وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی گفته که تا پایان دولت سیزدهم باید ۲ میلیون مسکن ساخته و به بهره‌برداری می‌سد. دولت رئیسی تا همین چند هفته پیش روی ساختن چهار میلیون واحد مسکن تا پایان دولت مانور می‌داد. نصف شدن وعده دولت در مسکن‌سازی در حالیست که قیمت تمام شده طرح نهضت ملی مسکن که قرار بود در آن اقشار کم‌درآمد صاحبخانه شوند هر روز در حال افزایش است.
سردار پاسدار رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی گفته در زمان حاضر بالغ بر پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در طرح نهضت مسکن ملی ثبت نام کرده‌اند و کار پالایش بیش از یک میلیون نفر از این متقاضیان انجام شده است. تا پایان دولت باید ۲ میلیون مسکن ساخته و به بهره‌برداری برسد!
این در حالیست که دولت رئیسی پیش از این وعده ساخت چهار میلیون واحد مسکونی ارزان را به مردم داده بود. این وعده در ابتدا به صورت «ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی» مطرح شد اما کمی بعد که دولت متوجه شد از عملی کردن چنین وعده‌ای «ناتوان» است، مدعی شد منظور از این وعده، ساخت چهار میلیون واحد مسکونی تا پایان دولت سیزدهم و طی چهار سال بوده است. حالا همان هم نصف شد!
ابراهیم رئیسی در پایان فروردین ماه اعلام کرده بود که ساخت چهار میلیون واحد مسکونی تا پایان کار دولت سیزدهم حتمی است: «وعده ساخت ۴ میلیون مسکن در ۴ سال حتمی و شدنی است و در این زمینه کسانی که در سال‌های گذشته ترک فعل داشتند، باید جوابگو باشند!»
ابراهیم رئیسی حتی گفته بود که «اقدامات لازم در این زمینه برای پیدا کردن زمین آغاز، صندوق ملی مسکن تشکیل و پول در آن واریز شده و کار ساخت حدود ۹۰۰ هزار واحد مسکونی در استان‌ها آغاز شده است.»
در شرایطی که پروژه‌های مسکن‌سازی در جمهوری اسلامی از «مسکن مهر» تا «نهضت ملی مسکن» نتوانسته‌اند به اهداف اعلام شده دست پیدا کنند، افزایش تورم در بازار مسکن بر مشکلات بیش از پیش افزوده است. تورم در بازار مسکن هم خرید خانه برای خانوارها را به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل کرده و هم گرانی اجاره‌بها را به همراه داشته است.
قیمت‌های نجومی در بازار اجاره سبب جابجایی جمعیت از مراکز شهرها به محله‌های جنوبی و از محله‌های جنوبی به حاشیه‌ها شده است. پدیده‌های عجیبی چون سکونت دو یا سه خانوار در یک واحد مسکونی استیجاری کوچک نیز از نتایج گرانی اجاره است.
دولت معتقد بود که در پروژه «نهضت ملی مسکن» امکاناتی مانند وام را برای خانوارهای مستأجر فراهم کرده تا بتوانند به راحتی صاحبخانه شوند. اما هنوز یکسال از اجرای این طرح نگذشته که گزارش‌ها از هزینه بالا برای خرید واحدهای تولیدشده در این طرح حکایت دارد.
یکی از این افزایش‌ها در رقم پیش‌پرداخت برای ساخت این واحدها است. بر اساس گزارش‌ها در شرایطی که متقاضیان این طرح را اقشار آسیب‌پذیر و نهایتا متوسط جامعه تشکیل می‌دهند سهم اولیه مورد نیاز برای این مسکن به‌تدریج در حال رسیدن به ارقامی است که در نهایت این خانه‌ها نیز نصیب دلالان و پولدارها می‌شود.
پیش‌پرداخت متقاضیان نهضت ملی مسکن به ۳۲۰ میلیون تومان افزایش یافته و احتمال بیشتر شدن آن نیز وجود دارد. دولت در ابتدا رقم اولیه برای خرید این واحدها را ۲۰۰ میلیون تومان اعلام کرده بود.
اکنون متقاضیان باید طی ۸ مرحله ۴۰ میلیون تومان به حساب مسدود شده خود نزد بانک مسکن واریز کنند. از سوی دیگر اعلام شده که احتمال افزایش بیشتر قیمت این واحدها نیز وجود دارد.
از سوی دیگر بر اساس طرح دولت متقاضیان بخشی از مبلغ واحدهای طرح نهضت ملی مسکن را از طریق وام از شبکه بانکی کشور پرداخت خواهند کرد. این وام‌ها برای واحدهای مسکونی در شهرهای مختلف از ۴۵۰ میلیون تومان در پایتخت، ۴۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان در دیگر شهرها و ۲۵۰ میلیون تومان در بخش‌های روستایی دریافت خواهند کرد.
بازپرداخت این وام‌ها ۱۷ ساله و اقساط ماهانه آنها به ترتیب در تهران ۷ میلیون تومان در بخش روستایی ماهانه ۴ میلیون تومان است.
مشخص است که بخش زیادی از اقشار کم‌درآمد که جامعه‌ی هدف این طرح مسکن‌سازی اعلام شده‌اند توان پرداخت این اقساط را ندارند و در نتیجه از خرید این واحدها منصرف می‌شوند.
در چنین شرایطی اقشار کم‌درآمد نه تنها در نظام کشورداری جمهوری اسلامی صاحبخانه نخواهند شد بلکه برای اجاره یک سرپناه مناسب باید تا آخر عمر در حال تلاش جانفرسا باشند.
