هند ممنوعیت ورود کشتی‌های کانتینربر از مقصد ایران به بندر موندرا را تمدید کرده است. اتاق ایران با انتشار گزارشی در اینباره نوشته که با این اقدام، ایران عملا بخشی از بازار ایالت مهم گجرات در غرب هند و پسکرانههای آن را از دست می‌دهد.
شرکت آدانی اپراتور بندر موندرای هند حدود یک ماه پیش اعلام کرد که به دلیل ورود محمولات ممنوعه از طریق بنادر ایران، پس از تاریخ ۱۵ نوامبر (۲۴ آبان ماه) تخلیه هیچ کانتینری که محموله درون آن متعلق به ایران، پاکستان و افغانستان باشد را در بندر تحت راهبری خود نمی‌پذیرد.
چند روز بعد اما مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی اعلام کردند که کشتی‌های ایرانی و محموله‌های ایرانی با محدودیتی در بنادر هند مواجه نیستند. سپس انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته با انتشار تصویری از یک نامه که در هند منتشر شده از پایان محدودیت‌ها برای پذیرش کشتی و کالاهای ایرانی در بندر موندرا خبر داد.
این در حالیست که خبرگزاری ایلنا به نقل از فعالان اقتصادی و صاحبان کالاهای صادراتی به هند نوشته که همچنان اپراتور بندر موندرا بر موضع خود باقی است و اعلامیه‌ای مبنی بر لغو محدودیت صادر نکرده است.
قابل توجه اینکه عدم پذیرش کشتی‌های کانتینربر فقط مرتبط با کالاهای ایرانی نیست و حتی کالاهایی را که از دیگر کشورها از جمله افغانستان به مقصد هند بارگیری شده‌اند نیز با محدودیت روبرو کرده است.
در نامه‌ای که تصویر آن توسط خبرگزاری ایلنا منتشر شده کمیسیونر گمرکات هند ۱۱ اکتبر ۲۰۲۱ از شرکت آدانی درخواست تجدید نظر در محدودیت اعمال شده و فراهم ساختن زمینه تداوم پذیرش محموله‌های ایرانی کرده است.
شرکت آدانی یک مجموعه خصوصی است که راهبری بندر موندرا با مشارکت شرکت دی‌پی‌ورلد امارات بر عهده دارد. این شرکت پیشتر نیز به دلیل تحریم‌های بین‌المللی کشتی‌های ایرانی یا با پرچم ایران را نمی‌پذیرفت، اما محدودیتی برای پذیرش محموله‌های کانتینری از مبدأ بنادر ایرانی وجود نداشت که پس از ورود برخی محموله‌های قاچاق و غیر مجاز این محدودیت هم اضافه شد.
بر اساس گزارش خبرگزاری ایلنا، با اعمال این محدودیت و حذف بندر موندرا از برنامه تردد کشتی‌های کانتینربر از مبدا بنادری مانند بندرعباس، ایران عملا بخشی از بازار ایالت مهم گجرات در غرب هند و پسکرانههای آن را از دست می‌دهد و ترانزیت کالاهای افغانستان از طریق بنادر ایرانی با شرایط دشوارتری روبرو می‌شود. البته همچنان امکان تردد کشتی‌ها و بارهای متعلق به ایران به بندر دولتی کاندلای هند که در ایالت گجرات و در نزدیکی بندر موندرا قرار دارد، وجود دارد اما احتمال می‌رود این بندر هم به علت مسائل لجستیک نتواند تمام بار و کشتی‌های ایرانی را پوشش دهد و بخشی از فرصت صادراتی و ترانزیتی کشور به غرب هندوستان و پسکرانههای آن از دست برود.
اینهمه در حالیست که بندر موندرا اکنون فعال‌ترین بندر کانتینری هندوستان است و حجم فعالیت آن در سال ۲۰۲۰ با پشت سر گداشتن بندر ناواشیوا (بمبئی) نزدیک به ۶ میلیون تی‌ای‌یو و معادل ۴ برابر آمار فعالیت بندرعباس در سال گذشته میلادی بوده است.
در شرایطی که جمهوری اسلامی در تلاش بود از رقابت میان هند و چین استفاده کرده و هند را به یکی از شرکای تجاری خود تبدیل کند اما در ماه‌های گذشته هند از جمهوری اسلامی دور شده و اختلافاتی در سرمایه‌گذاری‌های مشترک و توافق‌های میان دو کشور به وجود آمده است.
در ماه‌های گذشته تصمیم وزارت نفت جمهوری اسلامی به توسعه میدان گازی «فرزاد- بی» ، باعث یک مناقشه کم‌سابقه میان هند و ایران شد. مقام‌های هندی مدعی هستند که جمهوری اسلامی هیچ جزئیاتی از قراردادهای توسعه این میدان مشترک را در اختیار این کشور قرار نداده است. همچنین طرف هندی مدعی است که کنسرسیوم شرکت‌های این کشور حق دریافت ۳۰ درصد از سود این پروژه را دارد. وزارت نفت جمهوری اسلامی با این ادعا مخالف است و همچنان تنش بر سر توسعه میدان گازی «فرزاد- بی» ادامه دارد.
از سوی دیگر در ماه‌های اخیر هند به اسرائیل و امارات نزدیک‌تر از گذشته شده است. برای نمونه ماه گذشته دولت هند از امضای توافق‌نامه سرمایه‌گذاری در عرصه زیرساخت در منطقه جامو و کشمیر با دبی خبر داد. این اولین تفاهم‌نامه‌ای است که یک کشور خارجی برای سرمایه‌گذاری در این منطقه مورد مناقشه میان هند و پاکستان امضا کرده است. دولت هند اعلام کرد که به موجب این توافق‌نامه دبی برای ایجاد زیرساخت‌هایی شامل مناطق صنعتی و دکل‌های مخابراتی و مراکز لجستیک و دانشکده پزشکی و یک بیمارستان تخصصی سرمایه‌گذاری می‌کند.
ماه گذشته نیز خبری درباره توسعه همکاری‌های آمریکا، هند، امارات و اسرائیل در خاورمیانه و آسیا منتشر شد. در همین رابطه، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا ماه گذشته در نشستی اینترنتی با همتایان اماراتی، هندی و اسرائیلی خود درباره توسعه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی چهار کشور در خاورمیانه و آسیا گفتگو کرد.
این نشست در حالی برگزار شد که همزمان اس جایشانکار وزیر امور خارجه هند در اسرائیل بسر می‌بُرد. وزیر امور خارجه هند در این سفر با اعلام خرسندی از مناسبات تجاری کشورش با اسرائیل، این کشور را مطمئن‌ترین و مبتکرترین متحد هند در منطقه خواند.
