رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی صاحبان اماکن فروش و عرضه فراوردههای نفتی ایران از زیان ۵۰ میلیارد تومانی جایگاهداران پس از حمله سایبری به پمپبنزینهای کشور خبر داد. این در حالیست که با قطع عرضه بنزین یارانهای، حدود ۱۰ روز بنزین با نرخ آزاد به مردم فروخته شد و دولت سود زیادی به جیب زد.
اسدالله قلیزاده رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی صاحبان اماکن فروش و عرضه فراوردههای نفتی ایران اعلام کرده که در نتیجه بحرانی که ناشی از اختلال در سامانه هوشمند سوخت به وجود آمد، جایگاههای سوخت حدود ۵۰ میلیارد تومان هزینه و زیان متحمل شدند.
رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی صاحبان اماکن فروش و عرضه فراوردههای نفتی کشور درباره میزان صدمههای وارده به تجهیزات و هزینههای مربوطه گفته که «فعلا به لحاظ نرمافزاری و سختافزاری مشکل جدی برای دو سطح موجود سامانه هوشمند در جایگاهها یعنی کارتخوانهای منصوبه روی نازلها[پمپها] و تجهیزات سرور و شبکهای در داخل جایگاه صدمات جدی به اکثریت جایگاهها وارد نشده ولی در ۵۰ درصد نازلهای موجود در سطح جایگاههای کشور برای بازگشت دیسپنسر به ارایه سوخت آزاد جایگاهداران مجبور شدند هزینههای متقبل شوند و تغییراتی در برنامهها و سخت افزار موجود روی تلمبهها داده شود.
اسدالله قلیزاده گفته که جایگاهداران خواستار جبران خسارت هستند: «درخواست جایگاهداران نیز جبران زیانهای وارده است و ما طی مکاتبهای گزارش کاملی را به مسئولین ارسال کردیم و پیشنهاد الگویی مناسب در جهت جبران زیان مطرح شده است که مرتبط با تعداد نازلها، میزان فروش روزانه، میزان ساعات تعطیلی در دو بخش شهری و بین شهری قابل بحث و نتیجه گیری است.»
در پی «حمله سایبری» به سامانه هوشمند سوخت که روز سهشنبه چهارم آبان ۱۴۰۰ رخ داد، ارتباطات این سامانه بطور کلی قطع شد و همه ۴۳۰۰ جایگاه سوخت در سراسر ایران دچار اختلال شدند. این حمله سایبری یکی از بزرگترین حملات در جهان بوده که در شبکهای مستقل از اینترنت رخ داده است.
ساعاتی پس از این حمله سایبری، مقامات جمهوری اسلامی از رفع یکروزه مشکل خبر دادند اما طی چهار روز تنها ۳۰ درصد پمپ بنزینها به شبکه سوخت سهمیهای متصل شدند و ساماندهی بقیه پمپبنزینها بیش از یک هفته به طول انجامید.
https://kayhan.london/1400/08/07/%d8%a7%d8%ad%d8%aa%d9%85%d8%a7%d9%84-%d8%af%d8%b3%d8%aa-%d8%af%d8%a7%d8%b4%d8%aa%d9%86-%d8%ae%d9%88%d8%af%db%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86%d9%81%d9%88%d8%b0%db%8c-%d8%af%d8%b1
کرامت ویس کرمی مدیرعامل شرکت پخش فرآوردههای نفتی سرانجام در نهمین روز پس از این حمله اعلام کرد که همه ۴۰۶۰ جایگاه عرضه سوخت فعال در سراسر ایران به مدار عرضه سوخت بازگشتند.
وی با اشاره به دشواریهای فرایند احیای جایگاهها توضیح داد: «با توجه به قطع ارتباط سیستم ارتباطی جایگاههای عرضه سوخت با سامانه دیسپچینگ مرکزی، نیاز بود تا در این عملیات چند روزه، کارشناسان بهصورت تک به تک به همه جایگاهها مراجعه کنند و بهمنظور اتصال ارتباط نازلها با دفتر جایگاه و پس از آن ارتباط دفتر جایگاه با ستاد شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، نرمافزارها را در جایگاهها نصب کنند.»
کرامت ویس کرمی با اشاره به متوقف نشدن سوخترسانی در حین اجرای این عملیات تأکید کرد: «۴۵۰ گروه عملیاتی با کار شبانهروزی و همکاری گروهی و بیوقفه در شیفتهای مختلف کاری، این عملیات را در ۳۷ منطقه شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی در سراسر کشور انجام دادند.»
به دلیل غیرفعال شدن شبکه سوخترسانی برای کارتهای بنزین که بنزین سهمیهای از طریق آن توزیع و با نرخ ۱۵۰۰ تومان به فروش میرسد، مردم ناچار شدند از بنزین آزاد با نرخ ۳۰۰۰ تومان استفاده کنند. در حالی که سهمیه سوخت یارانهای به صورت ماهانه توزیع میشود، دولت از عدم تخصیص یک سوم بنزین ماهانه یارانهای طی ۱۰ روز، سود قابل توجهی کسب کرد.
در روزهایی که جواد اوجی وزیر نفت دولت سیزدهم به مردم قول داده بود سهمیه بنزین از دست رفته آنها جبران خواهد شد، شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، طی اطلاعیهای درباره سوء استفاده از اطلاعات محرمانه بانکی و شخصی افراد با ارسال لینکهای جعلی برای ثبتنام سهمیه سوخت جبرانی هشدار داد. در اطلاعیه شرکت نفت آمده است: «همزمان با اعلام وزیر نفت مبنی بر تخصیص سهمیه ویژه سوخت جبرانی به مالکان خودروها و موتورسیکلتها، افرادی با ارسال پیامک و اخبار جعلی، مردم را به سایتها و لینکهای جعلی برای ثبتنام سهمیه سوخت جبرانی هدایت میکنند و از این طریق اطلاعات محرمانه بانکی و شخصی افراد را به سرقت میبرند.»
اینهمه در حالیست که در نهایت جواد اوجی خبر داد که تنها ۱۰ لیتر بنزین یارانهای برای جبران خسارت مردم که ناچار به خرید سوخت ۳۰۰۰ تومانی بودند، در پایان آبان به کارت سوخت آنها وارد میشود.
این در حالیست که سهمیه بنزین یارانهای در هر ماه ۶۰ لیتر است و مردم یک سوم ماه یعنی معادل ۲۰ لیتر بنزین را به دلیل آنچه حمله سایبری به شبکه سوخترسانی خوانده شده، با نرخ آزاد خریداری کردند. در همین حال در نخستین روزها پس از این حمله سایبری در برخی مناطق بینراهی بنزین به صورت سیاه تا لیتری ۸۰۰۰ تومان نیز فروخته شد.
در پی حمله سایبری به پمپبنزینها و ناچار شدن مردم به سوختگیری با قیمت آزاد، پدیده فرار از پمپ بنزین از سوی رانندگان با عنوان «سوختدزدی» رواج پیدا کرده. در روزهای گذشته گزارشهایی از متواری شدن رانندگان از پمپبنزین و «سوختدزدی» منتشر شده است.
همایون صالحی رئیس کانون صنفی جایگاهداران سوخت کشور در گفتگو با وبسایت تجارت نیوز این خبر را تأیید کرده و گفته است: «تقریبا اغلب جایگاهها چنین تجربهای دارند.»
همایون صالحی افزوده که «فرآیند و بوروکراسی پیگیری خسارت وارد شده چنان طولانی است که جایگاهداران اغلب ترجیح میدهند قید شکایت کردن را بزنند.»
این در حالیست که جبران خسارت «سوختدزدی» به گردن کارگران پمپبنزینها است و اگر کسی بدون پرداخت پول از جایگاه متواری شود، کارگر اپراتور جایگاه ناچار است میزان خسارت وارد شده را به مدیر آن جایگاه پرداخت کند.
به نظر میرسد تنها کسی که از این حمله سایبری سود برده است، جمهوری اسلامی بوده و مردم و جایگاهداران زیانهای سنگینی را متحمل شدهاند.
بطور میانگین مصرف روزانه بنزین در ایران ۸۰ میلیون لیتر است، از این مقدار ۶۰ درصد سهم بنزین سهمیهای با نرخ ۱۵۰۰ تومان و ۴۰ درصد سهم بنزین آزاد با قیمت ۳۰۰۰ تومان است. یعنی از ۸۰ میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین، ۴۸ میلیون لیتر به صورت بنزین سهمیهای و ۳۲ میلیون لیتر به صورت بنزین آزاد به فروش میرسد. بر اساس این ارقام، دولت در طول دوران اختلال سامانه هوشمند سوخت حداقل معادل ۲۴۵.۴ میلیون لیتر بنزین آزاد بیشتر نسبت به گذشته فروخته است.