عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران میگوید در کشورهای اروپایی اگر سالی یک تا چهار سانتی متر فرونشست رخ دهد وضعیت بحرانی اعلام میکنند در حالی که الان در ایران بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر در سال در دشت ورامین فرونشست رخ میدهد و انگار هیچ اتفاقی رخ نداده است.
بحران فرونشست زمین طی سالهای اخیر به وضعیت فاجعه رسیده و با اینکه بسیاری از کارشناسان، صاحبنظران و حتی برخی مسئولان دولتی در این باره هشدار دادهاند، اما همچنان به عنوان یک موضوع جدی پیگیری نشده است.
چندی پیش علی بیتاللهی رئیس بخش زلزلهشناسی، مهندسی و خطرپذیری موسسه تحقیقات راه و شهرسازی گفته بود: «خانههای مسکونی بسیاری از مناطق شهری ایران به دلیل فرونشست زمین بسیار آسیبپذیر شده و با کوچکترین زلزلهای فرو میریزند.»
به گفته بیتاللهی، در سال ۱۳۹۸، بندی تحت عنوان بند «ض» به ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران اضافه شد تا بودجهای برای اصلاح وضعیت فرونشست زمین اختصاص داده شود اما تا آن زمان حتی یک ریال هم به این مسئله اختصاص داده نشد.
حالا محمد آقامیری عضو کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر تهران که پیش از این هم در رابطه با بحث فرونشست زمین در ایران ابراز نگرانی کرده بود، از تشکیل کمیته تحقیق فرونشست زمین در شورای شهر تهران خبر داده است.
او وقوع فرونشست در تهران بهویژه در جنوب و جنوب غرب تهران را «بسیار جدی» توصیف کرده است.
آقامیری عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه در هیچکدام از وزارتخانهها و سازمانها و بخشهای مختلف در کشور مصوبهای برای جلوگیری از پیشرفت فرونشست در کشور تصویب نشده، عنوان کرد که با وجود تحقیقات و مطالعات قبلی عملا هیچ کاری انجام نمیشود و جلسات برگزار شده بیشتر حکم گفتار درمانی دارد.
آقامیری به تلاشهایی جهت جمعآوری اطلاعات در زمینه فرونشست و نامهنگاری با دانشگاهها و چند وزارتخانه اشاره کرده و گفته است که درخواست خود را به مراکز مختلفی از جمله دانشگاه تهران، «شریف»، علم و صنعت و حتی دانشگاه آزاد و مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشهای شهرداری، سازمان زمینشناسی، سازمان نقشه برداری و سه وزارتخانه راه و شهرسازی وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی ارائه کرده تا هر کسی که در این زمینه اطلاعات یا فعالیتی داشته به کار دعوت شود.
عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل توضیح داد: «اساتیدی از دانشگاههای مختلف به شورا آمدند و برخی از دانشگاهها موضوع را خیلی جدی نگرفتند و ابتدا تنها یک استاد را برای گفتگو فرستادند و وقتی دیدند موضوع جدی است، اساتید مختلفی که در این موضوع کار کردهاند را معرفی کردند و در جلسات حضور پیدا کردند. حتی برخی از مراکز دولتی نامه محرمانه زدند و اطلاعات محرمانهای درباره وضعیت فرونشست کشور ارائه دادند که چقدر وضعیت بغرنج است و متاسفانه هیچکس کاری انجام نداده است.»
آقامیری با بیان اینکه «در شورای شهر برنامه داریم تا این جلسات را ادامه دهیم» گفت: «حتی با دانشگاههای خارج از کشور که مسئله فرونشست را داشتهاند و با اقداماتی از آن جلوگیری کردند نیز در حال نامهنگاری هستیم. در نهایت در شش ماهه اول سال جاری همایشهایی را برگزار میکنیم با حضور گروههای مختلف تا به یک شرح وظایفی برسیم از جمله برای شهرداری تهران.»
عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل در تلاش است تا لایحهای در شورای عالی استانها تنظیم شده و به مجلس شورای اسلامی برود و یک مسئول نیز پیدا کند. آقامیری معتقد است: «وقتی لایحه در مجلس مصوب [تصویب] شود الزام قانونی پیدا میکند و همه دستگاهها از جمله شهرداری تهران ملزم به اجرای آن میشوند و بر اساس اولویت مناطق درگیر با این پدیده بودجه در نظر میگیریم.»
آقامیری بحران آب به دلیل از بین رفتن آبخوانها و سفرههای زیرزمینی را اتفاقی ناگوار دانسته که تاثیر مستقیم در فرونشست زمین دارد. به گفته او، این آبخوانها و سفرههای آب زیرزمینی طی چندین هزار سال ایجاد شده و با از بین رفتن آنها نسلها طول میکشد تا دوباره ایجاد شود. وی افزوده «اینکه چقدر از آبخوانهای تهران از بین رفته مشخص نیست. همین که سالی یکی دو متر سطح دسترسی ما به آبخوانها پایینتر میرود، نشاندهنده این است که هرچقدر سطح دسترسی به آب پایینتر میرود آبخوانها تهی از آب میشوند و ریزش رخ میدهد.»
البته این پدیده مختص تهران نیست و برخی دیگر از شهرها اوضاع فاجعهبارتری در ارتباط با نشست زمین دارند. هادی معماریان رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر نیز پیش از این با استفاده از عبارت «تراژدی مرگ زمین» گفته بود که این شهرستان با فرونشست تجمعی بیش از ۳۰ سانتی متر رکورددار فرونشست زمین در کشور است.
محمد درویش عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها، مراتع و آبخیزداری از دیگر کسانی بود که نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و گفته بود: «ایران از نظر فرونشست زمین رتبه اول جهان را دارد و در برخی مناطق مانند کاشان شکافهایی به طول ۷۰ کیلومتر یا در دشت نیشابور شکافی به طول ۳۰ کیلومتر در سطح زمین ایجاد شده است.»
بر اساس گزارش ها، استانهای دربردارنده پهنههای با خطر بالای فرونشست زمین به ترتیب گسترش شامل اصفهان، تهران، کرمان، خراسان رضوی، البرز، فارس، یزد، همدان، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، زنجان، قم، اردبیل، کردستان، آذربایجان غربی، خراسان شمالی، و کرمانشاه میشوند.