در اردیبهشت امسال متوسط قیمت یک مترمربع مسکن در شهر تهران ۳۶ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان بوده که نسبت به ماه قبل و مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۶/۱ و ۲۶/۲ درصد افزایش یافته است.
گزارش بانک مرکزی درباره تحولات بازار مسکن در شهر تهران در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد بازار مسکن در این ماه رکورد تازه‌ای از تورم و افزایش قیمت را به ثبت رسانده است.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد بررسی توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده شهر تهران در اردیبهشت‌ماه به لحاظ مساحت نشان می‌دهد که واحدهای مسکونی با سطح زیربنای کمتر از ۸۰ مترمربع، سهمی معادل ۵۵.۳ درصد از معاملات انجام شده را به خود اختصاص دادند.
همچنین برای نخستین بار، سهم واحدهای نوساز و با عمر کمتر از ۵ سال به زیر ۳۰ درصد سقوط کرده که نشان‌دهنده کاهش شدید توان تولید مسکن در پایتخت است.
از سوی دیگر تعداد معاملات در بازار مسکن در اردیبهشت‌ماه نسبت به فروردین افزایش است. بررسی توزیع تعداد واحدهای مسکونی معامله شده در شهر تهران به تفکیک عمر بنا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱ حاکی از آن است که از مجموع ۱۰ هزار و ۴۹۰ واحد مسکونی معامله شده، واحدهای تا ۵ سال ساخت با سهم ۲۹/۳۶ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
هر چند برخی افزایش آمار معاملات مسکن را نشانه خروج این بازار از رکود ارزیابی کرده‌اند اما یک کارشناس بازار مسکن این فرضیه را رد کرده و می‌گوید افزایش معاملات در اردیبهشت هر سال اتفاق می‌افتد و در ماه‌های آینده ادامه نخواهد یافت.
سعید لطفی کارشناس بازار مسکن در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفته که «معمولا در ماه‌های پایانی و ابتدایی هر سال بازار مسکن رونق می‌گیرد» و افزوده که «چیزی که ما از کف بازار مشاهده می‌کنیم در خردادماه بازار افت کرده است. با توجه به جهش سنگین قیمت خانه طی چهار سال گذشته بازار ملک ظرفیت افزایش شدید قیمت را ندارد.»
به گفته لطفی، نرخ رشد قیمت مسکن کمتر از تورم عمومی است. تورم نقطه به نقطه مسکن شهر تهران در اردیبهشت ماه ۲۶ درصد اعلام شد در حالی که تورم عمومی در محدوده ۴۰ درصد قرار دارد. در واقع مسکن ۱۴ درصد بازدهی منفی را تجربه می‌کند و علیرغم رشد قیمت اسمی مسکن، قیمت واقعی آن ۱۴ درصد کاهش یافته است.
به گفته این کارشناس، تورم عمومی، هزینه‌های ساخت، توان طرف تقاضا و تغییرات بازارهای موازی می‌تواند بر بازار مسکن تأثیرگذار باشد. به هر حال وقتی با تورم مواجهیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم رشد قیمت مسکن صفر شود. فقط به دلایل متعدد ممکن است سرعت رشد آن کاهش یابد که از سال گذشته تاکنون این روند بر بازار مسکن حاکم بوده است.
این کارشناس بازار مسکن تأکید کرده که «قیمت نهاده‌های ساختمانی نسبت به اواخر سال گذشته مقداری افزایش یافته است. این مساله به رشد قیمت واحدهای نوساز یا پروژه‌های در حال ساخت می‌انجامد.»
داده‌های حکومتی ارائه شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد دوره انتظار برای خرید مسکن برای طبقه متوسط ساکن تهران به بیش از ۹۱ سال رسیده. این دوران برای اقشار حداقل‌بگیر بیش از ۱۷۰ سال است!
روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی افزایش تورم و حجم معاملات مسکن را به افزایش قیمت ارز و انتظارات تورمی مرتبط دانسته و نوشته که معامله گران بازار در واکنش به افزایش محسوس قیمت دلار، حجم خرید‌های سرمایه‌ای از بازار ملک را افزایش دادند. این رشد محسوس در قیمت دلار به عنوان متغیر برون زا یا نیروی خارجی اثرگذار بر بازار مسکن وارد عمل شده و نه تنها بر وضعیت قیمت‌ها که بر حجم معاملات مسکن در ماه میانی بهار اثر گذاشته است. در واقع بازار مسکن شهر تهران در اردیبهشت ماه تحت تاثیر شارژ ارزی و رشد انتظارات تورمی، با افزایش قیمت و افزایش تقاضای سرمایه‌ای مواجه شده است.
در ادامه این گزارش آمده همانگونه که جهش در بازار مسکن شهر تهران در سال ۹۷ نیز تحت تأثیر افزایش ریسک‌های غیراقتصادی، رشد انتظارات تورمی و جهش ارزی آغاز شد، هم اکنون نیز یک بار دیگر و بعد از گذشت بیش از یک سال از ورود بازار ملک به فاز پساجهش، با مشاهده ردپای انتظارات تورمی ناشی از رشد قیمت دلار، بار دیگر متغیر برونزا و این عامل خارجی موثر بر بازار ملک فعال شده است.
از سوی دیگر بررسی شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و کل مناطق شهری در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱ نشان‌دهنده رشد به ترتیب معادل ۴۶ و ۵۰/۶ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل است. این آمار، آمار رسمی حکومتی است اما گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد قیمت اجاره‌بها در مناطق مختلف تهران از ۵۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش داشته است.
دولت البته مصوبه‌ای بی‌مبنا را ابلاغ کرده که بر اساس آن صاحبخانه‌ها در تهران می‌توانند اجاره‌بهای ملک خود را ۲۵ درصد، در شهرهای بزرگ ۲۰ درصد و در شهرهای کوچک ۱۵ درصد افزایش دهند. این مصوبه در عمل روی کاغذ و برای مانورهای تبلیغاتی دولت است و مطلقاً مورد توجه صاحبخانه‌ها قرار نمی‌گیرد.
افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن ایران سبب بروز رکود تورمی عمیقی در این بازار شده است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک معتقد است بازار مسکن ایران به حال خود رها شده و هیچ مسئولی ندارد.
مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک پیش از این با کنایه به اینکه برای نخود و لوبیا ستاد تنظیم بازار داریم اما هیچ نهادی در قیمت گذاری مسکن نظارت ندارد گفته بود که موضوع مهمی که سالهاست به آن تاکید می شود این است که بازار مسکن نیز مانند سایر کالاها نیازمند نظارت و توجه است. سوال این است که چرا باید ستاد تنظیم بازار برای نخود و لوبیا و سایر اقلام و کالاها داشته باشیم اما برای مسکن هیچ نهاد و ارگانی برای کنترل قیمت وجود نداشته باشد؟
اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز از نبود مدیر و متولی بازار مسکن گله کرده و می‌گوید که مادامی که بازار مسکن فقط متولی ساخت داشته باشد و کسی پاسخگوی نوسانات قیمت مسکن نباشد بازار مسکن همه ساله و در زمان جابجایی و فصل تابستان شاهد تغییرات قیمتی شدید و بدون ضابطه خواهد بود.
عضو کمیسیون عمران مجلس اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا مجلس برای ساماندهی بازار مسکن طرح و برنامه خاصی برای تصویب و اجرای آن توسط دولت ندارد؟ و اصولا مشکل عدم ثبات قیمت ها دربازار مسکن چیست؟ گفته است که ابتدا باید اذعان کرد که بازار مسکن مدیر ندارد. وزیر راه و شهرسازی مسئول بازار مسکن نیست. وزارت راه و شهرسازی مسئول ساخت مسکن است. بازار مسکن به ۷ تا ۸ پارامتر ارتباط دارد که زیر نظر وزارت راه و شهرسازی نیست.
خشایار باقرپور کارشناس مسکن نیز معتقد است که «وقتی قیمت نهاده‌های تولید مسکن افزایش می یابد در نهایت قیمت نهایی مسکن نیز تقویت می شود. اما همین رشد نهایی قیمت مسکن را نیز می‌توان مدیریت کرد. به شرط اینکه بازار مسکن دارای متولی و مدیر باشد.»
جلیل رحیمی جهان آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز با انتقاد از سیاست‌های دولت رئیسی تأکید کرده که «ملت طاقت گرانی و هزینه‌های بیشتر را ندارند» و گفته که «دولت باید راهکاری به مردم برای تأمین هزینه‌های زندگی‌شان نشان دهد بعد ما از هر جراحی اقتصادی و نظام عادلانه‌ای حمایت می‌کنیم.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی خطاب به ابراهیم رئیسی گفته «آقای رئیس جمهور ما شما را دوست داریم اما سوال‌مان این است که با این درآمدها و هزینه‌ها ملت چطور باید زندگی کنند؟»
