مصطفی فحص (شرق الاوسط) – از زمان اعلام «به‌زودی» دست یافتن به توافق هسته‌ای «جدید» بین کشورهای پنج بعلاوه یک با جمهوری اسلامی ایران، یا بهتر است بگوییم تلاش برای احیای توافق قبلی، دولت جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در نوعی هرج و مرج مذاکراتی و سردرگمی رفتار کرده که البته به نظر می‌رسد عمدی و سازمانیافته باشد. دولت بایدن قصد دارد از طریق آشوب در روند دیپلماسی، مخالفان داخلی را فریب داده و فشارهای متحدان خارجی ایالات متحده را تضعیف و ناکار کند.
اگر این هرج و مرج و سردرگمی سازمانیافته نباشد، می‌توانیم نتیجه بگیریم که آمریکا و کشورهای بزرگ گویا در برابر یک عمل انجام شده قرار گرفته‌اند و ناچار به رژیم ایران اجازه داده‌اند تا از سیاست نرم مذاکراتی آمریکایی‌ها نهایت سوء استفاده را بکند. اگر چنین باشد همه طرفین داخلی آمریکا و متحدان خارجی این کشور با مواضع گیج و گمراه‌کننده‌ی دولت بایدن مواجه‌اند.
واضح است که دولت بایدن در نوعی سردرگمی بسر می برد؛ پس تلاش میکند تا پایان ماه فوریه به هر نحوی که شده این توافق را انجام دهد اما مشکل اینجاست که نمی‌تواند تصمیم‌های مورد نظر خود را از جریان مخالف داخلی پنهان نگه دارد. معضل بزرگتر این است که شرط موفقیت سیاست این هرج و مرج سازمانیافته‌ی آمریکا برای رسیدن به توافق با رژیم ایران، به شرایط اقتصادی و سیاسی تهران مرتبط است و نه برعکس.
سیاست دولت بایدن به نگرانی و سردرگمی داخلی آمریکا یعنی مراکز تصمیم‌گیری این کشور اضافه میکند زیرا پرسش‌های داخلی درباره اقدامات تیم مذاکره‌کننده بایدن در «وین» بالا گرفته. اما کاخ سفید بر گوش ندادن به پرسش‌های همه نهادهای دولتی آمریکا اصرار دارد و گویی برای پایان ماموریت توافق هسته‌ای با تهران با زمان مسابقه گذاشته است.
حتا اگر شخصی مانند رابرت مالی که هدایت کننده اصلی توافق هسته‌ای است، به جلسه دیگری در کنگره احضار شود، به نظر می‌رسد که کمیته روابط خارجی کنگره به حقیقت آنچه مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در وین برنامه‌ریزی میکند، پی نخواهد برد زیرا به گفته منابع آمریکایی او بسیاری از شرایط این توافق را پنهان میکند!
در واشنگتن، بسیاری از بازیگران سیاسی انتقادات شدیدی نسبت به گام‌های نسنجیده و فوری دولت بایدن که ممکن است در مذاکرات هسته‌ای وین بردارد، مطرح می‌کنند. بسیاری از منتقدان آمریکایی دولت بایدن را به پنهان کردن جزئیات توافق هسته‌ای با ایران متهم کرده‌اند.
کلودیا تنی عضو جمهوریخواه در کمیته روابط خارجی گفت به فشار بر رابرت مالی برای توضیح کامل مفاد توافقنامه در جلسته استماع کنگره ادامه خواهد داد.
او افزود: «درباره موضوعی به حجم و اندازه برنامه هسته‌ای ایران که برای امنیت ملی آمریکا مهم است، شفافیت حداکثری تنها راه پیشبرد این توافق خواهد بود».
از سوی دیگر، ژنرال مایکل کورلا نامزد ریاست جمهوری آمریکا برای سمت فرماندهی مرکزی، نسبت به خطرات ناشی از رفع برخی تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران هشدار داد.
او گفت که این معافیت‌ها به سوء استفاده تهران و به حمایت مالی مجدد تهران از نیروهای شبه‌نظامی نیابتی و تروریسم در منطقه منجر خواهد شد.
ژنرال مایکل افزود، دولت بایدن با رفع تحریم‌ها از تهران، خواسته یا ناخواسته بطور غیرمستقیم به علل چرخه خشونت در منطقه خاورمیانه کمک خواهد کرد.
اما هرج و مرج سازمان یافته آمریکا در مذاکرات هسته‌ای وین بیشتر به یک معامله موقت نزدیک است تا یک توافق پایدار.
اما اگر این هرج و مرج مذاکراتی سازمانیافته باشد، آنوقت انفعال آمریکا در برابر رژیم ایران ممکن است باعث نوعی تنش امنیتی و نظامی در خاورمیانه شود. در هر حال هر توافقی بین دولت بایدن و جمهوری اسلامی شبح رویارویی این رژیم و اسراییل را از بین نخواهد برد.
جمهوری اسلامی ایران اخیرا از یک موشک بالستیک به نام «ناوشکن خیبر» خبر داد که مسافت ۱۴۵۰ کیلومتر را طی میکند. ساخت این موشک پیامی روشن درباره آمادگی تهران و عوامل نیابتی آن برای پاسخ دادن به تل‌آویو دارد.
از سوی دیگر، دولت آمریکا با اسرائیل توافق کرده که بدون توجه به نتایج مذاکرات و توافق یا عدم توافق با تهران، به تل‌آویو حق میدان عمل می‌دهد تا در برابر خطر هسته‌ای رژیم ایران اقدام کند.
مقامات اسرائیل بارها تاکید کرده‌اند که به هیچ توافقی میان ایران و قدرت‌های بزرگ ملزم و پایبند نخواهند بود. این اوضاع و آشفتگی در مواضع سیاسی آمریکا، پرسش‌های مهمی را درباره اصل، فایده و هدف از این مذاکرات یا توافقی که مورد نظر است مطرح میکند.
بر اساس این داده‌ها نتیجه می‌گیریم که در مذاکرات وین، آمریکا به دنبال سازماندهی «هرج و مرج مذاکراتی» خود است، چرا که واشنگتن بر «ارتکاب گناه» این توافق یا معامله با تهران آنهم بطور سازمانیافته اصرار دارد در حالی که همزمان طرفین دیگر مذاکره را در «هرج و مرج» سازمان‌نیافته‌ی آنها که منطقه را به سوی جنگ سوق می‌دهد، رها کرده است.
*منبع: شرق الاوسط
*نویسنده: مصطفى فحص
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
