در هفتهای که گذشت جمهوری اسلامی چندین موشک به اربیل عراق شلیک کرد و میلیونها دلار از سرمایه کشور را برای «نفوذ در عمق استراتژیک» هزینه کرد. چنین اقداماتی که برای مردم ایران جز «شرّ» به همراه ندارد در حالی انجام میشود که ۷۰ درصد از جمعیت کشور برای تأمین ضروریترین هزینههای روزمره نیازمند اعانه و کمک هستند، کسری بودجه بیداد میکند و بسیاری از زیرساختها و بخشهای مولد اقتصادی در حال نابودیست.
در نخستین ساعات بامداد یکشنبه ۱۳ مارس ۲۰۲۲ برابر با ۲۲ اسفند ۱۴۰۰ جمهوری اسلامی ۱۲ موشک بالستیک نقطهزن «فاتح ۱۱۰» به اربیل عراق شلیک کرد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ساعاتی بعد در بیانیهای اعلام کرد که این حمله اقدامی تلافیجویانه در برابر «جنایات اخیر» اسرائیل بوده و ادعا نمود «مرکز راهبردی توطئه و شرارت صهیونیستها» در اقلیم کردستان را هدف قرار داده است.
هرچند در این بیانیه مشخص نبود که منظور از «جنایات اخیر اسرائیل» چیست و کجا هدف قرار گرفته اما بعد مشخص شد آنچه جمهوری اسلامی مدعی شده بود حادثه آتشسوزی در پایگاه سپاه پاسداران در ماهیدشت و به دلیل «نگهداری روغن موتور و مواد قابل اشتعال» در ۲۵ دی ۱۴۰۰ بوده، حمله اسرائیل بوده که درباره آن دروغ گفته شده است.
موشکپرانی اخیر و اقدامات مشابه جمهوری اسلامی که عمدتا در قالب فعالیتهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انجام میشود در حالیست که مردم زیر شدیدترین فشارهای اقتصادی بسر میبرند؛ بیش از ۶۰ میلیون نفر از جمعیت ۸۴ میلیون نفری ایران «زیر خط فقر» قرار دارند و اصناف و گروههای مختلف حقوقبگیر طی سال گذشته صدها تجمع و اعتصاب مختلف برای افزایش دستمزدها متناسب با نرخ تورم برگزار کردند.
بودجههای مستقیم و غیرمستقیم برای «برادران قاچاقچی»
هزینه تخمینی برای هر یک از موشکهایی که ساخته و به «عمق استراتژیک جمهوری اسلامی» شلیک میشود از سوی حکومتی که نتوانسته طی چهار دهه گذشته با وجود منابع سرشار و پتانسیل بالقوه اقتصاد ایران، معیشت روزمره مردم را سامان دهد، قابل توجه است.
بودجه نظامی جمهوری اسلامی در بخشهای مختلف و موازی ارتش و سپاه و سپاه قدس و نیروهای نیابتی و لباسشخصی، و همچنین حمایتهای گسترده از گروههای شبهنظامی و تروریستی در منطقه که همپیمان با جمهوری اسلامی هستند بطور دقیق مشخص نیست.
هر سال در لایحه بودجه کشور مبالغی در ردیفهای مختلف برای بخشهای نظامی کشور در نظر گرفته میشود. هرچند این مبالغ در مقایسه با بودجه نظامی کشورهای دیگر منطقه مانند ترکیه و عربستان و قطر ارقام خیلی بالایی نیست اما در مقایسه با بضاعت اقتصادی و توان درآمدی کشور در همان لایحهها، ارقام قابل توجهی است و سهم بالایی از درآمد کشور به آن اختصاص مییابد. این در حالیست که بخشی از بودجههای اختصاصی نیروهای مسلح اساسا مخفی و محرمانه است.
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ برای برنامه تقویت بنیه دفاعی و تحقیقات راهبردی دفاعی تا مبلغ چهار میلیارد و پانصد میلیون یورو از سوی سازمان برنامه و بودجه تخصیص خواهد یافت. همچنین نیمی از درآمد پروازهای عبوری به صندوق حمل و نقل و نیمی دیگر به نیروهای مسلح پرداخت میشود. در سالهای گذشته اما درآمد حاصله از پروازهای عبوری در اختیار شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران قرار میگرفت. بر این اساس اعتبار بودجه دفاعی جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۱ افزایش ۲۴ هزار میلیارد تومانی دارد.
همچنین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به اشکال دیگری نیز منابع مالی کلانی در اختیار دارد. نفوذ این نهاد نظامی- ایدئولوژیک در بخشهای مختلف اقتصاد کشور، زمینهساز ایجاد یک امپراتوری بیحساب و کتاب و غیرشفاف و غیرپاسخگو برای این نهاد نظامیِ موازی با ارتش شده است. در چند ماه گذشته گزارشهای مختلفی نشان میداد که حضور گسترده سرداران سپاه در دولت ابراهیم رئیسی و مجلس شورای اسلامی مسیر رانتخواری بیشتری برای آنها باز کرده است.
دو قرارداد تهاتر نفتی با سپاه پاسداران برای طرح مبهم «خودکفایی گندم» و «تکمیل مصلاهای کشور» از آن جمله است. جواد ساداتینژاد وزیر جهاد کشاورزی نیز اوایل بهمنماه اعلام کرده بود که سپاه پاسداران در ازای تهاتر سه میلیارد دلار نفت، طرح خودکفایی برنج را اجرا میکند. به گفته جواد ساداتینژاد فعلا ۷۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه کنار گذاشته شده و ارزش کل قرارداد سه میلیارد دلار است. رحیم زارع سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی نیز ماه گذشته از تهاتر دو هزار میلیارد تومان نفت با قرارگاه «خاتمالانبیاء» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ازای ساختن مصلا در کشور خبر داد.
حسین هوشالسادات فرمانده قرارگاه «خاتمالانبیاء» روز چهارشنبه چهارم اسفند ۱۴۰۰ گفت که «این قرارگاه نفت خام را بابت مطالبات خود از دولت تحویل میگیرد. بخشی از نفت خام توسط سازمانهای قانونی و دارای مجوز فروش میتواند به فروش رسانده شود».
همچنین گزارشها نشان میدهد میدان گازی چالوس در دریای مازندران نیز به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سپرده شده است. اینها جدا از اسکلههای پنهان «برادران قاچاقچی» در سواحل جنوبی کشور است که نبض واردات و صادرات مخفی و قاچاق کالا را در دست دارد.
در حالی که بخش زیادی از این پولها در بدنه فاسد و رانتخوار افراد حقیقی و شرکتهای متصل به سپاه پاسداران در گردش است، بخش دیگری نیز برای ساخت موشک و انجام عملیات موشکی و تروریستی در منطقه هزینه میشود.
۶۵۰ میلیارد تومانی که دود شد
در حمله هفته گذشته سپاه پاسداران به اربیل عراق نیز گفته شده که ۱۲ موشک بالستیک نقطهزن «فاتح ۱۱۰» شلیک شده است. گزارش دقیقی درباره هزینه ساخت و پرتاب هر موشک در دست نیست اما وبسایت واشنگتن انستیتو در فوریه گذشته در اعلام کرد که هزینه تولید و نگهداری هر موشک بالستیک بالغ بر یک میلیون دلار است که در ایران به دلیل قدیمی و غیراستاندارد بودن سیستمهای تولید و نگهداری، هزینه ساخت هر موشک میتواند تا دو میلیون دلار نیز برسد.
انستیتوی صلح آمریکا نیز در گزارشی، تولید و نگهداری موشکهای بالستیک کوتاهبرد ایران را در رقمهای متفاوت یک تا دو میلیون دلار برای هر واحد موشک «فاتح ۳۱۳» و ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار را برای موشک «قیام» برآورد کرده بود.
گفتنی است بخشی از تأمین وسایل و تجهیزات موشکها به دلیل تحریمها به صورت غیرقانونی و مخفیانه توسط دلالها صورت میگیرد و همین مسیر غیررسمی و قاچاق سبب افزایش هزینههای تأمین و خریداری تجهیزات نیز میشود.
در صورتی که هزینه هر موشکی که شنبه گذشته از تبریز به اربیل عراق شلیک شد را دو میلیون دلار در نظر بگیریم، پرتاب این دوجین موشک در مجموع ۲۴ میلیون دلار از جیب مردم ایران خالی کرده است. رقمی که حتی با نرخ رسمی دلار در ایران بیش از ۶۵۰ میلیارد تومان میشود. این رقم تنها هزینه موشکهای پرتاب شده است و شامل دیگر بخشهای عملیات نمیشود.
در این میان، مدیرعامل جامعه خیّران مدرسهساز کشور به تازگی هزینه ساخت هر مترمربع مدرسه معمولی را ۷ میلیون تومان اعلام کرده است. با هزینهای که برای پرتاب ۱۲ موشک به اربیل شد، امکان ساخت بیش از ۹۰ مدرسه ۱۰۰۰ متری در کشور نه تنها دود شد بلکه تخریب به بار آورد!
همچنین با توجه به اینکه ساخت هر کیلومتر جاده آسفالت سه میلیارد تومان هزینه دارد امکان ساخت بیش از ۲۰۰ کیلومتر جاده آسفالت با شلیک این موشکها از بین رفت!
راهاندازی یک کارگاه تولیدی کفش کوچک حدود ۳۵۰میلیون تومان و راهاندازی یک تولیدی پوشاک کوچک ۳۵۰ میلیون تومان سرمایهگذاری اولیه نیاز دارد. ۱۲ موشک شلیکشده این سرمایهگذاری را نیز تبدیل به دود و آتش کرد!
انزوای ارتش برای فربه کردن سپاه
اینهمه در حالیست که جمهوری اسلامی بخشی از «بودجه ایدئولوژیک» نظام را تحت عنوان بودجه دفاعی و نظامی توجیه میکند. افزایش توان نظامی و دفاعی در ایران از پروژههای مهمی است که محمدرضا شاه پهلوی چنان پیش برد که نتایج آن تا کنون پابرجا مانده است. برای نمونه، سپاه پاسدران پس از نیم قرن همچنان بر پایه زیرساختهای نظامی دوران پهلوی به ساخت پهپاد و موشک مشغول است. همچنین پرداخت بیش از ۵۱۵ میلیون دلاری بریتانیا به جمهوری اسلامی در ازای آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری نیز از صدقهی سر همان بودجه نظامی کشور در دوران پهلوی است!
این در حالیست که در سالهای گذشته پول زیادی با محتوای «ایدئولوژیک» در بخش نظامی به جیب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گروههای شبهنظامی و تروریستی و نیابتی ریخته شده و بخش دیگری از بودجه «ایدئولوژیک» برای حوزههای علمیه و سازمانهای بیخاصیت و زیانبار حکومتی مانند «نشر آثار امام خمینی» و سازمان تبلیغات اسلامی و نهادهای زیرمجموعه دفتر علی خامنهای هزینه میشود.
از سوی دیگر طی همین سالها از بودجه ارتش کاسته و به بودجهای که در اختیار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار میگیرد افزوده شده است. برای نمونه بودجه در نظر گرفته شده برای سپاه پاسداران در لایحه ۱۴۰۱ رقمی معادل ۹۲ هزار و ۹۸۸ میلیارد تومان و سه برابر بیش از بودجه ۳۳ هزار و ۹۶۷ میلیارد تومانی ارتش است.
ارقام کلان ایدئولوژیک پرداخت شده به سپاه و بسیج در حالی صورت میگیرد که نیروهای ارتش ایران به عنوان بخش اصلی نظامی و دفاعی کشور نیز مانند دیگر قشرهای جامعه در شرایط دشوار معیشتی بسر میبرند.
امکانات و تجهیزات در پادگانهای ارتش، از غذا گرفته تا پوشاک و روند آموزش، به شدت بیکیفیت و ناچیز است. نیروهای شاغل و بازنشسته ارتش از جمله اصنافی هستند که همواره به حقوق و مزایای شغلی پایین اعتراض داشته و از شرایط خود ابراز نارضایتی میکنند.
اینهمه نشان میدهد بخش زیادی از آنچه جمهوری اسلامی به عنوان «تقویت بنیه نظامی و دفاعی» کشور از آن یاد میکند، درواقع هزینه برای پیشبرد اهداف ایدئولوژیک و سلطهطلبی نظام است. اهدافی که نه تنها سودی برای مردم نداشته بلکه همواره هزینهی آن، از تحریم اقتصادی و انزوای سیاسی تا نابودی زیرساختهای کشور در همه حوزهها را مردم میپردازند. در مورد ارتش نیز جمهوری اسلامی از آغاز آن را به کنجی رانده و در یک روند تبعیضآمیز نیروهای نظامی ایدئولوژیک خود را در سپاه پاسداران فربه کرده و از جیب پرسنل ارتش برای آنها هزینه میکند.
روشنک آسترکی |توئیتر | اینستاگرام|