در حالی که ابراهیم رئیسی وعده داده دولت وی دست مافیای دارو را قطع می‌کند، طبق اعلام رئیس سازمان غذا و دارو، قاچاق معکوس و کاهش تخصیص ارز دولتی برای تامین دارو باعث افزایش ۶ برابری قیمت داروهای خارجی و ۳۰ تا ۱۰۰ درصدی داروهای داخلی شده است.
وضعیت تأمین دارو در ایران با انتشار اخبار ضد و نقیض در مورد ارز ترجیحی از سوی دولت و مجلس شورای اسلامی به یک بحران مخاطره‌آمیز تبدیل شده و خانواده‌ها به ویژه آنهایی را که از بیماری‌های خاص رنج می‌برند به شدت نگران کرده است.
تناقض‌گویی و عدم شفافیت درباره حذف یا عدم حذف ارز ترجیحی برای دارو به افزایش قیمت این کالای اساسی منجر شده و در درازمدت به ویژه در بحران اقتصادی کنونی، عوارض جانی سنگینی برجای گذاشته و همزمان فشار روحی و روانی دیگری به بیماران و خانواده‌های آنان تحمیل می‌کند.
https://kayhan.london/1401/01/07/%d9%88%d8%b2%db%8c%d8%b1-%d8%a8%d9%87%d8%af%d8%a7%d8%b4%d8%aa-%d8%a7%d8%b9%d9%84%d8%a7%d9%85-%da%a9%d8%b1%d8%af-%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%db%b4%db%b2%db%b0%db%b0-%d8%aa%d9%88%d9%85%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%af
در هفته‌های گذشته بارها موضوع حذف ارز دولتی دارو تأیید و تکذیب شده است. حتی اظهار نظر بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت مبنی بر حذف ارز ترجیحی دارو نیز با واکنش منفی مجلس شورای اسلامی روبرو شد و ساعاتی بعد در همان روزی که این خبر اعلام شد سرپرست روابط عمومی وزارت بهداشت گفت «تا کنون حذف ارز ترجیحی برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی به وزارت بهداشت در بودجه سال ۱۴۰۱ اعلام نشده و همچنان ارز ترجیحی ادامه دارد».
یک قلم دارو ۷۲ میلیون تومان،
هر هفته هم باید تزریق شود،
این مردم از کجا چنین هزینه ای را برای نجات جان عزیزانشان تامین کنند؟ pic.twitter.com/DRQx4T3J4m— Sardar Pashaei (@sardar_pashaei) April 3, 2022
این پاسکاری و ناکارآمدی مقامات مسئول اما بازار پُر رونقی برای مافیای دارو به وجود آورده است. مافیایی که همگان از جمله ابراهیم رئیسی «قاضی مرگ» از آن یاد می‌کنند ولی از افرادی که پشت آن فعال هستند نام نمی‌برند.
ابراهیم رئیسی ۱۱ فروردین گفته بود: «مافیایی که در تجهیزات پزشکی و دارویی وجود دارد قوی‌ترین مافیاست اما دولت سیزدهم دست عناصر مافیایی را از این حوزه کوتاه خواهد کرد.»
حالا بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو در مصاحبه اخیر خود می‌گوید که مصرف بالا و غیرمنطقی دارو در دوران کرونا و قاچاق معکوس از جمله عواملی بودند که منجر به افزایش مصرف و کمبود دارو در سال گذشته شدند.
https://twitter.com/anwarmansor15/status/1510577211203633152
به گفته این مقام دولتی، طی سال گذشته داروهای وارداتی تا ۶ برابر و داروهای تولید داخل هم با توجه به میزان ارز تامین مواد اولیه ۳۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشتند. دلیل آنهم کاهش تخصیص ارز دولتی برای تامین دارو است.
هراس مردم از غیرقابل کنترل بودن روند گرانی داروها در حالی کاملا واقعیست که مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو آذرماه ۱۴۰۰ پیش‌بینی کمبود دست‌کم ۴۰۰ تا ۵۰۰ قلم دارو را در صورت عدم تأمین ارز دولتی کرده بود.
اکنون ولی رئیس سازمان غذا و دارو، علاوه بر کاهش ارز دولتی و مصرف بالا و غیرمنطقی دارو، «قاچاق معکوس» دارو از ایران به برخی کشورهای همسایه را از دیگر دلایل این افزایش قیمت دانسته و بیان کرده است که داروی ضد سل به میزان قابل توجه و چشمگیری به راحتی و به صورت کامیونی و کانتینری به افغانستان قاچاق می‌شود.
این گفته با گزارش‌های متعدد سال‌های پیش مبنی بر قاچاق انواع دارو و شیرخشک از ایران به عراق و افغانستان همخوانی دارد و با این اعتراف به نظر می‌رسد مسئولان آگاهانه از آنچه به عنوان قاچاق انجام می‌شود اطلاع دارند ولی تصمیم و اراده‌ای برای جلوگیری از آن وجود ندارد چرا که «قاچاق رسمی» نیز در دست گروه‌های مافیایی وابسته به حکومت است.
بهرام دارایی همچنین اشاره کرده که آنتی‌بیوتیک‌ها، ریتالین، داروهای تزریقی آی وی آی جی، داروهای ضدسرطان و بیماری‌های خاص به راحتی از کشور قاچاق می‌شوند.
https://kayhan.london/1401/01/09/%d8%aa%d9%88%d9%be-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%db%8c%d8%aa-%d8%ad%d8%b0%d9%81-%d8%a7%d8%b1%d8%b2-%d8%aa%d8%b1%d8%ac%db%8c%d8%ad%db%8c-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%88-%d8%af%d8%b1-%d8%b2%d9%85%db%8c%d9%86
تامین انسولین هم در یکی دو سال گذشته، افراد مبتلا به دیابت را در صف دیگر بیمارانی قرار داده که نیاز مستمر به تهیه دارو داشته و حالا کمبود و افزایش قیمت آن، شرایط را برای این بیماران دشوارتر از پیش کرده است. در تایید بی‌تدبیری‌های مدیریتی که برای تامین این دارو رخ داده، بهرام دارایی می‌گوید: «از یک محموله انسولین که سال ۹۹ وارد کشور شده، تنها نیمی از آن در شرکت بیمه به ثبت رسیده و هیچ خبری از نصف دیگر این انسولین‌ها در اختیار نداریم. احتمالا بخش قابل توجهی از آنها قاچاق شده باشد».
این در حالیست که محمود نجفی عرب رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران در مهرماه سال ۹۹ گفته بود ۱/۵ برابر نیاز کشور انسولین وارد کشور شده ولی کمبود آن به خاطر «قاچاق معکوس» و «خروج غیرقانونی انسولین» از ایران به مقصد دیگر کشورهاست.
مسئله دیگری که در ارتباط با کنترل و مدیریت تامین دارو بسیار نگران‌کننده شده، اینست که به گفته رئیس سازمان غذا و داروی ایران، ارز دولتی اختصاص داده شده برای واردات دارو در سال ۱۴۰۰ در نیمه اول همان سال مصرف شده بود. به اینصورت که رئیسی نیز پس از روی کار آمدن دستور داد ۷۰۰ میلیون دلار ارز دولتی برای واردات دارو اختصاص یابد و برخی داروها نیز با «ارز نیمایی» وارد کشور شد.
همایون سامه‌یح نجف‌آبادی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در ارتباط با برآوردها صحبت دیگر مقامات را تایید کرده و درباره افزایش قیمت دارو در سال ۱۴۰۱ گفته است، قیمت داروهای تولید داخل ۳۰درصد افزایش خواهد یافت، اما بهای داروهای وارداتی حداقل بین سه تا پنج برابر افزایش پیدا می‌کند.
به اعتقاد بهرام دارایی رئیس سازمان غذا و دارو، «جایی که ارزپاشی صورت می‌گیرد، چنین اتفاقاتی قابل مشاهده است و هر نوع انحصار و فساد در این حوزه به ما ضربه می‌زند.»
دارایی که حمایت از تولید دانش‌بنیان را سرلوحه دستورکار خود در سال گذشته عنوان کرده بود، می‌گوید «تفاهم‌نامه‌ای با معاونت علمی ریاست جمهوری به امضا رسیده که با همکاری معاونت فناوری وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، یک پنجره واحد برای شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته فناور ایجاد و کار هم آغاز شد. طرحی که امسال هم ادامه دارد و می‌تواند انحصارها را بشکند.»
او همچنین از تجهیزات گران‌قیمت تولید دارو در کشور یاد می‌کند که دیگر فرسوده شده‌اند. رئیس سازمان غذا و دارو در این رابطه می‌گوید «بر اساس توافقنامه‌ای با بانک مرکزی، مبلغی حدود یک میلیارد دلار به شکل تسهیلات در اختیار صنایع دارویی ما قرار خواهد گرفت. تأکید ما این است که این توافقنامه امسال اجرا شود که البته نیاز به همکاری بانک‌های عامل دارد.»
تجربه نشان داده آنچه در تمامی این سال‌ها از سوی مسئولان مطرح شده ارزشی بیشتر از بازی با کلمات نداشته و هیچیک از وعده‌ها و تصمیمات آنان را در کنار سخنان ضد و نقیضی که مرتب منتشر می‌شوند، نمی‌توان نوید راهکارهای امیدبخشی دانست که ممکن است مشکلات مردم را کاهش دهند چه برسد به آنکه موفق به حل آنها شوند!
