در حالی که تصاویری از کشتن بیش از ۵۰۰ قو در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، کارشناسان محیط زیست می‌گویند زنده قوها بیش از مرده‌شان ارزش دارد و این قوها زنده‌اند و سر از باغ پرندگان قم در آورده‌اند!
در روزهای اخیر تصاویری از صدها قوی فریادکش که سر بریده شده‌اند در فضای مجازی در حال بازنشر گسترده است. کارشناسان امر اما می‌گویند، به دلیل کم‌گوشت بودن، زنده‌ی قوها برای قاچاقچیان بیش از مرده‌شان ارزش دارد و قوها برای باغ‌های خصوصی و باغ پرندگان به میلیون‌ها قیمت به فروش می‌رسد و انتشار این تصاویر در جهت انحراف افکار عمومی است.
نزدیک یک ماه است که یکباره قوهای مهاجر به تالاب سرخ‌رود گم شده‌اند و طبق آخرین سرشماری‌ها بیش از ۳۰ و حتا هیچ قویی در این تالاب وجود ندارد! این تالاب پیشتر اما میزبان حداقل ۴ هزار قو بوده است.
گزارش منابع غیر رسمی از صید بیش از ۲۰۰ قو و انتقال آنها به رشت و شهرستان‌های شمالی کشور و از آنجا به باغ‌های پرندگان اصفهان و به ویژه باغ پرندگان قم خبر داده‌اند.
۵۰۰ قو را در مازندران سر می برند !
چرا ؟؟؟؟؟؟؟؟ pic.twitter.com/102w3vouxN— Emiliano (@EmilianoCarrel) December 19, 2021
چند روز پیش اداره کل محیط زیست مازندران از کشف و ضبط ۲۴ قوی فریادکش در یک منزل مسکونی در فریدونکنار خبر داد و سپس گزارش‌هایی مبنی بر کشتار قوها در اینستاگرام و گروه‌های تلگرامی انتشار یافت.
برخی گزارش‌ها شمار قوهای کشته‌شده در منطقه سرخ‌رود را ۵۰۰ قو اعلام کرده‌اند ولی علی‌محمد دعاگو رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان محمودآباد از سرشماری ۵۵۰ قو در دامگاهها و ۲۸ قطعه در سرخ‌رود خبر داده و گفته است که «اولین دسته از قوهای مهاجر در تاریخ ۲۰ آذر ماه وارد سرخ‌رود محمودآباد واقع در استان مازندران شدند و از آن روز محیط‌بانان منطقه را در کانکس‌های اطراف تالاب مستقر کردیم، تعداد جمعیت قوها چیزی حدود ۵۵۰ تا ۶۰۰ قطعه تخمین زده شده است».
به گفته‌ی او، این قوها پس از چند روز از تالاب به سمت دامگاهها پرواز کردند. رئیس اداره حفاظت محیط زیست محمودآباد همچنین از علت رفتن قوها از منطقه ابراز بی‌اطلاعی کرد و آن را نیازمند «رفتارشناسی» دانست و گفت که «همچنان در سرخ‌رود به آنها غذارسانی می‌کنیم.»
دامگاهها معمولا شالیرازهای برنج هستند که در نیمه دوم سال و شروع فصل سرما کشت ندارند و شکارچیان پرندگان زمین را به تالاب تبدیل می‌کنند تا پرندگان وحشی به آنجا مهاجرت کنند و شکار شوند.
از سوی دیگر، آنگونه که محیط‌بانان منطقه می‌گویند، از ابتدای ورود قوها تا کنون هیچ تیری در این منطقه شلیک نشده اما یکباره این قوها جابجا شده‌اند! هنوز علت دقیق این جابجایی مشخص نیست.
سهیل اولادزاد از فعالان محیط زیست مازندران می‌گوید پس از ورود حدود ۷۰۰ قو به منطقه سرخ‌رود، یکباره همه قوها ناپدید و گم شدند و در مقابل، آگهی‌های محلی برای فروش قوها زیاد شد که قو موجود است و با تخفیف به فروش می‌رسد!
با وجود اینکه به نظر می‌رسد قوها نیز مانند دیگر پرندگان بطور غیرقانونی شکار می‌شوند تا سر از رستوران‌های لوکس در بیاورند ولی به گفته‌ی رضا آخوندی یکی از همیاران سابق محیط زیست مازندران، قیمت گوشت قو چیزی حدود ۲۰۰ هزار تومان است ولی قوی زنده تا یک میلیون تومان هم به فروش می‌رسد.
بر اساس گزارش این فعال محیط زیست، مقصد اصلی هم باغ‌های پرندگان و به ویژه باغ پرندگان شهر قم است! همان مجموعه‌ای که پارسال با شیوع بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان ناچار به معدوم ساختن بیشتر پرندگانش شد.
تالاب سرخ‌رود حدود ۲۵ تا ۳۰ هکتار مساحت دارد و بین دامگاه‌های «ازباران» و «سرخ‌رود» قرار گرفته و تمام دشت‌های این منطقه نیز مملو از دام‌های هوایی برای شکار است.
با اینکه شکار پرندگان مهاجر از پارسال به مدت ۵ سال ممنوع شده ولی شکار همچنان ادامه دارد، چنانکه حتا محیط‌بانان نیز دیگر توان کافی برای مقابله با شکارچیان و متخلفان ندارند.
مسلم آهنگری فرمانده یگان حفاظت محیط زیست مازندران چندی پیش گفته بود، در یک درگیری با شکارچیان ۲ محیط‌بان منطقه مورد اعتراض حدود ۴۰ تا ۵۰ شکارچی قرار گرفته و به پاسگاه محیط‌بانی پناه برده‌اند!
حالا ۱۸ روز است که قوهای مهاجر از تنها منطقه امن خود رفته و وارد دامگاهها شده‌اند. منطقه‌ای که بیشترین روش صید مورد استفاده در آنها «کرس» است، دامی مانند تونل که صیادان هر روز در ورودی آن دانه می‌پاشند و با تجمع پرندگان، تعداد زیادی از آنها را صید می‌کنند.
مشکل دیگری که برخی فعالان محیط زیست منطقه طرح می‌کنند، کمبود غذا برای قوها در این تالاب است که در نهایت ظرفیت پذیرایی از هزار قو را در یک ماه دارد و بعد از آن این قوها وارد دامگاهها یا نقاط اطراف می‌شوند تا دانه پیدا کنند.
سلمان نیکپور از فعالان محیط زیست منطقه گفته برای همین بعضی از فعالان محیط زیست با شیوه غذا دادن سنتی، دوباره این قوها را به منطقه امن بر می‌گردانند ولی این بار جابجایی بسیار زودتر از موعد صورت گرفته است.
او اضافه کرد: «ما فکر می‌کردیم که شاید در آب چیزی ریخته باشند، چرا که چند سال قبل نیز گازوییل وارد آب کرده بودند اما نتایج آزمایشات موردی از آلودگی را نشان نداد. علاوه بر این ۱۴ تا ۱۷ فلامینگو حتا روزها در منطقه حضور دارند و در شب سایر گونه‌ها و اردک‌سانان هم وارد آب می‌شوند و اگر آلودگی بود، نمی‌آمدند.»
نیکپور معتقد است: «به احتمال قوی علت جابجایی این قوها دستیابی به غذای بهتر بوده است.»
مسعود محمدی، مدیرعامل انجمن حمایت از پرندگان مهاجر که از موافقین غذا دادن سنتی به قوهاست به «پیام ما» می‌گوید: «دور تا دور منطقه امن را دامگاه فرا گرفته. برای همین هم تشکل‌های محیط زیستی به قوها غذادهی می‌کنند تا همانجا بمانند. امسال اما کمک‌های مردمی کم بود. تا پارسال روزی بیش از هزار تن غذا برایشان می‌ریختیم اما در این یک ماهی که قوها آمدند، کلا یک تن غذا ریخته‌ایم. خیلی از تشکل‌ها جلوی ما ایستادند. آنها می‌گویند غذا دادن اشتباه است. خب اگر ما غذا ندهیم ماجرایی که امسال برای قوها پیش آمد تکرار می‌شود.»
به گفته او تا کنون بیش از از ۲۰۰ قو در اثر این حرکت به سمت دامگاه صید شده‌اند، چون «تعداد قوها امسال خیلی کم بود و از آن طرف هم کمکی برای تهیه غذا نشد، قوها وارد دامگاهایی شدند که غذا به وفور یافت می‌شود و شاید تاکنون بالغ بر ۲۰۰قو در آن محدوده صید شده.»
حسینعلی ابراهیمی کارنامی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران اما از نبود امکان محیط زیست برای محافظت بیشتر در منطقه می‌گوید: «حفاظت برای دیروز و امروز نیست. ما هر سال برنامه حفاظتی داریم. اینکه کمبود نیرو داریم و شهرستان‌های دیگر ما مثل میانکاله و فریدونکنار هم نقاط حساسی هستند، ولی با همه این‌ها با فرود قوها برای حفاظت ویژه، روزانه نیروهایی از اداره کل یا از شهرستان همجوار به منطقه می‌فرستیم تا اقدامات حفاظتی تشدید شود.»
او درباره اقدام ویژه محیط زیست یا درخواست کمک از نهادهای دیگر برای مقابله با شکار پرندگان می‌گوید: «چه کسی به ما کمک می‌کند؟ کمک ما خودمانیم. خیلی‌ها حرف می‌زنند ولی در عمل هیچ چیز ندیدیم. الان همین مسئله بازار فریدونکنار مورد خاصی است اما همه افرادی که حرف زدند و اعتراض کردند، شده یک بار به بازاریان اعتراض کنند که آقایان این کار شما یک کار غیراخلاقی و غیر قانونی است و ما مخالفیم؟»
ابراهیمی کارنامی درباره غذا دادن به قوها می‌گوید «در مجموع غذا دادن به حیات وحش از نظر علمی غلط است و ما نباید غذا بدیم، اما در برخی مناطق مانند سرخ‌رود به ناچار برای اینکه اطرافش پر از دامگاه است و همه این‌ها به صورت بالقوه جان این حیوانات را تهدید می‌کند، ناچار به غذادهی هستیم تا پرندگان پراکنده نشوند. با این روش هم حفاظ بهتر صورت می‌گیرد و هم دست‌درازی متخلفان احتمالی کاهش می‌یابد. بنابراین باید سرخ‌رود را یک مورد خاص در نظر بگیریم.»
