نهمین روز پس از آغاز تجاوز روسیه به اوکراین آنچه وحشت از جنگ را چند برابر کرده خطر وقوع یک فاجعه اتمی است.
ارتش روسیه بامداد جمعه ۴ مارس ۲۰۲۲ نیروگاه اتمی «زاپروژیا» بزرگترین نیروگاه هسته‌ای اروپا را زیر آتش توپخانه قرار داد. این نیروگاه یک چهارم برق اوکراین را تأمین می‌کند.
شهردار شهر اندرهودار این حمله را «تهدیدی برای جهان» خواند و در پیامی خطاب به مقامات روس گفت «سر عقل بیایید و فوراً حملاتتان را به نیروگاه هسته‌ای زاپروژیا متوقف کنید.»
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از روسیه و اوکراین خواسته بود در مناطقی که نیروگاه‌های اتمی در آنها قرار دارد درگیر نشوند.
ولودیمیر زلینسکی رئیس جمهوری اوکراین با اشاره به سابقه تاریخی انفجار نیروگاه چرنوبیل گفت «روس‌ها عامدانه به اوکراین حمله تروریستی هسته‌ای کرده‌اند.» او هشدار داد حمله توپخانه‌ای روسیه به نیروگاه زاپروژیا خطر انتشار «تشعشعات هسته‌ای» را در تمام اروپا به همراه دارد.
دکتر گراهام آلیسون کارشناس امنیت هسته‌ای در دانشگاه هاروارد می‌گوید: «بدترین حالت در صورتی است که آتش‌سوزی در این نیروگاه باعث ذوب و انتشار رادیواکتیو شود که برای سال‌ها مناطق اطراف را آلوده می‌کند.»
Watch: Russian troops shell Europe’s largest nuclear power station in Enerhodar, Ukraine. The plant accounts for about one quarter of Ukraine’s power generation https://t.co/s1PcvYXAI9 pic.twitter.com/FKowRFJHDe
— TIME (@TIME) March 4, 2022
بر اساس گزارش خبرگزاری‌های بین‌المللی، محل اصابت گلوله‌های توپ آموزشگاهی در نزدیکی این نیروگاه بوده که فقط ۱۵۰ متر با قلب نیروگاه فاصله داشته و اگر به واحدهای NPP و یکی از رآکتورها اصابت می‌کرد فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر اتفاق می‌افتاد.
افزایش احتمال یک فاجعه هسته‌ای اروپا را به شدت تحت تأثیر قرار داده و تقاضا برای قرص‌های یُد با دوز بسیار بالا که مخصوص استفاده پس از وقوع فاجعه هسته‌ای است افزایش پیدا کرده است. از جمله در آلمان که پس از انفجار چرنوبیل نیز از تأثیرات تشعشات رادیواکتیو در امان نمانده بود، این قرص‌ها پرفروش و در برخی داروخانه‌ها نایاب شده‌اند. در بلژیک قرص‌های یدپتاسیم بطور رایگان توزیع شده است.
به گزارش «یورونیوز» داروخانه‌ها دست‌کم در سه کشور اتحادیه اروپا می‌گویند که از زمان آغاز درگیری‌ها در نزدیکی نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در هفته گذشته و پس از اینکه ولادیمیر پوتین دستور آماده‌باش نیروهای بازدارنده هسته‌ای را صادر کرد، تقاضا برای اینگونه قرص‌ها بیشتر شده است.
یک یا دو عدد از این قرص‌ها که دوز آنها صدها برابر قرص‌های معمولی ید است که برای بیماران تیروئید تجویز می‌شود، پس از وقوع حادثه می‌تواند آنقدر ید در بدن تولید کند که تأثیر تشعشعات رادیواکتیو را روی خنثی سازد. البته استفاده از این قرص‌ها هم از نظر مصرف برای هر فرد و هم از نظر فاصله‌ای که مناطق در معرض خطر با مرکز انفجار اتمی دارند، می‌بایست توسط پزشکان و متخصصان تعیین شود.
Just scored free potassium iodine tablets in Brussels. Pharmacies are giving them away free in case of nuclear war. “No one trusts the Russians,” the pharmacist told me. They had given away 20 packs by noon. Before #Ukraine almost no demand. pic.twitter.com/Ugb8aZgGZs
— Eric Reguly (@ereguly) March 1, 2022
به گزارش سی‌ان‌ان به نقل از کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با وجود آتش‌سوزی در بخش‌هایی از مجتمعی که روسیه به توپ بسته است، میزان تشعشعات فعلاً طبیعی است.
پس از این حادثه، بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا خواستار تشکیل فوری نشست اضطراری شورای امنیت شده است. جو بایدن نیز در اینباره با زلینسکی گفتگو کرده است.
توافق بر سر انتقال غیرنظامی‌ها به مناطق امن‌تر
در ادامه مذاکرات روسیه و اوکراین، رویترز گزارش داده است که دو کشور بر سر ایجاد دالان‌های بشردوستانه جهت کمک به انتقال غیرنظامیان برای فرار از جنگ توافق کرده‌اند. در این جنگ که بزرگترین حمله به یک کشور اروپایی از زمان جنگ جهانی دوم است هزاران نفر کشته و زخمی شده‌اند و تا کنون یک میلیون نفر پناهجو از جمعیت تقریبا ۴۵ میلیونی اوکراین به همسایگان غربی در اروپا پناه برده‌اند.
Russia and Ukraine agreed to humanitarian corridors to help civilians escape invasion. Thousands are thought to have died or been wounded as the biggest attack on a European state since World War Two unfolds, creating one million refugees https://t.co/eQFn6pDQE2 pic.twitter.com/NrPtzuKfhR
— Reuters (@Reuters) March 4, 2022
ولودیمیر زلینسکی از پوتین خواسته تا رو در رو گفتگو کنند. او با کنایه گفته است «برای مذاکره با من بنشین نه در فاصله ۳۰ متری… من گاز نمی‌گیرم از چه می‌ترسی؟»
از سوی دیگر ولادیمیر پوتین در اظهاراتی مدعی شده است که «نیروهای اوکراین اسیران روسی را بعد از شکنجه می‌کشند… شهروندان خارجی را نیز گروگان می‌گیرند و از آنها به عنوان سپرانسانی استفاده می‌کنند.» پوتین بار دیگر تأکید کرد اوکراینی‌ها و روسی‌ها یک ملت‌اند اما اوکراینی‌ها شستشوی مغزی شده‌اند! وی نیز مانند هر رهبر خودشیفته و قدرت‌طلب نمی‌خواهد باور کند که چه مردم کشور خودش و چه همسایگان ممکن است خواست و اراده و تمایلات خود را برای تعیین سرنوشت خود داشته باشند!
به گزارش «تایم» دو مقام دفاعی ایالات متحده می‌گویند که در کشاکش افزایش تنش‌ها در اوکراین، ارتش ایالات متحده برای جلوگیری از درگیری تصادفی بین دو قدرت هسته‌ای، یک خط ارتباطی با نیروهای روسیه ایجاد کرده است.
در این میان، عوامل مختلف از جمله ایستادگی دولت و مردم اوکراین دست به دست هم داده تا حرکت ستون‌های زرهی و مکانیزه ارتش روسیه بیش از آنچه پیش‌بینی شده بود کُند باشد و آنها در بعضی مناطق به نوعی زمینگیر شده‌اند. در چنین وضعیتی تانک‌ها بسیار آسیب‌پذیرند. ویدئوهای متعددی منتشر شده که کشاورزان اوکراینی با تراکتور تانک‌های روسی را که به خاطر کمبود سوخت متوقف شده یا مورد اصابت قرار گرفته‌اند می‌کِشند و با خود می‌برند.
Ukrainian civilians recover a Tor SAM system pic.twitter.com/Atrljj3zCq
— OSINTtechnical (@Osinttechnical) March 2, 2022
مقاومت دولت و ارتش و مردم اوکراین برای حفظ پایتخت در حالی همچنان ادامه دارد که پشتیبانی جهانی از سوی مردم و همچنین دولت‌ها از این کشور نیز تداوم یافته است. تحلیلگران نظامی و امنیتی می‌گویند پوتین گمان می‌کرد پیشروی به سمت کی‌یف با سرعت خواهد بود اما اشتباه کرد. روزنامه «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی به همین مسئله پرداخته و می‌نویسد «روسیه قصد داشت پس از تصرف فرودگاه هاستومل در خارج از کی‌یف از آن برای انتقال سریع نیروها به پایتخت استفاده کند. اما مقاومت سربازان اوکراینی برای جلوگیری از اشغال فرودگاه سبب شد روس‌ها مجبور شوند سربازان و تدارکات را زمینی منتقل کنند.»
در ادامه تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه چند کشور اروپایی فروش محصولات روسی را متوقف کرده‌اند. در خیابان‌های شهرهای مختلف اروپا همه جا شعار «نه به جنگ» و «همبستگی با اوکراین» به چشم می‌خورد. فروشگاه‌های مواد غذایی از جمله در آلمان، اقلام روسی را جمع کرده و عرضه نمی‌کنند. اینهمه در حالیست که سقوط ارزش روبل همچنان ادامه دارد و بورس مسکو برای پنجمین روز متوالی باز نشد!
