تازه‌ترین گزارش از بازار ایران نشان می‌دهد قیمت ۶ کالای اساسی طی یک سال گذشته افزایش ۱۰۰ درصدی داشته است.
بر اساس گزارش رصد و پایش قیمت اقلام اساسی بازار کشور منتهی به اول اسفند ۱۴۰۰، قیمت برنج طارم، برنج هاشمی، نخود، سیب زمینی، آب آشامیدنی بطری و رب گوجه فرنگی نسبت به یک سال گذشته افزایش قیمت بیشتر از ۱۰۰ درصد داشته‌اند.
در این گزارش که توسط «انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان» منتشر شده قیمت ۵۲ قلم کالای اساسی و پرمصرف بازار در تاریخ منتهی به ۱ اسفند ۱۴۰۰ نسبت به یکسال پیش از آن و ماه پیشتر مورد ارزیابی قرار گرفته است.
این گزارش ضمن اینکه نشان می‌دهد کالاهای پرمصرف نسبت به سال گذشته با افزایش‌های روبرو شده‌اند، مشخص می‌کند که قیمت بسیاری از کالاها نیز نسبت به یک ماه پیشتر، یعنی دی‌ماه ۱۴۰۰، با افزایش‌هایی از یک تا بیش از ۱۰ درصد روبرو شده‌اند.
بر این اساس تنها قیمت ۲۱ قلم کالا نسبت به ماه گذشته بدون تغییر مانده است؛ به بیان دیگر قیمت بیش از نیمی از کالاها طی یک ماه روند افزایشی خود را ادامه داده است.
این گزارش می‌افزاید تعداد ۱۸ قلم کالا از ۵۲ قلم کالا نسبت به ماه گذشته افزایش قیمت بین ۱ تا ۱۰ درصد داشته‌اند. این کالاها شامل گوشت گوسفندی و گوساله، گوسفند و گوساله زنده، شیر پاستوریزه کم چرب، شکر، قند، چای، برنج هندی، برنج پاکستانی، نخود، عدس، پرتقال، خرما مضافتی، میلگرد آج دار و کاغذ بوده است.
در این میان قیمت انواع برنج ایرانی، سیب‌زمینی، موز، پیاز و گوجه‌فرنگی نسبت به ماه قبل افزایش قیمت بیش از ۱۰ درصد داشته است.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد قیمت گروه محصولات پروتئینی شامل گوشت مرغ، تخم مرغ، گوشت گوسفند و گوساله و گوسفند و گوساله زنده در ابتدای ماه جاری نسبت به شش ماه قبل بین شش تا ۱۴ درصد افزایش یافته است.
در شش ماه منتهی به اول اسفندماه همچنین قیمت انواع میوه، صیفی‌جات و مواد غذایی بین پنج تا ۱۲۷ درصد افزایش داشته است. بیشترین افزایش قیمت در این گروه، در مدت یاد شده مربوط به سیب زمینی است که با افزایش ۱۲۷ درصدی نسبت به شش ماه قبل به نزدیک ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده و بعد از آن رب گوجه فرنگی با ۷۳ درصد و گوجه‌فرنگی با ۴۵ درصد افزایش نسبت به شش ماه قبل در رتبه دوم و سوم قرار می گیرند. قیمت این دو محصول در ابتدای اسفند به حدود ۳۱ هزار و ۶۰۰ و ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده است.
از بین سایر کالاهای خوراکی در شش ماه گذشته قیمت موز ۲۹ درصد، پیاز زرد ۲۶، سیب قرمز و زرد هر کدام ۲۳ درصد، پرتقال ۱۹، خرما ۱۵ و آب آشامیدنی بطری پنج درصد افزایش یافته است.
افزایش قیمت کالاهای اساسی که بخش عمده آنها مواد خوراکی هستند در حالی به سرعت ادامه دارد که وزارت جهاد کشاورزی از مدتی پیش اقدام به انتشار فهرست قیمت دستوری کالاها کرده است. گزارش انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و دیگر گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد بازار کاملا به اقدام نمایشی انتشار فهرست قیمت‌های دستوری بی‌تفاوت است و اقتصاد مسیر خودش را پیش گرفته است.
برای نمونه معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ایی قیمت انواع برنج خارجی و ایرانی را اعلام کرده که بر اساس آن برنج طارم ایرانی درجه یک ۶۵ هزار تومان، برنج طارم درجه دو ۶۰ هزار تومان، برنج ایرانی شیرودی ۴۲ هزار تومان، برنج هندی وارداتی ۳۰ هزار تومان و برنج پاکستانی وارداتی ۳۱ هزار تومان اعلام شد. این در حالیست که یک کیلوگرم برنج طارم هاشمی در فروشگاه‌ها دستکم ۹۵ تا ۱۰۰ هزار تومان قیمت دارد.
همچنین یک شانه تخم‌مرغ در حال حاضر حدود ۱۰ هزار تومان بالاتر از قیمت تعیین شده از سوی جهاد کشاورزی عرضه می‌شود. قیمت دستوری وزارت جهاد کشاورزی ۴۳ هزار تومان برای هر شانه تخم‌مرغ است اما قیمت این کالا در بازارهای روز ۵۳ تا ۵۴ هزار تومان و در فروشگاه‌های دیگر بالاتر است.
افزایش قیمت مواد غذایی سبب کوچک شدن سفره خانوارها شده و سلامت اقشار متوسط و تنگدست را نشانه گرفته است.
جلال‌الدین میرزای رزای رئیس انجمن تغذیه ایران در اینباره گفته که «در این اوضاع اقتصادی کشور، یکی از حوزه‌هایی که به شدت آسیب دیده امنیت غذایی است. مصرف سرانه گوشت، لبنیات و این دست اقلامی که بسیار گران شدند، آسیب جدی دید.»
تیرنگ نیستانی استاد گروه تحقیقات و تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور نیز گفته که «زمانی که هزینه اقلام غذایی افزایش زیادی داشته باشد، مردم در ابتدا سراغ مبارزه با گرسنگی می‌روند. بنابراین دیگر به فکر ریزمغذی یا استفاده از میوه و سبزیجات نیستند. تنها به دنبال کالری هستند. در چنین حالتی زمینه‌ساز بیماری‌های واگیر و غیرواگیر می‌شود چون سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف می‌شود.»
