سیدابراهیم رئیسی که شهرتش به «قاضی مرگ» در کشتار زندانیان سیاسی دهه شصت خورشیدی است و پس از مدتی ریاست بر قوه قضائیه جمهوری اسلامی حالا به عنوان رئیس قوه مجریه و دولت سیزدهم برای دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری راهی روسیه شده، روز چهارشنبه ۱۹ ژانویه ۲۰۲۲ (۲۹ دی‌ماه ۱۴۰۰) به مسکو رسید اما برخلاف انتظاری که از «نگاه به شرق» می‌رفت، با استقبال چندان گرمی روبرو نشد!
کسی که در مسکو به استقبال رئیس جمهوری اسلامی رفت، نیکولای شولگینوف وزیر انرژی روسیه بود!
ابراهیم رئیسی پیش از پرواز در فرودگاه «مهرآباد» ادعا کرد که این سفر«نقطه عطفی برای ارتقای همه مناسبات با روسیه است.» رئیسی همچنین گفت «جمهوری اسلامی ایران کشوری مستقل، مقتدر و صاحب نفوذ در منطقه است و روسیه هم کشوری مهم و با قدرت و دارای نفوذ است. گفتگوی دو کشور مهم و دارای قدرت و با نفوذ می‌تواند در امنیت منطقه، ارتقای روابط اقتصادی و تجاری منطقه بسیار تاثیرگذار باشد.»
وی در همین سخنان ادعا کرد که جمهوری اسلامی با روسیه «منافع مشترک» دارد و «تعامل» بین آنها در منطقه حتماً «امنیت‌ساز» است. رئیسی تأکید کرده علاوه بر همکاری‌های اقتصادی و سیاسی به دنبال همکاری در زمینه «هوا و فضا» با روس‌هاست!
از سوی دیگر، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز سفر «قاضی مرگ» به روسیه را «راهبردی» خوانده و می‌گوید «عنصری مانند رژیم صهیونیستی هم برای خاورمیانه و هم برای خلیج فارس موجب ناامنی است» و تأکید کرده برای همکاری‌های امنیتی طرحی را به روس‌ها برای تأمین امنیت مشترک در خلیج فارس ارائه دادیم!
آنچه رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی در مورد انتظارات خود از سفر به روسیه گفته شبیه همان حرف‌هایی است که در مهرماه حسن باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی پیش از سفر به روسیه می‌زد. او در روسیه به دنبال پیگیری قرارداد‌های خرید تسلیحاتی بود و ادعا کرده بود «شرایط بسیار خوبی در عرصه نظامی بین روسیه و ایران برقرار است.»
باقری هنوز از روسیه برنگشته بود که نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل و پوتین بر سر ادامه حملات به پایگاهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و گروه‌های نیابتی وابسته به جمهوری اسلامی در سوریه توافق کردند.
بعد از این توافق حملات اسرائیل به پایگاه‌های سپاه پاسداران در سوریه شدت گرفت و گسترده‌تر شد. در همین مدت دست‌کم دو بار محموله‌های ارسالی از جمهوری اسلامی به سوریه در بندر لاذقیه هدف قرار گرفت و این در حالی بود که روسیه پیشرفته‌ترین پدافند یعنی سیستم‌های موشکی «اس-۴۰۰» خود را در سوریه مستقر کرده، اما هیچکدام علیه جنگنده‌های اسرائیل فعال نشدند.
برای علی خامنه‌ای که معتقد است سوریه «عمق استراتژیک» جمهوری اسلامی است خاموش ماندن پدافندهای روسی در سوریه در مقابل حملات اسرائیل، آبروریزی و شکست تمام‌عیار به شمار می‌رود و بدتر اینکه مقامات جمهوری اسلامی مجبورند به خاطر «نگاه به شرق» در این مورد سکوت کنند. هرچند در مواردی از جانب بعضی مقامات نظام انتقادات خفیفی به روس‌ها شد اما کاملا بی‌اثر بود. چنانکه حشمت‌الله فلاحت پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی اواخر سال ۱۳۹۷ افشا کرد که روس‌ها پدافند «اس-۳۰۰» را در جریان حملات اسرائیل به مقرّ سپاه پاسداران در سوریه از کار می‌اندازند.
بسیاری تحلیلگران معتقدند موضع انفعالی روسیه در قبال حملات هوایی اسرائیل در سوریه به وضوح نشان می‌دهد که کرملین مایل نیست به خاطر اتحاد خود با سوریه و به بهای سوء استفاده‌هایی که از جمهوری اسلامی می‌کند، به روابط خود با اسرائیل آسیب برساند.
در ایران اما به نظر می‌رسد در مورد سفر سیدابراهیم رئیسی به روسیه فراتر از بزرگنمایی به «رویاپردازی» مشغول‌اند! مقامات و رسانه‌های حکومتی پیش از این اعلام کرده بودند که در سفر رئیسی به روسیه «قرارداد ۲۰ ساله با روسیه امضاء می‌شود.» خبرگزاری رویترز هم به نقل از «منابع آگاه» گزارش داده بود هدف سفر رئیسی به روسیه، امضای چندین قرارداد مهم دوجانبه است. در ایران روسوفیل‌های «نگاه به شرق» چشم‌انتظار توافق با روسیه برای خرید «سوخو-۳۵» و «اس-۴۰۰» بودند. حتا ادعا شد «استراتژیست‌های آمریکا نگران این سفرند!»
اما حالا کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی در مسکو می‌گوید رئیسی و پوتین «درباره مسائل به توافق خواهند رسید اما اینکه متن مکتوبی امضا بشود در برنامه‌ها وجود ندارد.» او همچنین تأکید کرده قرار نیست در این سفر در مورد همکاری‌های نظامی و تسلیحاتی با روسیه قراردادی امضاء شود.
عباس‌زاده مشکینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز گفت در این سفر امضاء سند راهبردی ۲۰ ساله ایران و روسیه در دستور کار نیست.
در شرایطی که امیدواری‌های جمهوری اسلامی به معامله با غربی‌ها کاهش پیدا کرده بار دیگر راهبرد قدیمی اما بی‌اثر خامنه‌ای در مورد «نگاه به شرق» در دستور کار قرار گرفت. سیاستی که نتیجه‌ی آن چپاول منابع ملّی و حاتم‌بخشی و ایرانفروشی به روسیه و چین شده است بدون اینکه چیزی عاید مردم و کشور شود. اگرچه اساس «نگاه به شرق» برای حفظ نظام است اما با توجه به روابط روسیه و اسرائیل و همچنین مناسبات این کشور با اروپا و آمریکا، جمهوری اسلامی بیشتر یک برگ متوسط در دست پوتین برای معاملاتش با بقیه جهان است که در آن ایران به تاراج و یغما می‌رود.
