استویا یا شیرین برگ گیاهی است که به شدت مزه شیرینی دارد و از قرن شانزدهم میلادی برای نوشیدنی‌های شیرین استفاده می‌شد. این گیاه در اصل بومی پاراگوئه و برزیل است اما هم‌اکنون در ژاپن و چین نیز رشد می‌کند. این ماده به عنوان یک شیرین کننده غیرمضر و مکمل گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استویا به عنوان یک جایگزین سالم برای شکر در بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.
اطلاعاتی درباره گیاه استویا
شیرین برگ بومی نواحی شمالی آمریکای جنوبی بوده و نوع وحشی آن در سرزمین‌های بلند مناطق برزیل و پاراگوئه می‌روید. ارتفاع این گیاه نهایتا یک متر بوده و حداکثر عمر آن پنج سال است. استویا عمدتا در برزیل، پاراگوئه، ژاپن و چین رشد می‌کند. این شیرین کننده طبیعی حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر بوده و آن را در رده صفر کالری طبقه بندی می‌کنند. بیشترین ترکیب موجود در استویا، ربودیوزید A است که در سال ۲۰۰۸ میلادی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به عنوان شیرین کننده بی‌خطر برای غذا اعلام گردید. گیاه استویا دارای مزایای بسیاری برای سلامتی افراد بوده و یک جایگزین سالم برای شکر خصوصا در افراد مبتلا به دیابت است. برخی از نام‌های تجاری معمول برای شیرین کننده استویا عبارتند از:Enliten ، PureVia ، ربیانا، شیرین برگ.
مزایای سلامتی این گیاه
استویا به عنوان یک شیرین کننده دارای مزایای سلامتی قابل توجهی است. این گیاه بدون کالری محسوب می‌شود، به این معنی که حاوی کمتر از ۵ گرم کربوهیدرات است، اما می‌تواند با سایر مواد تشکیل دهنده ترکیب شود، بنابراین ممکن است بسته به محصول چند کالری از این مواد موجود باشد. طعم شیرین استویا بطور طبیعی ظاهر می‌شود، به همین خاطر ممکن است این ویژگی برای افرادی که دوستدار غذاها و نوشیدنی‌های طبیعی هستند، خوشایند باشد. در اینجا برخی از مزایای بی‌نظیر این شیرین کننده معرفی می‌شود:
مقابله با قند خون بالا و دیابت: یکی از مهم‌ترین خواص گیاه استویا، توانایی آن برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت است. این شیرین کننده یک جایگزین ایده‌آل برای شکر در افراد مبتلا به دیابت محسوب می‌شود. استویا به افراد مبتلا به دیابت این امکان را می‌دهد که از تنوع غذای بیشتری بهره‌مند شوند. تحقیقات نشان داده است که مصرف این گیاه به کاهش قند خون ناشتا کمک کرده و مقاومت به انسولین را در افراد دیابتی بهبود می‌بخشد.
کاهش وزن: علل بسیاری از موارد اضافه وزن و چاقی، عدم فعالیت فیزیکی و مصرف مواد غذایی حاوی چربی و قند زیاد است. استویا دارای قند نیست و کالری کمی دارد، از این رو می‌تواند به یک رژیم غذایی متعادل کمک کند، بدون آنکه طعم شیرینی از غذا حذف شود. این وضعیت منجر به کاهش وزن خواهد شد.
جلوگیری از سرطان پانکراس: شیرین برگ حاوی بسیاری از استرول‌ها و ترکیبات آنتی اکسیدان است. مطالعات نشان داده که این گیاه خطر ابتلا به سرطان پانکراس را ۲۳ درصد کاهش خواهد داد.
کاهش فشار خون بالا: برخی از گلیکوزیدها در عصاره استویا می‌توانند دفع سدیم و تولید ادرار را افزایش دهند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳ نشان داده که این گیاه می‌تواند بطور شگفت‌آوری باعث کاهش فشار خون شود، اما برای تایید صحت این موضوع هنوز تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
ترک سیگار: تحقیقات جدید نشان داده که مصرف شیرین برگ به دلیل مقادیر بالای ویتامین C و داشتن خاصیت مُدِر به سم‌زدایی و دفع نیکوتین از بدن کمک کرده و در نتیجه برای ترک سیگار مفید است.
پاکسازی کبد: گیاه استویا یک دیورتیک طبیعی بوده که به سم‌زدایی و پاکسازی بدن و کبد کمک می‌کند، از این رو برای درمان بیماری‌های کبد از جمله کبد چرب بسیار مفید است.
درمان پوکی استخوان: مطالعات نشان داده که این گیاه با افزایش متابولیسم کلسیم، به افزایش تراکم استخوان کمک کرده و برای درمان پوکی استخوان مفید است.
همانطور که گفته شد مصرف گیاه استویا فواید بسیاری داشته و دارای مزایای سلامتی قابل توجهی است. این گیاه همچنین دارای پروتئین، فیبر، فسفر، آهن، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سدیم، روی، ویتامین A و C است. استویا یک شیرین کننده گیاهی بوده و صد درصد طبیعی است.
عوارض جانبی شیرین برگ
مطالعات متعددی عصاره استویا را عاری از عوارض جانبی می‌دانند و هیچ مانع بزرگ، هشدار یا عوارض جانبی برای آن ثبت نشده است. در ابتدا تصور می‌شد که استویا خطر ابتلا به بیماری کلیوی را ایجاد می‌کند، بر همین اساس تحقیقاتی روی موش‌ها انجام شد و طبق آن مشخص شد که استویا در فرم مکمل قرار دارد و بجای آن دارای ویژگی‌هایی است که از کلیه‌ها محافظت کرده و تاثیر دیابت را کاهش می‌دهد. مزایای سلامت استویا قبل از اینکه تایید شوند، نیاز به مطالعه بیشتری دارند، با این حال اطمینان داشته باشید که این گیاه یک جایگزین ایده‌آل برای شکر محسوب می‌شود. استفاده از این گیاه برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود، بنابراین این افراد بهتر است از مصرف آن بپرهیزند.
چگونگی مصرف استویا در انواع غذاها
شیرین کننده استویا جایگزین بسیار خوبی برای شکر است و طعم شیرین آن کاملا طبیعی است. افرادی که ترجیح می‌دهند از غذاها و نوشیدنی‌های طبیعی استفاده کنند، بسیار علاقمند به این گیاه هستند. در سراسر جهان بیش از ۵۰۰۰ نوع غذا وجود دارد که از استویا در آنها استفاده می‌شود. این گیاه می‌تواند به عنوان شیرین کننده در این مواد غذایی به کار برده شود: انواع دسرها، انواع سس‌ها، بستنی، ماست، نان، آدامس، آبنبات، غذاهای دریایی، سبزیجات آماده.
در صورت تمایل می‌توانید شکر استویا یا قرص آن را تهیه کرده و به چای، قهوه، دمنوش و سایر مواد غذایی خود اضافه کرده و میل نمایید.
