با یک دست نگه داشتن یک ظرف تاریخی متعلق به دوران ایران باستان و با قدمت ۴۵۰۰ سال و یک النگوی ۲۵۰۰ ساله توسط عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری انتقادها را برانگیخته است. کارشناسان می‌گویند، ضرغامی برای میراث فرهنگی ایران از زلزله‌ی ۸ ریشتری نیز خطرناک‌تر است!
عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری در بازدید از مخزن موزه ملی، اشیای تاریخی متعلق به دوران ایران باستان و با قدمت ۴۵۰۰ ساله و ۲۵۰۰ ساله را با یک دست نگه داشته و بالا گرفته تا نمایش «فرهنگ» بدهد! انتشار ویدئوی این بازدید که با هدف تبلیغات برای ضرغامی منتشر شده، اکنون با انتقادهای جدی نسبت به رفتار وی که نشانی از «فرهنگ موزه رفتن» ندارد، مواجه شده است.
وزیر میراث فرهنگی مملکت رفته مخزن موزه ملی کشور، سفال ۴۵۰۰ ساله را اینطور مثل سمسارها دستش گرفته داره می‌چرخونه انگار می‌خواد روش قیمت بگذاره!
کجای دنیا چنین بلاهتی سراغ دارید؟
آقای ضرغامی این چه کاریه؟@Zarghami_ez pic.twitter.com/463fLvbxYH— Ehsan Soltani (@ehsan_soltani) April 18, 2022
وزیر میراث فرهنگی، یک اثر ۴۵۰۰ ساله و یک النگوی ۲۵۰۰ ساله را از قفسه‌های مخزن موزه بیرون کشیده و به تماشا پرداخته! او چنان بی‌اعتنا با یک دست کاسه تاریخی را به دست گرفته و با مدیر موزه صحبت می‌کند که گویا یک کاسه آش را در دست دارد! شاید کاسه آش را با دقت و توجه بیشتری در دست می‌گرفت! این ویدئو و رفتار وقتی بیشتر نگران‌کننده می‌شود که ضرغامی یک مقام حکومتی است و مسئولیت کل میراث فرهنگی ایران، به عنوان یکی از کهن‌ترین سرزمین‌های جهان، بر عهده‌ی وی گذاشته شده است!
ضرغامی در جریان این بازدید که ۲۷ فروردین‌ماه انجام شده، قطعات تاریخی ارزشمندی را نشان می‌دهد که همچنان از دیدرس مردم و نمایش در موزهها دور مانده است. یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین این آثار، جام سفالینی است که به گفته کارشناسان به عنوان کهن‌ترین «انیمیشن» جهان شناخته می‌شود. این جام سفالین از گوری ۵ هزار ساله در شهر سوخته، نزدیکی‌های زابل کشف شده است.
جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی درباره النگویی که در دست ضرغامی است، می‌گوید: «این النگو برای ۲۷۰۰ سال پیش است، در ایران ۳۷۵۰ هزار سال پیش تکنیک ساخت طلا به دست آمده و در دنیا جزو کشورهای کهن در این زمینه هستیم.»
در موزه ملی ۳۲۰۰ قطعه‌ی تاریخی در معرض دید قرار دارد، این در حالیست که ۳۵۰ هزار قطعه ثبت شده دیگر به دلیل کمبود جا در مخزن نگهداری می‌شود. بخشی از گنجینه ارزشمندی که در مخازن موزه ملی است ظرفیت یک موزه مستقل تخصصی را دارد.
پیشتر نیز ویدئویی از بازدید ابراهیم رئیسی «قاضی مرگ» رئیس دولت سیزدهم از قلعه فلک‌الافلاک نیز ترند شده بود که نسبت به توضیحات مسئول و کارشناس این سازه‌ی باستانی کاملا بی‌اعتنا بود و با بی‌تفاوتی تمام توضیحات او درباره اهمیت و ویژگی‌های این قلعه‌ی متعلق به دوره ساسانیان را گوش می‌کرد.
منتقدان می‌گویند، ضرغامی با سابقه‌ای که در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سال‌ها فعالیت در حوزه فرهنگ و سینما داشته، فاقد هرگونه حساسیت و دل‌نگرانی برای اشیای منحصر به فرد تاریخی و باستانی ایران است ولی سهم او از دولت سیزدهم، وزارتخانه میراث فرهنگی شده است!
برخی انتقادها نیز به مسئولان موزه ملی وارد شده که به ضرغامی این اجازه را داده‌اند که کمد گنجینه‌ها را یکی یکی باز کند و هر شیئی را با دست بگیرد و جابجا کند. منتقدان می‌گویند، هنگامی که وزیر میراث فرهنگی ظرف تاریخی را روی هوا تکان می‌داد، مسئول منصوب شده نیز به حالت تعظیم روبرویش ایستاده و هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد.
نه تنها این، بلکه نوکنده به عنوان رئیس موزه ملی ایران با انتشار بیانیه‌ای از ضرغامی دفاع نیز کرده و گفته که وی پیش از ورود به مخزن پروتکل‌ها را جویا شده و دستکش هم جزو پروتکل‌ها بوده و وزرای قبلی هم همین کار را کرده‌اند! گویا رئیس انتصابی نیز نمی‌داند با دستکش یا بی‌دستکش نباید به عنوان بازدیدکننده و یا مقام مسئول به این اشیاء دست زد! اساسا ضرغامی و دیگر مقامات چه دانش و آگاهی نسبت به این آثار دارند که با در دست گرفتن و تماشای آنها بخواهند نقشی بازی کنند؟!
در این ویدئو ضرغامی در حالی که کاسه تاریخی را در دست گرفته، خبری قبلا منتشرشده را تکرار کرده و می‌گوید: «۳۵۰هزار قطعه شیئی تاریخی “ثبت‌شده” به دلیل کمبود جا در مخزن موزه ملی نگهداری می‌شود، که البته مجموع اشیاء فرهنگی تاریخی به بیش از سه میلیون قطعه می‌رسد!»
کارشناسان میراث فرهنگی در واکنش به این گفته‌های ضرغامی نیز ابراز تأسف کرده‌اند که تاریخ ایرانزمین بجای اینکه در موزهها در معرض دید عموم قرار بگیرند تا تاریخ ایران را بیشتر معرفی کنند، در خوشبنیانه‌ترین حالت، در گنجه‌های مخازن موزهها نگهداری می‌شوند.
درصد اندکی از این آثار تاریخی اگر در کشورهای دیگر دنیا می‌بود، قطعا در موزه‌هایشان به نمایش می‌گذاشتند و گردشگران دنیا را جذب می‌کردند ولی این اشیاء تاریخی در موزه‌های ایران خاک می‌خورند.
کارشناسان میراث فرهنگی می‌گویند، عزت‌الله ضرغامی با انتصاب جبرئیل نوکنده در موزه ملی و «چلمن سیزدهم» در موزه فرش که فاقد هرگونه سابقه‌ای در حوزه میراث فرهنگی است، نشان می‌دهد که اساسا اهمیت میراث فرهنگی را نمی‌داند و حالا با در دست گرفتن این شیئی تاریخی ثابت کرده که حتی به عنوان بازدیدکننده نیز از قوانین اولیه موزهها آگاه نیست.
برخی دیگر نیز به تخریب‌پذیری ساختمان ۸۵ ساله موزه ملی ایران اشاره می‌کنند و می‌گویند ضرغامی از زلزله ۸ ریشتری برای این میراث فرهنگی خطرناک‌تر است. موزه ملی ایران که گفته می‌شود تا یک میلیون قطعه اثر تاریخی ارزشمند را در خود جای داده، سال‌هاست در معرض خطر زلزله قرار دارد. به دلیل فقدان ایمنی لازم در برابر زلزله، این نگرانی وجود دارد که با یک زلزله شدید، هزاران اثر تاریخی در این ساختمان برای همیشه نابود شود.
برپایه آخرین بررسی‌ها، مقاوم‌سازی ساختمان موزه ملی که گویا طرح آن آماده شده، بین ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان بودجه می‌خواهد که تأمین آن حتی برای وزارتخانه فقیری مانند وزارت میراث فرهنگی کار دشواری نیست و اگر هم دشوار باشد، در برابر ارزش مادی و معنوی آثار موجود در این موزه، رقم چشمگیری به حساب نمی‌آید. اما به هر دلیل، این بودجه تا کنون فراهم نشده است.
انتشار این ویدئو کاربران اینستاگرام را نیز به وحشت انداخته است. برخی می‌گویند، توان تماشای این ویدئو را ندارند و دچار اضطراب شده‌اند که سرانجام چه بلایی بر سر این شیئی تاریخی ۴۵۰۰ ساله در دستان ضرغامی می‌آید.
شماری نیز می‌گویند، این سرنوشت تمام اشیاء تاریخی ایران و بناهای باستانی است که در دستان مدیران بی‌توجه و ناآگاه قرار گرفته و هر روز با آمار بالایی خسارت می‌بیند و نابود می‌شوند.
جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران در پاسخ به انتقادها گفته که ضرغامی «پیش از دست زدن به اشیا مخرن از امین اموال پروتکل‌های آن را پرسید و دستکش پوشید و سپس آنها را لمس کرد.»
او مدعی شده که ضرغامی جویای پروتکل‌های موزه شده و از اینکه «کدام شیئی را و به چه روشی می‌توان دست زد و لمس کرد» اطلاع داشته و «پروتکل‌های متفاوت را توضیح دادیم. دستکش آوردیم و توضیح دادیم که به کدام آثار می‌توانند دست بزنند. دستکش را پوشید و هر کدام را اشاره و و در مرحله در هر اتاق و قفسه‌ای خیلی شفاف و دقیق سوال می‌کرد که می‌تواند دست بزند یا خیر؟ ضمن اینکه اشیائی که لمس شد اشیائی بودند که از زمان کاوش باستان‌شناسی در سلامت کامل هستند!»
رئیس موزه ملی ایران تأکید کرده که «امین اموال هم کاملا توضیح می‌داد که کدام شیئی امکان دسترسی دارد. یکی از همکاران پرسید که آقای وزیر می‌توانم فیلم بگیرم که وی هم قبول کرد و من هم درکنار وی توضیح دادم و شیئی را سر جای خود قرار دادند.» هیچکدام از این مقامات هم توضیح ندادند این بازدید و این دست زدن به اشیاء چه سودی به حال موزه ملی ایران داشته است!
