در خلاء واکسیناسیون حیوانات اهلی، بیماری طاعون همچنان در پارکهای ملی و مناطق حفاظتشده ایران در حال تاخت و تاز است، تا حدی که به گفتهی رئیس دفتر حیات وحش حفاظت محیط زیست این بیماری عامل بیش از ۶۵ درصد از تلفات در پارکهای ملی و مناطق حفاظت شدهی کشور است.
رضا فرجی رئیس دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست از تداوم مرگومیر نشخوارکنندگان در پارکهای ملی و اراضی حفاظتشده بر اثر این بیماری خبر داده که عامل بیش از ۶۵ درصد از تلفات در این مناطق به شمار میرود.
طاعون نشخوارکنندگان کوچک یک بیماری ویروسی بسیار واگیردار حیوانات اهلی است که به حیوانات غیراهلی نیز سرایت میکند. اگرچه شیوع طاعون تنوع زیستی حیوانات را در مناطق حفاظتشده مورد تهدید قرار داده اما آماری از شمار حیوانات تلفشده وجود ندارد.
فرجی دلیل این ازدیاد تلفات حیوانی در پارکهای ملی و مناطق حفاظتشده را «افزایش تراکم جمعیت و پایین آمدن کیفیت خدمات اکوسیستمی مانند آب و غذا» دانسته است.
یکی دیگر از دلایل افزایش تلفات نشخوارکنندگان دیرکرد و انجام نشدن واکسیناسیون دامهای اهلی توسط سازمان دامپزشکی است، با اینکه سال گذشته تأکید شد که این واکسیناسیون به سرعت انجام خواهد شد.
پارسال این سازمان اعلام کرده بود که زیستگاههای حساس و آلوده به طاعون را در ۱۷ استان شناسایی کرده تا واکسیناسیون آنان را اجرا کند ولی همچنان مرگومیرها بر اثر این بیماری ادامه دارد.
به گفته فرجی، میزان تلفات در اکثر استانها سیر نزولی داشته، اما باید به صفر برسد.
وی گفت: «به دنبال آن هستیم تا سطح مناطق حفاظتشده را افزایش دهیم تا تراکم کاهش یابد یا با ابزارهای مدیریتی مانند انتقال جمعیت حفاظت از کریدورها یا انتقال جمعیت بیماری را کنترل کنیم.»
حامد ابوالقاسمی کارشناس حیات وحش علت شیوع طاعون در سال ۹۹ را افزایش قیمت گوشت دانسته که «با بالا رفتن قیمت گوشت، تعدادی از دامداران منطقه از خارج محدوده دام خریدند و ورود آنها به مراتع باعث گسترش شیوع این مریضی شد. بر اساس مشاهدات ما بیش از صد لاشه قوچ و میش از دست رفتند و این در حالی است که این منطقه جمعیت گرگ بالایی دارد و بسیاری از گرگها دامهای بیمار و کمجان را خوردند و چون این بیماری به گوشتخواران منتقل نمیشود، همین باعث شد بسیاری از این دامهای بیمار و ناتوان خورده شوند و لاشههای بیمار هم نمانند.»
سالهای گذشته سازمان دامپزشکی مدعی شده بود، طاعون نشخوارکنندگان ریشهکن شده ولی در دو سال اخیر، شمار بسیاری از حیات وحش ایران به طاعون مبتلا و تلف شدهاند. کارشناسان حیات وحش هشدار دادهاند، در صورت کنترل نشدن، شیوع طاعون باعث کاهش تولیدات دامی به ویژه گوشت و شیر و وارد آمدن خسارات جدی به دامداران و امنیت غذایی کشور خواهد شد.
در حال حاضر نیز بنا به گفته سازمان حفاظت از محیط زیست، ۱۷ استان کشور درگیر این بیماری هستند و البته هنوز تلفات دقیق امسال ثبت نشده که علت آن پیدا نکردن همه لاشهها عنوان شده است.
طاعون نشخوارکنندگان کوچک در بهار و تابستان پارسال در استانهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری، یزد، خراسان رضوی و فارس مشاهده شد و در این مدت نیروهای محیط زیست لاشه حدود ۱۳۰ راس کل و بز و قوچ و میش وحشی را جمعآوری و از بین بردند.
در سال ۱۳۹۹ این بیماری در بین علفخواران وحشی ۶ منطقه و در پنج استان شناسایی شده بود. طاعون همچنین از آغاز زمستان ۹۸ تا پایان تابستان ۹۹، سبب تلف شدن ۴۶۰ رأس کل و بز وحشی در پارک ملی کلاهقاضی اصفهان شد.