عده‌ای از فعالان محیط زیست، مردم محلی و دامداران در اعتراض به ساخت مجتمع پتروشیمی در ۵ کیلومتری حریم میانکاله در مرتع حسین‌آباد تجمع کردند تا اعتراض خود را نسبت به این اقدام نشان دهند.
شماری از فعالان محیط زیست، مردم محلی و دامداران روز ۴ فروردین‌ماه در اعتراض به ساخت مجتمع پتروشیمی در ۵ کیلومتری حریم میانکاله و مراتع ملی روستای صحرای حسین‌آباد زاغمرز تجمع کردند.
گزارش‌های میدانی می‌گویند، حصارکشی این مجتمع به پایان رسیده و آب‌بر بودن و آلایندگی آن موجب نگرانی و نارضایتی ساکنان این منطقه شده که عمدتا به کشاورزی، دامداری و باغداری اشتغال دارند. به ویژه اینکه نیروگاه «سلیمی» واقع در نکا در منطقه زاغمرز نیز بیشتر بیماری و آلاینده‌های گوناگون به منطقه آورده و نقشی در اشتغالزایی برای ساکنان منطقه نداشته است.
اعتراض دامداران به احداث پتروشیمی در میانکاله pic.twitter.com/qrKYoC8o4p
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 25, 2022
کارشناسان معتقدند، با توجه به اینکه مناطق شمالی قدرت هضم آلاینده‌های موجود را ندارد و چرخه کوتاه هیدرولوژی آب در فاصله نزدیک بین رشته‌کوه‌های البرز و دریای مازندران نمی‌تواند این آلودگی‌ها را از بین ببرد، احداث این پتروشیمی به شدت مناطق بکر، کشاورزی، دامداری، شیلات، صیادی و پرورش ماهیان مختلف را که توسط مردم منطقه انجام می‌شد تهدید خواهد کرد.
کلنگ ساخت مجتمع پتروشیمی مازندران در حسین‌آباد اسفندماه ۱۴۰۰ توسط احمد وحیدی وزیر کشور زده شد، آنهم در وضعیتی که هنوز هم کاملا روشن نیست آیا این پروژه مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست را دریافت کرده است یا نه.
ویدئوهای منتشر شده از سوی کانال «دیده‌بان میانکاله» حاکیست، مجری پتروشیمی با بهره‌گیری از تعطیلات نوروزی و با استفاده از ماشین‌های راه‌سازی شروع به تغییر کاربری مرتع جنوب غربی میانکاله در صحرای حسین‌آباد کرده است.
سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی همزمان با شروع ساخت این مجتمع گفته بود که این طرح مجوز سازمان حفاظت محیط زیست را ندارد. به گفته‌ی حمید جلالوندی مدیرکل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی نیز ۸۰ درصد این طرح ارزیابی شده است. جلالوندی در عین حال گفته است، «این پروژه پیوست محیط زیستی دارد اما داشتن این پیوست دال بر تایید سازمان نیست. درواقع این پیوست باید در کمیته ارزیابی بررسی شود و بعد از تایید این کمیته مجوز فعالیت صادر می‌شود.»
طبق توضیح او، هیئت وزیران به نوعی سازمان حفاظت محیط زیست را در تأیید مجوز این پروژه دور زده است، بدین صورت که «یک سند بالادستی در کشور وجود دارد که بر اساس آن صنایع شیمیایی در شمال کشور نباید ساخته شود. این مصوبه اما یک تبصره داشت و آنهم این بود که اگر دولت اجازه دهد ممکن است. پروژه پتروشیمی مازندران هم اولین بار به محیط زیست آمد، ما گفتیم که بر اساس سند بالادستی امکان ارائه مجوز نیست اما آنها به دولت مراجعه کردند و با گرفتن مجوز هیات وزیران خود را مستثنی کردند.»
نکته دیگری که جلالوندی بر آن تاکید دارد، مجوزی است که هیات وزیران برای احداث این پتروشیمی در شمال کشور صادر کرده «با توجه به این مجوز، سازمان محیط زیست تنها می‌تواند پیامدها و آثار این پروژه را بررسی کند و برای کاهش اثرات آن ایده‌هایی بدهد.»
ساخت مجتمع پتروشیمی مازندران در حسین‌آباد به دهه ۸۰ خورشیدی بازمی‌گردد که مصوبه ممنوعیت استقرار صنایع شیمیایی در سه استان شمالی برای مدتی آن را متوقف کرد. سه سال پس از افتتاح پالایشگاه نفت مازندران در بهشهر در سال ۸۷، کلنگ ساخت پتروشیمی مازندران نیز در حسین‌آباد زده شد. اما موانع محیط زیستی این پروژه را متوقف کرد. آنطور که در سال ۱۳۹۱، علی‌محمد شاعری معاون وقت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود، پالایشگاه بهشهر در ۱۰ کیلومتری تالاب بین‌المللی میانکاله و ۱۰ کیلومتری شهر بهشهر جانمایی شد. او در توضیح بیشتر گفته بود، مکان قبلی که برای احداث پالایشگاه در نظر گرفته بودند نزدیک به تالاب بین‌المللی میانکاله بوده و به علت بالا بودن آب زیرزمینی، نزدیکی به تالاب میانکاله و بافت مسکونی و احتمال ایجاد خطرات شدید برای محیط زیست طبیعی، دریایی و انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با آن مخالفت کرده بود.
اما آنچه برای فعالان محیط زیست استان و آنها که نگران از بین رفتن میانکاله مهم بوده، این است که چطور بدون داشتن مجوز، کلنگ این کار زده شده است!
حُر منصوری فعال محیط زیست پیشتر گفته بود، با وجود حضور علی سلاجقه رئیس این سازمان در میانکاله اما او از کلنگ زدن این طرح بی‌اطلاع بوده و حالا این اتفاق شروعی است برای ورود یکی از آلوده‌سازترین صنایع به نزدیکی تالاب بین‌المللی.
طبق گفته‌های این فعال محیط زیست، دولت بدترین انتخاب را برای رونق کسب و کارها انتخاب کرده، «مرتع جنوب غربی میانکاله بسیار ارزشمند است و مردم بومی می‌خواهند دامداری سنتی ادامه داشته باشد و در این مقطع زمانی هیچکس راضی نیست هیچ صنعت غیربومی در منطقه بیاید.»
منصوری با اشاره به تأسیس نیروگاه مازندران در این منطقه و سوزاندن روزانه ۸ هزار تُن مازوت می‌گوید، «دود آن به مردم می‌رسد. مردم در نتیجه بی‌اعتمادند. آنهم وقتی گفته می‌شود برای این پالایشگاه قرار است ۷۵ هزار نفر به کار گرفته شوند. قطعا افراد غیربومی خواهند آمد چرا که استعداد و نیروی بومی منطقه در خدمت دامداری، آبزی‌پروری، کشاورزی و… است. با سرمایه‌گذاری کمتر و آموزش می‌شود کارهای دیگری ایجاد کرد اما هیچکس به این موارد فکر نمی‌کند.»
سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی آنچه را در مورد پتروشیمی شمال ایران رخ داده، «مجوزسازی» نامیده و گفته است: «کسی حق ندارد در سازمان محیط زیست مجوزسازی کند. اگر آقای جلالوندی صدای من را می‌شنوند بدانند که نمی‌توانیم مجوزسازی کنیم و این را به گوش مسئولان بالادستی هم برسانند. اگر قرار است مجوزسازی در سازمان حفاظت از محیط زیست انجام گیرد، پس باید درِ آنجا را تخته کنید.»
او اضافه می‌کند: «ما در ایران اقلیم شکننده‌ای داریم و همین اندک بارش هم به برکت همین خطه سرسبز شمال است. مرجعیت صدور مجوز برای طرحی از این دست، نه در دست وزارت جهاد کشاورزی است نه سایر دستگاه‌ها. سازمان حفاظت از محیط زیست باید وارد عمل شود و بدانیم مسائل محیط زیستی فرمایشی و آرزومحور نیستند و باید بر اساس نظرات کارشناسی شده عمل کرد. کارهای نمادین پدر این مملکت را در آورده است!»
