گرانی و کمبود مواد غذایی اساسی در ایران سبب شده روغن، شکر و ماکارونی در بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای جیره‌بندی شود. قیمت مواد غذایی اساسی و پرمصرف طی سال منتهی به فرودین ۱۴۰۱ تا ۱۶۷ درصد افزایش قیمت پیدا کرده اما در دو هفته گذشته روند افزایش قیمت‌ها به شکل آشفته و سرسام‌آوری ادامه یافته است.
انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان گزارشی درباره قیمت کالاهای اساسی و پرمصرف در یک سال منتهی به ۳۰ فروردین منتشر کرده است. بر اساس این گزارش از بین ۵۲ کالایی که در ۹ گروه بررسی شده‌اند، قیمت ۴۵ کالا در یک سال گذشته تا ۱۶۷ درصد افزایش داشته است.
این گزارش نشان می‌دهد هر کیلو گوشت گوسفندی ۲۴ درصد، هر کیلو گوشت مرغ تازه ۲۱ درصد، هر کیلو گوساله ۳۳ درصد، هر کیلو تخم‌مرغ ۵۳ درصد، هر کیلو از انواع لبنیات از ۲۴ تا ۶۴ درصد، هر کیلو شیر خام ۴۵ درصد و گروه میوه، صیفی و موادغذایی تا ۱۶۷ درصد گران شده‌اند.
همچنین افزایش قیمت گروه قند، شکر و چای نیز طی یک سال گذشته ۱۳ تا ۹۳ درصد بوده و در قیمت گروه کالایی غلات و حبوبات قیمت‌ها تا ۱۴۶ درصد افزایش یافته است.
این در حالیست که افزایش قیمت تقریبا تمام کالاها وخدمات از نیمه فروردین به شدت رو به افزایش بوده و رکورد‌های جدیدی ثبت کرده است. روغن، شکر، مرغ، گوشت، حبوبات، ماکارونی، آرد، صیفی جات و آب و برق و اینترنت و لبنیات و اتومبیل کالاهایی هستند که همچنان قیمت آنها با سرعت در حال افزایش است.
جدا از افزایش قیمت برخی از اقلام غذایی مانند شکر، روغن و ماکارونی نیز به دلیل کمبود در برخی فروشگاه‌ها از جمله فروشگاه زنجیره‌ای «اتکا» سهمیه‌بندی شده است.
بر اساس گزارش‌ها طی روزهای گذشته تنها روغن موجود در فروشگاه‌ها آنهم به تعداد کم روغن ذرت یا روغن جامد ۵ کیلویی است. همچنین قیمت روغن ذرت ۱/۸ لیتر ۱۸۰ هزار تومان است که هرکسی توان خرید آن را ندارد.
البته طبق معمول، جریان‌سازی از سوی جمهوری اسلامی آغاز شده و اینبار فروشگاه‌های اینترنتی را عامل گرانی کالاها عنوان می‌کنند. وبسایت «فرارو» در گزارشی نوشته که در پی افزایش قیمت خرید تضمینی گندم، بهای آرد افزایش یافت و اخباری در خصوص رشد ۵ برابری قیمت آرد تحویلی به کارخانه‌های کلوچه سازی و… منتشر شد.
در ادامه این گزارش آمده که همزمان بسیاری از وبسایت‌های فروش مواد غذایی موجودی ماکارونی خود را صفر اعلام کرده‌اند. این اقدام هماهنگ سبب شده تا وضعیت بازار با پیچیدگی بیشتری مواجه گردد. این وضعیت حالا در بازار روغن نیز خودنمایی می‌کند و در برخی سوپرمارکت‌ها روغن‌های ذرت و آفتابگردان و کنجد و… بجای روغن معمولی پخت و پز در دسترس است.
قاسمعلی حسنی دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی کشور نیز از کاهش عرضه ماکارونی در بازار عمده‌فروشی خبر داده و گفته که اکنون کارخانجات در انتظار عرضه این محصول با نرخ های جدید هستند بنابراین به شکل محدود به بازار عرضه می‌شود.
اینهمه در حالیست که در هفته‌های گذشته سیاست‌ها و تصمیمات مقامات نظام، پیش‌بینی گرانی کالاهای اساسی از جمله روغن و همچنین ماکارونی را در پی داشت.
یکی از مهمترین دلایل افزایش قیمت مواد غذایی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است. پیش از این تولیدکنندگان اعلام کرده بودند که حذف ارز ترجیحی سبب افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی قیمت روغن در بازار خواهد شد. برای نمونه داریوش محمودی دبیر سابق انجمن روغن نباتی ایران گفته بود تردیدی نیست که با حذف ارز ترجیحی قیمت کالاهای اساسی از جمله روغن ۱۰۰ درصد افزایش را تجربه خواهند کرد.
همچنین دولت اواخر فرودین‌ماه نرخ فروش گندم دولتی را از کیلویی ۲۷۰۰ تومان به کیلویی ۱۲ هزار تومان افزایش داد. محمدرضا مرتضوی رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران با اعلام این خبر گفته بود قیمت تولیداتی چون ماکارونی و بیسکویت و کیک و شیرینی و همینطور نان بدون شک با افزایش روبرو خواهند شد.
https://kayhan.london/1401/01/26/%da%af%d9%86%d8%af%d9%85-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%af%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d8%af%d8%9b-%d9%86%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d9%85%d8%a7%da%a9%d8%a7%d8%b1%d9%88%d9%86%db%8c-%d9%87%d9%85
محمدرضا مرتضوی با بیان اینکه این افزایش بدون اطلاع قبلی اصناف و تولیدکنندگان مواد غذایی صورت گرفته، افزوده متعاقب این افزایش نرخ، قیمت آرد نیز به کیلویی ۱۶ هزار تومان رسید و احتمال دارد که قیمت ماکارونی هم از کیلویی ۱۲ هزار تومان به ۲۵ هزار تومان برسد.
رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران گفته است «دولت اعتقاد دارد که گندم ۲۵۰۰ تومانی نباید به صنف و صنعت تعلق بگیرد این تصمیم به نظر منطقی می‌رسد و من نیز مخالف آن نیستم اما بهتر بود پیش از عملیاتی کردن آن این وزارتخانه با صنوف و بخش خصوصی در این زمینه مشورت می‌کرد اما متأسفانه وزارت کشاورزی در مسائلی که منجر به کاهش و افزایش قیمت‌ها می‌شود جلسه‌ای با بخش خصوصی برگزار نکرده است.»
اکنون نه تنها قیمت ماکارونی افزایش یافته بلکه قیمت نان نیز باز با افزایش روبرو شده. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد نرخ نان در تبریز تا دو برابر افزایش پیدا کرده بطوری که یک نان سنگگ ۱۰ هزار تومان است. در هفته‌های گذشته قیمت نان در بندرعباس و اهواز نیز افزایش یافت و البته مقامات حکومتی این خبرها را تکذیب می‌کنند.
قاسمعلی حسنی دبیر اتحادیه بنکداران هفته گذشته درباره افزایش قیمت شکر گفته بود که طی سال گذشته نرخ آزاد شکر ۲۷۰ درصد نسبت به نرخ دولتی افزایش قیمت داشته است. او توضیح داده که «درست است که شکر در کشور تولید می‌شود اما حجم قابل توجهی از نیاز ما به این محصول از طریق واردات از کشورهای چون برزیل تأمین می‌شود. در حال حاضر بازار شکر منتظر لغو تحریم‌هاست تا سرمایه گذاران ایرانی مقیم خارج از کشور وارد این بازار شوند و شاهد فرآوری کالا در کشور باشیم.»
همچنین تولید برنج در داخل ایران به دلایل مشابه کاهش یافته و قیمت برنج ایرانی به شدت افزایش یافته است. مصطفی بحق رئیس اتحادیه خواربار اصفهان گفته که «متأسفانه سال گذشته محصول برنج شمال بین ۲۵ تا ۳۰ درصد کم بود، همچنین هزینه‌های برنجکاران دو تا سه برابر افزایش یافت.»
قرار است از این هفته و با پایان ماه رمضان، قیمت مواد شوینده، بهداشتی و آرایشی نیز بطور رسمی افزایش پیدا کند. بختیار علم‌بیگی رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده درباره دلیل افزایش قیمت این محصولات گفته که «این افزایش قیمت به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه این محصولات است که اکثرا هم دولتی هستند. همچنین حقوق و دستمزد هم ۶۵ درصد افزایش داشته و سایر هزینه‌ها هم با افزایش مواجه بوده‌است. گازی که تولیدکنندگان مصرف می‌کردند از ۵۰ تومان به ۵۰۰ تومان در مترمکعب رسیده است. همچنین مواد اولیه که از خارج وارد می‌شود با افزایش قیمت مواجه بوده است.»
https://kayhan.london/1401/02/08/%d9%82%db%8c%d9%85%d8%aa-%d8%af%d9%84%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d8%b1%d8%b2-%db%b2%db%b8%d9%87%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d9%88%d9%85%d8%a7%d9%86-%da%af%d8%b0%d8%b4%d8%aa%d8%9b-%d9%88%d8%b2%db%8c
مقامات حکومتی از جمله احسان خاندوزی وزیر اقتصاد تلاش دارند افزایش سرسام‌آور قیمت مواد غذایی در کشور را به جنگ روسیه علیه اوکراین وصل کنند. احسان خاندوزی هفته گذشته در واکنش به افزایش قیمت‌ها گفت که قیمت‌ها در کشورهای همسایه هم افزایش یافته و در ترکیه روغن ۲۰۰ درصد و نان ۸۰ درصد گرانتر شده است!
همزمان اما صندوق بین‌المللی پول ادعای مقاماتی چون احسان خاندوزی را رد و اعلام کرده که جنگ اوکراین تاثیری بر تامین مواد غذایی در برخی کشورهای خاورمیانه نداشته است.
جهاد آزور رئیس بخش خاورمیانه و آسیای مرکزی صندوق بین‌المللی پول به بخش فارسی صدای آمریکا گفته که جنگ اوکراین تأثیری بر تأمین موادغذایی کشورهایی مانند ایران و عراق نداشته است.
رئیس بخش خاورمیانه و آسیای مرکزی صندوق بین‌المللی پول افزوده که «کمبود غذا برای خیلی از کشورها در منطقه، از جمله ایران و عراق، مهم است. نحوه‌ای که ما این مسئله را بررسی می‌کنیم این است که آیا موضوع قیمت پیش آمده، یا اینکه ممکن است مسئله بر سر تأمین مواد و یا مرتبط با توانایی خرید باشد. بیشترین کشورهایی که در این میان آسیب دیده‌اند، کشورهایی با درآمد کم و دارای شرایطی شکننده هستند که ظرفیت انبار آنها پایین است و نیازشان به گندم خیلی بالا. در برخی از سبدهای غذایی، نیاز به گندم بین ۶۰ تا ۶۷ درصد است. این مسئله در مورد ایران و عراق صادق نیست.»
