احسان خاندوزی وزیر اقتصاد دولت سیزدهم میگوید هر معجزهای تنها با اتکاء به توانمندیهای اقتصاد ایران رخ خواهد داد. این در حالیست که عملکرد او و دیگر همکارانش در تیم اقتصادی دولت رئیسی، برخلاف شعارها و وعدههایشان سبب تلاطم بیشتر در بازار کالاهای مصرفی شده است.
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی گفته که «هیچ اقتصادی در طول دهههای گذشته وجود نداشته که اینقدر در معرض فشارهای تحریم و تنگناهای خارجی بطور مستمر و با شدیدترین ابعاد قرار گرفته باشد.»
وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی گفته که «به نتیجه رسیدن مذاکرات، فرصتهای جدیدی برای تسهیل مراودات اقتصادی و مالی برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد، اما اعتقاد ما در دولت این است که هر معجزهای تنها با نگاه به ظرفیتها و توانمندیهای داخلی اقتصاد ایران رخ خواهد داد.»
او همچنین گفته که «ثبات اقتصاد کلان، مقدمه هر سیاست دیگری در حوزه رشد و توسعه خواهد بود و تا این اتفاق رخ ندهد و تا ترمز محکمی بر نرخ تورم که در اقتصاد ایران بسیار به تلاطمات ارزی وابسته است، صورت نگیرد، نمیتوانیم وارد مرحله رشد اقتصادی شویم.»
احسان خاندوزی در ادامه افزوده است «کم توجهیهای گذشته در بهرهگیری از ظرفیتهای کشورهای منطقه، موجب شده است که ما نتوانیم از این فرصت به نحو مناسب استفاده کنیم و برنامه دولت فعلی چه در ابعاد دیپلماسی اقتصادی – منطقهای و چه سیاست همسایگی عمدتاً مبتنی است بر تعریف منافع مشترک اقتصادی با همسایگان و کشورهای منطقه، به نحوی که هم برای ایران و هم کشورهای همسایه منافع اقتصادی در پی داشته باشد.»
وزیر اقتصاد در حالی گفته هر معجزهای تنها با اتکاء به توانمندیهای داخلی رخ میدهد که او و دیگر اعضای تیم اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی بدون توجه به تحریم و با اتکا به توان داخلی نتوانستهاند شرایط اقتصاد را بهبود ببخشند یا از بدتر شدن شاخصها جلوگیری کنند.
در حالی که حدود ۳ هفته تا شب عید مانده، قیمتها در بازار کالاهای اساسی همچنان به سرعت افزایش مییابد. پیش از این محمد مخبر معاون اول ابراهیم رئیسی مدعی شده بود که تا پایان سال درخواست هیچ افزایش قیمتی در ستاد تنظیم بازار بررسی نخواهد شد و دستگاههای ذیربط با اهتمام بیشتری در این حوزه عمل کنند.
ولی قیمت کالاهای اساسی به ویژه مواد غذایی با سرعت زیادی در حال افزایش است. برای نمونه بررسی قیمت کالاهای اساسی در یک سال گذشته نشان می دهد که قیمت برنج ایرانی و شکر ۸۰ درصد، گوشت گوساله ۴۲ درصد، گوشت مرغ ۴۵ درصد و گوشت گوسفندی ۲۱ درصد افزایش یافته است.
همچنین طی بازه یک ماهه آذرماه تا دیماه امسال شکر ۵.۲ درصد، برنج پاکستانی ۱.۶ درصد، برنج طارم ۱۳.۵ درصد، برنج هاشمی ۱۲.۵ درصد، گوشت گوساله ۲.۲ درصد و گوشت گوسفندی ۲ درصد افزایش قیمت داشتهاند.
بسیاری از فعالان صنفی شیوه نادرست و عدم کنترل بازار از سوی دولت را عامل پریشانی بازار و تلاطم قیمتها ارزیابی میکنند. در همین رابطه احمد مقدسی رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی گاوداران ایران گفته که «واقعاً مشخص نیست که به چه علت قیمت گوشت ناگهان از ۱۴۰ هزار تومان به حدود ۱۹۰ هزار تومان رسیده است و چه توجیهی برای این مساله وجود دارد؟ در حالی که هم دامداران در حال زیان هستند و هم مصرف کننده توان خرید گوشت را ندارد.»
یکی از اقدامات شکستخورده ابراهیم رئیسی برای تنظیم بازار راهاندازی سیستم توزیع آنلاین در سامانهای با عنوان «بازرگام» بوده است. مواد غذایی شامل گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، برنج خارجی و ایرانی و سیب زمینی با نرخهای دستوری از سوی دولت در سامانه توزیع آنلاین عرضه شده اما این سامانه از نظر فنی با اختلال روبروست و مردم برای استفاده از آن دچار مشکل هستند.
اسماعیل قادریفر معاون وزیر جهاد کشاورزی درباره اختلال سامانه «بازرگام» به خبرگزاری مهر گفته بود این مشکلات حداکثر تا سهشنبه ۳ اسفندماه ۱۴۰۰ رفع میشود. اما مشکل نه تنها حل نشده بلکه همچنان فقط سه هفته مانده به نوروز مردم برای تهیه کالاها با قیمت دولتی نیز با مشکل روبرو هستند.
در عین حال اقدامات دولت رئیسی نیز برای مهار قیمتها در بازار طی شش ماه گذشته شبیه اقدامات دولتهای پیشین بوده. قیمتگذاری دستوری، ممنوعیت صادرات و سرکوب تولیدکنندگان از جمله اقدامات معمول در جمهوری اسلامی است که تجربه نشان داده نتیجه خوبی به دنبال نخواهد داشت. این اقدامات نه تنها منجر به کنترل و مدیریت بازار نمیشود بلکه علاوه بر دامن زدن به تنشها، تولید را نیز تحت تأثیرات منفی قرار میدهد.
برخلاف ادعای وزیر جهاد کشاورزی نه تنها در جمهوری اسلامی با اتکا به توان داخلی، امکان حل مشکلات اقتصادی وجود ندارد بلکه در چنین شرایطی حتی نمیتوان امیدوار بود که با برداشته شدن تحریمها و سرازیر شدن ارزهای ناشی از فروش نفت خام نیز مشکلات اقتصادی در ایران کاهش یابد.