ابهام درباره افزایش مبلغ وام ازدواج؛ مصوباتی تبلیغاتی که اجرا نمی‌شود!

مبلغ وام ازدواج بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۱ به ۱۲۰ میلیون تومان رسیده و قانون آن دهم فروردین امسال از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد. این در حالیست که در نیمه نخستین ماه سال مبلغ وام ازدواج همچنان ۷۰ میلیون تومان است!

بر اساس مصوبات قانون بودجه امسال مبلغ وام ازدواج به ۱۲۰ میلیون تومان با دوره بازپرداخت ۱۰ ساله افزایش پیدا کرده است. همچنین مبلغ این وام برای زوج‌های زیر ۲۵ سال ۱۵۰ میلیون تومان اعلام شده است.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی نیز ۱۰ فروردین اعلام کرد که بخشنامه اعطای تسهیلات قرض الحسنه ازدواج را با «وثایقی سهل‌تر» به شبکه بانکی ابلاغ کرده و طبق این بخشنامه، بانک‌ها باید مبتنی بر اعتبارسنجی متقاضیان، حداکثر با اخذ سفته از متقاضی و یا یک ضامن معتبر به پرداخت تسهیلات اقدام کنند.

بانک مرکزی همچنین تأکید کرده که «بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به زوج‌هایی که تاریخ عقد آنها بعد از ۱۳۹۷/۱/۱ می‌باشد و تاکنون وام ازدواج دریافت نکرده‌اند، با مبالغ جدید پرداخت می‌گردد و صرفا تاخیر احتمالی در ابلاغ بخشنامه به یک شعبه مانعی برای پرداخت تسهیلات مذکور به متقاضیان نخواهد بود.»

این در حالیست که طی روزهای گذشته خبرهایی درباره عدم افزایش مبلغ وام در برخی شعب بانکی منتشر شده و این شعب همچنان در دومین هفته نخستین‌ماه سال مبلغ وام ازدواج را همان ۷۰ میلیون تومان سال گذشته به رسمیت می‌شناسند.

بر اساس برخی گزارش‌های دیگر نیز وبسایت ثبت‌نام و درخواست برای وام ازدواج از سوی بانک مرکزی هنوز باز نشده و در نتیجه برخی شعب اعلام می‌کنند تا باز نشدن وبسایت امکان پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج وجود نخواهد داشت.

این گزارش‌ها در حالی منتشر شده که در بخشنامه بانک مرکزی تأکید شده بود «ترتیبی اتخاذ شود تا حداکثر ظرف مدت یک هفته از تاریخ وصول این نامه، موضوع به واحدهای اجرایی ذیربط در سراسر کشور ابلاغ و یک نسخه از ابلاغیه مربوطه به این بانک ارسال شود.»

افزایش مبلغ وام ازدواج یکی از مواردیست که هم از سوی دولت ابراهیم رئیسی و هم از سوی برخی نمایندگان مجلس یازدهم مورد تبلیغ قرار گرفت. سیاست جمهوری اسلامی برای بالا بردن آمار ازدواج رسمی و افزایش فرزندآوری و جمعیت سبب شده که دولت و مجلس اسلامی رقم وام ازدواج را به عنوان یکی از تشویق‌های ازدواج ‏‏‏‏‏‏‏‏افزایش دهند. اقدامی که هرچند هماهنگ با سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی بوده اما مانند دیگر اقدامات نظام، با بی‌نظمی و هرج‌ومرج اجرا می‌شود.

از سوی دیگر رقم وام ازدواج مطلقا رقمی نیست که زوج‌های جوان با تکیه بر آن بتوانند زندگی مشترک آغاز کنند. رقم این وام نه برای برگزاری جشن ازدواج مرسوم در ایران کافی است؛ نه برای رهن یک آپارتمان بسیار معمولی در شهرهای بزرگ ایران، نه برای خرید وسایل خانه!

برای نمونه بر اساس آخرین برآوردها قیمت یک یخچال فریزر ساید-بای-ساید در ایران بیش از ۱۰۰ میلیون تومان است. خرید یخچال و فریز در کنار دیگر اقلام برقی مانند ماشین لباسشویی، تلویزیون و… به حدود ۲۰۰ میلیون تومان بودجه نیاز دارد. یک دست مبلمان و میزناهارخوری معمولی چند ده میلیون تومان بودجه نیاز دارد. فرش شش متری ماشینی از پنج میلیون به بالا قیمتگذاری شده و یک سرویس تخت خواب با تشک از ۱۵ میلیون به بالا هزینه روی دست زوج‌های جوان می‌گذارد.

همچنین برای رهن کامل یک آپارتمان در محله‌های متوسط شهرهای بزرگ حداقل به ۲۵۰ میلیون تومان بودجه نیاز است که دو برابر رقم وام ازدواجی است که البته با وجود ابلاغ از سوی بانک مرکزی، پرداخت هم نمی‌شود!

جدا از اینها، خط فقر در ایران معادل ۱۲ میلیون تومان اعلام شده است؛ بدین معنا که رقم وام ازدواج تنها برابر با ۱۰ ماه زندگی است. در چنین شرایطی مشخص است رقم وام ازدواج حتی در صورت پرداخت هم نمی‌تواند برای زوج‌های جوان انگیزه تشکیل زندگی مشترک را ایجاد کند.

در شرایطی که رقم وام ازدواج جنبه تشویقی برای ازدواج و در ادامه آن فرزندآوری و افزایش جمعیت ندارد، اما توانسته برخی اقشار ضعیف را برای عقد صوری و دریافت این وام تشویق کند. بر اساس گزارش‌هایی که پیش از این منتشر شده بود بویژه در میان اقشار نیازمند عقد صوری و خرید و فروش وام ازدواج رواج دارد.

بیشتر بودن مبلغ وام ازدواج برای افراد زیر ۲۵ سال نیز موجب شده که در مناطق محروم بسیاری از خانواده ها برای دریافت این مبلغ با هدف برطرف کردن بخشی از مشکلات مالی خانواده، دختران و پسران نوجوان و کم سن خود را تشویق و حتی وادار به ازدواج کنند. این روند از جمله موارد افزایش آمار ازدواج کودکان در ایران که «کودک‌همسری» خوانده می‌شود، شده است.

https://kayhan.london/1399/11/06/%d8%b2%d9%88%d8%af-%d8%a7%d8%b2%d8%af%d9%88%d8%a7%d8%ac-%da%a9%d9%86%db%8c%d8%af-%db%b1%db%b0%db%b0%d9%85%db%8c%d9%84%db%8c%d9%88%d9%86-%d8%ac%d8%a7%db%8c%d8%b2%d9%87-%d8%a8%da%af%db%8c

همچنین با توجه به اینکه وام ازدواج فقط طی سال نخست ثبت ازدواج تخصیص می‌یابد، برخی زوج‌ها به صورت صوری طلاق گرفته و دوباره عقد خود را ثبت می‌کنند تا بتوانند برای وام ازدواج اقدام کنند. افزایش این اقدام برای دریافت وام ازدواج سبب شده که برخی محضرخانه‌ها نیز با ثبت طلاق و ازدواج‌هایی از این دست درآمدهای خود را افزایش دهند. زوج‌ها با مراجعه به این محضرخانه‌ها طلاق صوری می‌گیرند و بعد از ثبت طلاق دوباره محضرخانه عقد رسمی را برای آنها می‌خواند. تاریخ عقد جدید به بانک اعلام می‌شود و متقاضی می‌تواند وام خود را از بانک دریافت کند.

یکی از این محضرخانه‌ها پیش از این گفته بود: «ما فقط طلاق صوری و عقد رسمی را انجام می‌دیم بعد از آن ثبت‌نام وام ازدواج و انتخاب شعبه بانک برای دریافت وام بر عهده مشتری است. البته تو بانک آشنا داریم و اگه می‌خواید زودتر وام خودتون رو بگیرید و ثبت‌نام رو هم ما انجام میدیم و برای هر نفر ۵ میلیون تومان به جز ۲۰ میلیون طلاق و عقد دریافت می‌کنیم»

با افزایش آمار طلاق صوری و عقد مجدد، بخشنامه‌ای به بانک‌ها ابلاغ شد که بر اساس آن فقط به ازدواج اول وام ازدواج می‌دهند و این وام به ازدواج دوم تعلق نمی‌گیرد.

https://kayhan.london/1398/02/21/%d9%87%d8%b1%d8%a7%d8%b3-%d8%a7%d8%b2-%d9%81%d8%b1%d9%88%d9%be%d8%a7%d8%b4%db%8c-%d8%a7%d9%82%d8%aa%d8%b5%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%a8%d8%a7%d9%86%da%a9%e2%80%8c%d9%87%d8%a7-%d8%aa%d8%b9%d8%af%d8%a7

از سوی دیگر شرایط دشوار دریافت این وام برای زوج‌های واجد شرایط نیز یکی دیگر از مصائب آن است. بر اساس گزارش‌ها شعب بانکی به دلیل نبود منابع مالی کافی، در تایید مدارک و ضامن‌های متقاضیان دریافت وام ازدواج به شدت سختگیری کرده و به نوعی سنگ‌اندازی می‌کنند. این موضوع برای متقاضیان وام‌های بازنشستگان و اقشار آسیب‌پذیر نیز گزارش شده است.

همچنین در حالی که بر اساس قانون گیرندگان وام ازدواج حتی می‌توانند مبلغ یارانه نقدی را برای ضمانت به بانک بسپارند اما بانک‌ها برای پرداخت وام ازدواج، از زوج‌ها می‌خواهند ۲ تا ۳ ضامن که کارمند دولت باشند معرفی کنند.