داریوش مختاری کارشناس ارشد حوزه منابع آبی از «کاهش» فاصله بین کمآبیهای «خطرناک» شهر تهران خبر داد که به معنای «پاسخگو نبودن جیرهبندیها برای تامین آب منازل و در نتیجه گام گذاشتنهای آغازین در مسیر خالی از سکنه شدن تدریجی تهران است»!
طبق اعلام مهرماه امسال ۴۵۸ میلیون مترمکعب آب در سدهای تهران ذخیره شده اما در زمان مشابه سال پیش این مقدار ۷۵۳ میلیون مترمکعب بوده است.
این موضوع نشان میدهد ۲۹۵ میلیون مترمکعب از مخازن سدهای پنجگانه تهران کاسته شده و اگر پاییز و زمستان نتواند پاسخگوی کمبود آب باشد، در خوشبینانهترین حالت، جیره بندی آب تهران در تابستان ۱۴۰۱ قطعی خواهد بود.
داریوش مختاری کارشناس ارشد حوزه منابع آبی این موضوع را که تهران در سال ۱۴۰۱ با وضعیت مشابه با بخشهایی از اصفهان ۱۴۰۰ روبرو شود محتمل دانست تا حدی که «شرکت آب و فاضلاب استان تهران ناچار شود با تانکر به بخشهایی از شهر آبرسانی کنند. وضعیت جیرهبندی و حتا فراتر از آن دقیقا بستگی به حجم آب پشت سدها دارد».
او پیشنهاد کرد شرکت آب و فاضلاب تهران وضعیت مشابه در سالهای پیش را که سدهای اطراف تهران خالی شدند بررسی کنند و با توجه به بارگذاریهای بعدی در تهران معلوم کنند که با چه میزان بارش، کسری مخزن سدها برطرف خواهد شد و برای تامین تقاضای سال ۱۴۰۱ کافی خواهد بود.
به گفتهی این کارشناس، مخاطرات کم آبی در سال ۱۴۰۱ فقط در صورتی از جیرهبندی فراتر نخواهد رفت که زمستان سال جاری با «بارشهای سیلآسا» روبرو باشیم!
مختاری کارشناس ارشد منابع آبی، پایدارسازی تأمین آب در استان تهران با جمعیت حدود ۱۷ میلیون نفر و شهر تهران با حدود ۹ میلیون نفر را «بسیار بسیار لازم» خوانده است.
هماکنون ۸ هزار و ۴۰۵ روستا با تانکر سیار آبرسانی میشوند و طبق اعلام شرکت آبفا، امسال حدود ۵۰۰ شهر با کمبود آب مواجهاند که ناشی از کاهش ۶۰درصدی ورودی آب به سدهاست.
بر اساس ارزیابیها در سال ۱۴۰۰، بیش از ۳۰۰ شهر در معرض تنش آبی هستند و از میان این تعداد ۱۰۱ شهر در وضعیت قرمز تامین آب قرار دارند.
به گفتهی او، اگر بارشها کافی نباشد و برای مثال فقط در حدی باشد که مخازن سدها پر شود، شاید تا مقطع تابستان ۱۴۰۱ تامین آب را پوشش دهند. در این صورت نقطه کانونی بحران، در پاییز ۱۴۰۱ به وجود خواهد آمد. دقیقا جایی که دیگر جیرهبندی پاسخگو نخواهد بود.
آنگونه که این کارشناس امور آب توضیح داده، فاصله بین کمآبیهای خطرناک شهر تهران در هر سال، بیشتر و بیشتر میشود و معنای این وضعیت، پاسخگو نبودن جیرهبندیها برای تامین آب منازل و در نتیجه، گام گذاشتنهای آغازین «در مسیر خالی از سکنه شدن تدریجی تهران است».
داریوش مختاری وضعیت کنونی را نتیجه «بارگذاری چند برابری» از توان بوم شناختی یک دشت دانسته که در دهههای ۳۰ و ۴۰ هجری خورشیدی کاملا شاداب بود و پس از آن بارگذاریهای خطرناکی روی این دشت انجام شد. اکنون این دشت با چند میلیون انشعاب آب و استقرار چند ده هزار واحد صنعتی در پیرامون آن به ویژه غرب دشت تهران، با دهها بحران زمینشناختی روبرو شده است.
به گفتهی او، «صرفهجویی»، تصویب قانون معطلماندهی »توسعه و بهینهسازی مصرف آب شهری (مصوب اسفند ۱۳۹۵)» و «پرهیز از بارگذاریهای بیشتر» میتواند به توقف این روند کمک کند.
آنطور که این کارشناس توضیح داده، تهران نیازمند آمار دقیق از مسکن تهران و پاسخ به این امر است که آیا کمبود مسکن یک واقعیت است یا اینکه «یک بارگذاری اضافی و غیرضروری برای افزایش انشعابهای آب است».
او بر پرهیز از افزایش «کاربریهای زمین شهری پیرامون دشت تهران» تأکید کرد که واقعبینانهترین راهکار پرهیز از توسعه شهرکسازیهای گسترده و غیرضروری پیرامون تهران است.
وی ادامه داد: «بجز این، مهاجرت یک امر خصوصی بوده و به آسانی و یا به اجبار نمیتوان از بارگذاریهای فعلی انجام شده روی این منطقه جغرافیایی کاست. به ویژه آنکه گرانترین زمینهای شهری کشور در کلانشهر تهران واقع شده و بطور معمول، توان جذب مهاجر کلانشهر تهران به مراتب بیش از سایر کلانشهرهاست.»
۷۰ درصد آب شهر تهران از محل سدهای مخزنی تامین میشود و بهرهبرداری بیشتر از آبخوان دشت تهران، به فرونشست سالیانه به میزان حدود ۴۰ سانتیمتر (یعنی هر ۱۰ سال برابر ۴ متر) آن دامن میزند آنهم در حالی که هرگونه بهرهبرداری و قرض از حوضههای آبریز مجاور نیز انجام گرفته است.