فیروزه نوردستروم – «یکی از زنان مذهبی و متمول اقوام ۱۱ سال پیش در ۲۰ سالگی برای زیباسازی آلت تناسلی خود نزد دکتری در مشهد رفت؛ این پزشک که قبلا سابقه ختنه زنان را داشته او را راضی کرد که ختنه هم انجام دهد به این دلیل که انجام این عمل مستحب است. آن زن بعد از عمل ختنه بر اثر خونریزی در مطب حالش بد شد و از همانجا او را به بیمارستان بردند، در حدی که داشت به کما میرفت، وقتی همسرش متوجه این موضوع شد بعد از مدتی او را طلاق داد.»
این قضیه را مژگان یک زن جوان خانهدار مذهبی ساکن تهران به کیهان لندن میگوید. او چندین زن متمول و بسیار مذهبی در اطراف خود میشناسد که به گفته خودشان برای انجام عمل مستحب «ختنه» خود را به دست تیغ پزشکانی در تهران و مشهد سپردهاند.
روز ششم فوریه از سوی سازمان ملل متحد «روز جهانی جلوگیری از ختنه زنان» نامیده شده است. روزی برای آگاهیرسانی و عدم هرگونه مدارا با ناقص کردن جنسی زنان.
رایحه مظفریان دانشجوی دکترای جامعهشناسی دانشگاه آنادولو و مدیر کمپین stop FGM Iran «گام به گام تا توقف ناقص کردن جنسی زنان در ایران» و نویسنده چندین کتاب در حوزه زنان از جمله کتاب «تیغ و سنت» یک فعال مدنی است که در ایران فعالیتهای بسیاری در راستای مبارزه با ختنه و ناقص کردن جنسی زنان انجام داده است.
این پژوهشگر در گفتگو با کیهان لندن تأکید میکند که «میبایست موضوع ختنه دختران و انجام عمل زیبایی اندام تناسلی را از هم جدا کرد تا تفاوتهای آنها مشخص شود هرچند هر دو درواقع یک عمل هستند.»
او توضیح میدهد: «پزشکان زنان و زایمان تصور میکنند ختنه دختران عملی است که در کودکی و به دلایل سنتی و به صورت غیربهداشتی انجام میگیرد و اختیاری در آن وجود ندارد بنابراین اگر در شرایط متفاوت یعنی بزرگسالی با رعایت مسائل بهداشتی و از طریق پزشکان زنان و زایمان انجام گیرد اختیار وجود دارد و مشکلی ایجاد نمی کند و با ختنه زنان فرق دارد! این نگرش باعث شده که پزشکان زنان و زایمان بین ختنه زنان و عمل زیبایی اندام تناسلی تفاوت قائل شوند در حالی که هردو این عمل درواقع ناقص کردن جنسی زنان محسوب می شوند و تفاوتی بین آنها وجود ندارد.»
به گفته این پژوهشگر، «سازمان بهداشت جهانی تعریفی از ناقص کردن جنسی زنان ارائه کرده و به عمل زیبایی اندام تناسلی اشارهای نکرده است اما در تعریف سازمان بهداشت جهانی تصریح شده «هرگونه آسیبی که به اندام تناسلی زنان وارد شود و دلایل غیردرمانی داشته باشد» بنابراین عمل زیبایی اندام تناسلی هم در تعریف سازمان بهداشت جهانی میگنجد؛ حتی در بند چهارم این تعریف آمده است: «هر گونه پیرسینگ یا مواردی از این نوع میتواند جزو ناقص کردن جنسی زنان محسوب شود». پس با این تعریف میتوان گفت برخی پزشکان زنان و زایمان برای اینکه جیب خودشان را پر کنند در خیلی از موارد خودشان پیشنهادکننده هستند و مراجعهکنندگان خود را ترغیب میکنند که عمل زیباسازی اندام تناسلی را انجام بدهند.»
به گفته این فعال حقوق زنان، «ذهنیتی در برخی زنان وجود دارد که لبهای کوچک اندام تناسلی، دو عضو اضافه و ناکارآمد و زشت و به درد نخور هستند، به این دلیل است که برخی زنان اقدام به عمل زیبایی اندام تناسلی میکنند و متاسفانه سازمان علوم پزشکی و وزارت بهداشت نیز بر انجام چنین عملهایی هیچگونه کنترلی ندارد و متاسفانه شمار چنین عملهایی در ایران رو به افزایش است.»
اما عملهای زیبایی اندام تناسلی که در کشورهای اروپایی انجام میشود با عملهای مشابه در ایران چه تفاوتهایی دارند و چرا در این کشورها چنین عملهایی ممنوع اعلام نشده است؟
رایحه مظفریان در پاسخ به این پرسش میگوید: «نزدیک ۳۰ سال است که پیرامون ختنه دختران بحث و اطلاعرسانی میشود اما مبحثی مثل زیباسازی اندام تناسلی یک موضوع تازه برای فعالان حقوق زنان محسوب میشود. من با فعالان این حوزه در سایر کشورها در ارتباط هستم، آنها هم با این پرسش مواجهاند که چرا دولتها جلوی انجام عمل زیبایی اندام تناسلی را نمیگیرند. به نظرم این گفتگوی ما یک دریچه تازهای است برای پرداختن به این پرسش که چطور باید با این مسئله برخورد کرد.»
به گفته وی، «در کشورهای غربی دستمزدی که برای این عمل در نظر میگیرند بسیار بیشتر از دستمزد ۵۰۰- ۶۰۰ هزار تومانی است که به عنوان پایه از سوی سازمان نظام پزشکی ایران در نظر گرفته شده است، بنابراین در کشورهای غربی همه این توانایی را ندارند که برای انجام این عمل هزینه کنند، این در حالیست که حجم اطلاعرسانی نسبت به موضوعاتی نظیر دوست داشتن و پذیرش بدن در ایران بسیار ناچیز است حتی در فقه اسلامی داریم که گفته شده بدن همانگونه که خدا آفریده و همانگونه باید دست نخورده باقی بماند، پس چگونه زنان تحت عنوان اسلام و به اشتباه به تصور اینکه نباید وارد عمل خطا شوند میروند این آسیب را به خود وارد میکنند؟! به نظرم لازم است در یک جمله تاکید کنیم که ناقص کردن و عمل زیبایی را میتوان در کنار هم و در یک دستهبندی قرار داد.»
مژگان، همان زن جوان خانهدار و مذهبی ساکن تهران در ادامه صحبتهایش با کیهان لندن میگوید: «تقریباً ۸ سال پیش یکی از اقوام من که آنموقع ۲۶ ساله بود مبتلا به زگیل تناسلی شده بود. با هم به مطب یک دکتر زنان رفتیم؛ یک مطب بسیار لوکس در حوالی قیطریه و «شریعتی» (جاده قدیم شمیران). خانم دکتر توضیح داد میتواند زگیل را برایش ببرد، آنموقع اطلاعاتی در مورد این بیماری نداشتم بعدها متوجه شدم آن دکتر شیاد بود چون زگیل تناسلی با اسید زدن و بریدن درمان نمیشود. من چون چادر سرم بود آن خانم دکتر به من گفت میتوانم برای شما هم زیباسازی را به صورت ختنه انجام بدهم! من بچه که بودم یک کتابی در کتابخانه پدرم بود که از روی کنجکاوی خوانده بودم به نام « چهره عریان زنهای عرب» نوشته نوال سعداوی؛ در آن کتاب در مورد ختنه زنان عرب اطلاعات زیادی نوشته شده بود که هم برایم جالب بود و هم ترسناک؛ وقتی آن خانم دکتر آن سوال را از من پرسید یک لحظه مشمئز شدم و گفتم نه ممنون؛ او گفت خیلیها پیش من میآیند هم زیباسازی و هم ختنه میکنند!»
نویسنده کتاب «تیغ و سنت» معتقد است: «انجمن و سازمانهای مردمنهاد بسیاری در اروپا نسبت به مفاهیم مرتبط به بدن آگاهیرسانیهای وسیعی انجام میدهند ولی متاسفانه ما در ایران چنین دسترسیهایی برای مردم نداریم و مردم به دلیل همان کلیشههای غلطی که در جامعه رایج است و عدم آگاهی کافی به چنین عملهای جراحی روی میآورند و گمان میکنند که عمل ختنه شاید بتواند ثواب هم داشته باشد! در حالی که عوارض جانبی این عمل آنقدر زیاد است که فکر نمیکنم کمتر پزشک منصفی بیمار خود را به این عمل تشویق کند.»
رایحه مظفریان با چندین زن در ایران برخورد داشته که به اسم ختنه، عمل زیبایی اندام تناسلی انجام داده بودند: «چند زن ساکن اصفهان و چند شهر دیگر در سنین بالا و در دوران یائسگی به من مراجعه کرده بودند و گفته بودند میخواهیم ختنه کنیم چون تصور میکردند اگر ختنه کنند میل جنسی به همسرشان افزایش پیدا میکند یا اینکه ختنه کنند تا به گناه نیفتند! همه این موارد نشان میدهد که جامعه نسبت به این موضوعات آگاه نیست و چقدر نیاز است که در مورد عمل زیباسازی اندام تناسلی و ارتباط آن با ناقص کردن جنسی زنان در فضاهای بازتر بحث شود. به نظرم این یک گام تازه است و باید توجه مطبوعات و رسانهها را به این نکته جلب کنیم که نگاه متفاوتی نسبت به عمل زیبایی اندام تناسلی داشته باشند.»
مژگان در ادامه توضیح میدهد: «خواهرشوهر خودم وقتی ۳۴- ۳۵ ساله بود به این دلیل که میگفت این کار مستحب است رفت پیش همان خانم دکتر ساکن در مشهد و خود را ختنه کرد، بعد از ختنه تا چند ماه نمیتوانست درست راحت راه برود، خیلی زجر کشید، بعد هم دچار عفونت شد.»
رایحه مظفریان در ادامه توضیح میدهد: « متاسفانه بعضیها عمل زیبا سازی اندام تناسلی را با عمل جراحی بینی در یک سطح مقایسه میکنند در حالی که لبهای کوچک اندام تناسلی وظیفه مرطوب نگه داشتن اندام تناسلی، مراقبت از مدخل واژن و مجاری ادراری را بر عهده دارند وقتی این دو تکه را بر میدارید عملا کارکردش را از آن میگیرید و عضوی از بدن خود را مخدوش و ناقص میکنید.»
ختنه یا عمل ناقص کردن جنسی زنان، پیامدهای خطرناکی برای سلامت آنان دارد و در بسیاری از موارد به دلیل خونریزی و عفونت شدید موجب مرگ فرد نیز شده است. در برخی مناطق ایران این ناقص کردن جنسی زنان همچنان رواج دارد و دختران و زنان بسیاری قربانی این سنت ضدزن میشوند که برای مهار میل جنسی زنان انجام میشود.