.»
رئیس هیئت مدیره کانون انجمن صنایع غذایی ایران با اشاره به گران بودن هزینه‌های کشاورزان گفته که کشاورزان برای خرید تراکتور، سم، کود و علوفه به حمایت نیاز دارند و در این شرایط حاضر که هزینه‌ها تا این میزان بالا رفته است کشاورزان جانی ندارند.
محمدرضا مرتضوی بحران در «مدیریت منابع مالی» را یکی دیگر از مشکلات تأمین مواد غذایی خوانده و گفته است «قوانین مربوط به صادرات همواره در حال تغییر است و این بی‌برنامه‌گی درون حوزه صنایع غذایی وجود دارد و باید به دولت جدید فرصت داد تا شاید بتواند به این شرایط سامان بدهد.»
محمدشفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی نیز ماه گذشته درباره کاهش تولید گندم در داخل کشور به روزنامه دنیای اقتصاد گفت: «بنا بر آمار بیش از ۴ میلیون تن تولید گندم کشور دیم است که کاهش بارش در عملکرد گندمزارهای دیم تأثیر گذاشته است. در برخی مزارع شرایط به گونه‌ای است که گندم تولیدی قابل برداشت نیست و کشاورزان تنها توانستند از کاه تولیدی استفاده کنند.»
به گفته محمدشفیع ملک زاده تنها عامل کاهش تولید گندم دیم، خشکسالی نیست و افزایش قیمت بذر و کود نیز در کاهش سطح تولید مؤثر بوده است: «با حذف ارز ترجیحی سموم و کود، قیمت به طور چشمگیری افزایش یافت که بسیاری از بهره‌برداران نتوانستند در مزارع خود از کودهای فسفاته و پتاسه استفاده کنند که در عملکرد تولید تأثیر بسزایی دارد.»
کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز پیشتر از نیاز کشور به واردات حداقل پنج میلیون تن گندم خبر داده بود که با توجه به کاهش کشت در ماه‌های گذشته نیاز واردات بیش از این میزان خواهد بود.
اکنون در حالی که قیمت جهانی گندم رو به افزایش است، برای خرید گندم باید ارز بیشتری هزینه شود. از سوی دیگر با افزایش قیمت گندم به دلیل واردات، احتمال گرانی نان به عنوان اصلی‌ترین غذای مردم ایران نیز وجود دارد.
