روز نهم ماه مه معروف به «روز پیروزی» به مناسبت سالگرد پیروزی متفقین بر رژیم هیتلرلی، ما شاهد یک ولادیمیر پوتین نسبتاً کم‌حرف و تقریباً تدافعی بودیم که در میدان سرخ ظاهر شد و در آنجا ادعا کرد که جنگ در اوکراین به اجبار به روسیه تحمیل شده است. این لحن می‌تواند نشانی از رویدادهای ناگواری باشد که ارتش روسیه بر خلاف انتظارش با آن روبرو شده. اما همزمان می‌تواند بیانگر این واقعیت باشد که ولادیمیر پوتین هنوز در مورد بسیج عمومی تصمیم نگرفته است.
بخش بیشتر سخنرانی کوتاه پوتین در سالگرد «پیروزی» بر فاشیسم، طبق معمول به ادعاهایی علیه غرب اختصاص داشت. رئیس جمهور روسیه توضیح داد که «تهدید کاملا غیرقابل قبول ناتو که بطور هدفمند در نزدیکی مرزهای ما ایجاد شده» بود که یک واکنش نظامی پیشگیرانه را ضروری می‌کرد. جالب اینجاست که او حتی نام اوکراین را در ارتباط با این «واکنش نظامی پیشگیرانه» به کار نبرد.
یک روز پیشتر، پوتین روز ۹ مه را به مردم اوکراین تبریک گفته بود که در نگاه اوکراینی‌ها بیشتر یک تمسخر به نظر می‌آمد آنهم در همان روزی که حمله موشکی روسیه باعث کشته شدن ۶۰ نفر که در زیرزمین یک مدرسه پناه گرفته بودند شد. حملات روزانه موشک‌های روسیه حتی در هفته بزرگداشت ۹ ماه مه نیز علیه زیرساخت‌ها و مناطق مسکونی اودسا، کی‌یف و خارکِف ادامه یافت.
پوتین در سخنرانی ۹ ماه مه استدلال کرد که هیچکس نباید «درس‌های جنگ جهانی دوم» را فراموش کند. وی کسانی را که برای روسیه در دونباس می‌جنگند با ارتش سرخ مقایسه کرد که در طول جنگ جهانی دوم با آلمان نازی در نبرد بودند. به گفته رهبر روسیه، جایی برای «جلادها، گشت‌های آدمکش و نازی‌ها» نباید باشد.
البته اگر از اوکراینی‌های روسی‌زبان در بوچا، خارکف و ماریوپل که در معرض غارت و اعدام بی‌امان و تجاوزهای جنسی سیستماتیک توسط ارتش روسیه قرار گرفته‌اند بپرسید، آنها تصویر متفاوتی از اینکه چه کسی مقصر ترور و کشتار علیه مردم غیرنظامی است دارند.
پوتین در سخنرانی خود بر دونباس و کریمه به عنوان «سرزمین تاریخی ما» تمرکز کرد. او بدون ارائه کوچکترین سند و مدرکی ادعا کرد که این مناطق تحت اشغال روسیه توسط ناتو و «نئونازی‌ها» یعنی ارتش ملی و متعارف اوکراین در معرض تهدید قرار گرفته بودند. او همچنین مدعی شد اوکراین در پی آماده کردن تسلیحات هسته‌ای بوده است.
با این حال وی هیچ تهدید جدیدی متوجه غرب نکرد و بر خلاف گذشته واژه «نازی‌زدایی» را به کار نبرد.
برخی ناظران انتظار داشتند پوتین از سخنرانی خود برای اعلام مرحله جدیدی از جنگ یا تغییر استراتژی روسیه در اوکراین، مانند اعلام رسمی جنگ، استفاده کند. ده‌ها هزار سرباز روسی که در فوریه به اوکراین حمله کردند، از نظر روسیه بطور رسمی در حال جنگ نیستند بلکه فقط یک «عملیات ویژه» انجام می‌دهند!
پوتین در نهم ماه مه نه تنها اعلان جنگ نکرد حتی هیچ خبری از الحاق رسمی احتمالی سرزمین‌های اوکراین که روسیه آنها را اشغال کرده نیز نداد. اگر پوتین تصمیم به اعلان رسمی جنگ و بسیج عمومی می‌داشت، «روز پیروزی» مناسب‌ترین زمان برای این کار نبود چرا که در این صورت به معنای اعتراف به شکست روسیه تعبیر می‌شد.
البته این به این معنی نیست که یک بسیج عمومی در کار نباشد. ۷۵ روز جنگ نیروهای روسی را متحمل خسارات سنگینی کرده چنانکه ارتش این کشور را دچار کمبود نفرات کرده است. بر پایه منابع مختلف ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ سرباز روسی کشته شده‌اند. اگر به این ارقام مجروحین را هم اضافه کنید که طبق برآوردها معمولاً دو تا سه برابر کشته‌شدگان هستند به این معنی است که ۵۰۰۰۰ – ۱۰۰۰۰۰ سرباز روسی از میدان جنگ خارج شده‌اند.
گذشته از این، انگیزه و تمایل پایین برای جنگ در ارتش روسیه به چشم می‌خورد . برتری روسیه از نظر سلاح‌های سنگین و توپخانه در حال کاهش است. تا حدی به این دلیل که مقادیر زیادی از مهمات روسیه از بین رفته و همزمان اوکراین مقادیر زیادی سلاح از بسیاری کشورهای غربی دریافت می‌کند.
پوتین در مورد نیات آینده خود نیز در سخنرانی «روز پیروزی» چیزی نگفت اما تمام آنچه او پیشتر گفته بود، نشان می‌دهد که جنگ را ادامه خواهد داد و پایانی در چشم‌انداز نیست!
اگر روسیه بخواهد همچنان به جنگ ادامه دهد و برنامه‌ای برای فتح قلمروهای بیشتری داشته باشد و نه آنکه فقط شهرها را با موشک و توپخانه با خاک یکسان کند، قطعا به سربازان بیشتری نیاز دارد تا ارتش آسیب‌دیده و فرسوده و زخمی خود را دوباره ترمیم و تکمیل کند.
تلاش‌هایی که تا کنون برای تقویت نیروی تهاجمی ارتش روسیه به کمک چچنی‌ها و مزدوران از جمله ارتش خصوصی «واگنر» و به اصطلاح «داوطلبان» سوری انجام شده، هیچ نتیجه مؤثری نداشته است. تنها راهی که در عمل باقی می‌ماند، فراخوان همگانی سربازان وظیفه از سراسر روسیه است. اما برای تشکیل یک ارتش قدرتمند ماه‌ها سازماندهی و آموزش لازم است.
با وجود این مشکلات بزرگ اما هنوز هیچ نشانه‌ای دیده نمی‌شود که پوتین قصد توقف جنگ را داشته باشد.
*منبع: وبسایت «خبرهای روز» سوئد
*ترجمه و تنظیم: فرامرز نوروزی
