کاوه لاجوردی مترجم، جایزه سی و نُهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی برای ترجمه کتاب «جستجاری در خصوص فاهمه بشری» را در اعتراض به سانسورهای صورت گرفته توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رد کرد.
کاوه لاجوردی مترجم با انتشار پُستی در شبکه‌های اجتماعی اعلام داشت که جایزه کتاب سال سی و نُهمین دوره جمهوری اسلامی را که روز سه‌شنبه ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۰ با حضور ابراهیم رئیسی رئیس‌دولت سیزدهم اهدا شد، رده کرده است.
این جایزه در بخش فلسفه غرب بطور مشترک با مترجمان کتاب «وجود و زمان» نوشته‌ی مارتین هایدگر به لاجوردی تعلق گرفت.
او در بیانیه‌ای که در این ارتباط نوشته است، نپذیرفتن جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی را در اعتراض به سانسورهای صورت گرفته توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد. این مترجم نوشت: «به تصمیمِ شخصیِ خودم این جایزه‌ی خاص را نمی‌پذیرم تا به شکلی رساتر از قبل اعتراض کنم به روالِ بسیار شایع و کاملاً غیرعقلانی و احتمالاً غیرقانونیِ سانسور، سانسوری که یکی از متولیانِ اصلی‌اش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.»
ترجمه‌ی من از کتابِ لاک را یکی از برنده‌های جایزه‌ی کتابِ سال اعلام کرده‌اند. این بیانه در توضیحِ این است که، در اعتراض به سانسور، جایزه را نمی‌پذیرم.
برنده‌های اعلام‌شده:https://t.co/i3ZSIGCQKs
بیانیه در وبلاگ:https://t.co/Sh5Zetq1Bd pic.twitter.com/sJDAfk2PKe
— کاوه لاجوردی (@۱۰۵۸_۱۱۱۱) March 15, 2022
لاجوردی یادآوری کرد که کتاب «جستاری در خصوص فاهمه‌ی بشری» نوشته‌ی جان لاک مورد سانسور «مستقیم حکومت» قرار نگرفته ولی تأکید داشت که این امر او را از مشاهده «سیطره‌ی مهیب سانسور در امر نشر بازنمی‌دارد.»
این مترجم و فعال در حوزه نشر کتاب نوشت: «مسئولان ممیّزی، گماشته‌ی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، متنکّراً و بی آنکه ملزم به اقامه‌ی هیچ دلیل عقل‌پسند یا قانونی‌ای باشند، دستور حذف عبارات و جملات را صادر می‌کنند. و گاه دستور می‌دهند به چیزی که شاید بدتر از حذف باشد: انتشار را منوط می‌کنند به اینکه مترجم یا ناشر در زیرنویس بگوید که مؤلف دارد اشتباه می‌کند یا اصلاً در گمراهیِ آشکار است!»
به نوشته‌ی او، «البته که می‌توان بحث کرد در تأثیرِ مخرّب سانسور بر تضارب آراء و بر گسترشِ فرهنگ و تفکر؛ اما در اینجا موضوع اصلی اعتراض من نقض حقوق شهروندی مترجمان و مؤلفان و ناشران است».
در این بیانیه همچنین آمده، «من معتقدم که اصولاً انتشارِ کتاب و مجله نباید نیاز به مجوّزِ حکومت داشته باشد؛ الزام به عرضه‌ی پیش از انتشار اثر به دولت را ناعادلانه و نامعقول می‌یابم، حتی اگر فرض کنیم که قانونِ روشن و صریحی در موردش وجود داشته باشد که به طرزی دمکراتیک تصویب شده باشد.»
کتاب سال جمهوری اسلامی جایزه‌ای حکومتی است که هر ساله به کتاب‌هایی با مضمون دین، فلسفه، کلیات و تاریخ علم، علوم کاربردی، ادبیات، تاریخ و جغرافیا، مستندنگاری و کودکان و نوجوانان اهدا می‌کند. این جایزه را همواره رئیس‌دولت به برندگان می‌دهد و اینبار «قاضی مرگ» اعطاکننده جوائز بود.
جالب اینجاست که جان لاک اندیشمند انگلیسی که آثار برجسته در علوم سیاسی و فلسفه سیاست دارد به عنوان بنیانگذار تفکر لیبرالیسم شناخته می‌شود و نخستین بار «حق مقاومت» مردم علیه حکومت‌های استبدادی و خودکامه را در کتاب معروف «دو تألیف درباره دولت» بیش از ۳۳۰ سال پیش تئوریزه کرد. وی «جُستاری درباره ادراک بشری» را نیز در همان سال‌ها نوشت.
رد کردن جایزه به خاطر ترجمه کتابی از جان لاک آنهم اثری چون «جُستاری درباره ادراک بشری» (An Essay Concerning Humane Understanding) در جمهوری اسلامی و از دست سیدابراهیم رئیسی که گفته می‌شود شش کلاس بیشتر سواد ندارد، علاوه بر اعتراض به سانسور، تن ندادن به تحقیر کتاب و نویسنده و مترجم و همچنین مقابله با قهقهرا و اضمحلال «ادراک بشری» است!
