در روزهای گذشته مسئولان جمهوری اسلامی از جمله وزیر امور خارجه رژیم ولایت فقیه در ایران بارها گفتهاند که مخاطب اصلی رزمایش نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در نزدیکی مرزهای جمهوری آذربایجان، اسرائیل است. مانور «فاتحان خیبر» نیز در روزهای پنجشنبه و جمعه هفته گذشته در همین ارتباط انجام شد.
چند تن از فرماندهان نظامی و بعضی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی این رزمایش را هشداری به دولت اسرائیل توصیف کردهاند.
فرمانده نیروی زمینی ارتش گفته «از موقعی که رژیم صهیونیستی آمده، حساسیت ما به مرز شمال غرب افزایش یافته و فعالیت آنها در اینجا کاملا در رصد ماست.»
فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز از جمهوری آذربایجان با عنوان «بستر اقدامات پلید و جنایتکارانه» اسرائیل یاد کرده است.
روابط رسمی اسرائیل با جمهوری آذربایجان اندکی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر ۱۹۹۱ شروع و به سرعت توسعه پیدا کرد. دو کشور ایجاد روابط دوجانبه و گسترده اقتصادی را از همان آغاز در سرلوحه برنامههای خود قرار دادند.
تل آویو روابط خود با باکو را با برنامه راهبردی سنجیده پیش برده است. اسرائیلیها در نخستین جنگ قره باغ از ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ از جمهوری آذربایجان پشتیبانی تسلیحاتی و سیاسی کردند و پس از فروپاشی شوروی آن جمهوری را فورا به رسمیت شناختند. آذربایجان نیز ۷ ماه بعد اسرائیل را به رسمیت شناخت. در سال ۲۰۱۸ دولت اسرائیل اعلام کرد که در میان کشورهای مسلمان استوارترین روابط را با جمهوری آذربایجان دارد.
در آنزمان، جمهوری آذربایجان نیاز به تجهیزات نظامی داشت و اسرائیل نیازمند نفت و گاز بود. باکو در عین حال میخواست درهای اقتصاد خود را به روی سرمایههاى خارجی باز کند.
اسرائیلیها از این فرصت استفاده کرده و با دولت آذربایجان قراردادهای مهم تجاری، خدماتی، امنیتی، اطلاعاتی، نظامی و حتی به گفته کارشناسان ایرانی، راهبردی امضا کردند. شرکتهای اسرائیلی خیلی زود در عرصههای گوناگون اقتصاد آن کشور سرمایهگذاری کردند.
در سال ۱۹۹۴ بزرگترین اُپراتور مخابراتی اسرائیل به نام «بِزِق» در بخش خدمات تلفنی و اینترنتی جمهوری آذربایجان سرمایهگذاری هنگفتی کرد. این شرکت انحصار بازار تلفن ثابت و اینترنت اسرائیل را در دست دارد. زیرساختهای مخابراتی آذربایجان را همین شرکت بنا کرد و در همان سال نخستین شبکه تلفن همراه آذربایجان را با همکاری وزارت ارتباطات آن کشور به راه انداخت.
در صنعت نفت آذربایجان نیز شرکتهای اسرائیلی مجهز به تکنولوژی پیشرفته، فعالیت خود را بلافاصله پس از فروپاشی شوروی آغاز کردند.
اسرائیل در سال ۲۰۰۰ در مبادلات اقتصادی جمهوری آذربایجان با کشورهای خارجی در جایگاه دهم قرار داشت اما در سال ۲۰۰۵ به جایگاه پنجم رسید. بر اساس آمارهای سازمان ملل صادرات جمهوری آذربایجان به اسرائیل از ۲ میلیون دلار در سال ۱۹۹۷ به ۳۲۳ میلیون دلار در سال ۲۰۰۴ رسید.
در سال ۲۰۱۸ اسرائیل ۴۰ درصد از نیاز گازی خود را از جمهوری آذربایجان وارد میکرد. حال آن کشور ۴۰ درصد نیاز نفتی خود را نیز از باکو خریدارى مىکند. این نفت از طریق خط لوله باکو- تفلیس- جیحان به سواحل دریای مدیترانه میرسد و از آنجا با کشتی به اسرائیل منتقل میشود.
کارشناسان معتقدند که جمهوری آذربایجان در جنگ دوم قره باغ بدون سلاحهای پیشرفته اسرائیلی، شانس پیروزى نداشت. بر پایه قراردادی که در سال ۲۰۱۲ میان جمهوری آذربایجان و اسرائیل بسته شد، اسرائیلیها فقط ۱.۲ میلیارد دلار پهپادهای کرانک و سامانههای دفاع ضدموشکی به جمهوری آذربایجان فروختند. آذربایجان بیش از ۶۰ درصد تجهیزات نظامیاش را از اسرائیل میخرد. در جنگ دوم قره باغ با وجود اعتراض جمهوری ارمنستان، اسرائیل پیشرفتهترین تجهیزات جنگی از جمله بمبهای خوشهاى و پهپادهای رزمی در اختیار جمهوری آذربایجان گذاشت.
در اوایل فوریه ۲۰۱۲ یکی از مقامهای عالیرتبه دولت آمریکا به مارک پِری مورخ آمریکایی و کارشناس نظامی و اطلاعاتی و تحلیلگر سیاست خارجی، گفت که اسرائیلیها اجازه استفاده از پایگاههای هوایی آذربایجان را در نزدیکی مرزهای شمال ایران به دست آوردهاند. این خبر در آن زمان حتی دولت ترکیه را هم نگران کرد.
در ماه مارس همان سال وزیر دفاع آذربایجان در سفری به تهران به رهبران جمهوری اسلامی ایران اطمینان داد که جمهوری آذربایجان به هیچ قدرت خارجی اجازه نخواهد داد که از خاک آن کشور برای حمله به جمهوری اسلامی استفاده کند. با این حال، جمهوری اسلامی در بیشتر ضربههایی که تا کنون در درون مرزهای ایران از اسرائیل خورده است، جمهوری آذربایجان را مسئول و پاسخگو دانسته است.
اگر ایران صاحب داشت، جمهوری آذربایجان میبایست امروزه یکی از استانهای ایران باشد، نه دشمن و تهدید.