بدن ما تنها به مقدار کمی روی (زینک) نیاز دارد، اما همین مقدار از این ماده معدنی هم دارای فواید بسیار است. روی نقش اساسی در عملکرد سیستم ایمنی، رشد و تقسیم سلولی، التیام زخم، بهبود هضم و حتی کاهش خطر ابتلا به کووید۱۹ دارد. گرچه روی برای بدن مفید است اما مصرف بیش از حد آن نیز عوارض فراوان دارد.
مصرف بیش از حد روی (زینک) چه عوارضی دارد
بدن ما بطور طبیعی روی تولید نمی‌کند، اما بیشتر افراد می‌توانند مقدار مورد نیاز این ماده را با خوردن یک رژیم غذایی متنوع دریافت کنند. برخی از غذا‌های سرشار از روی عبارتند از:گوشت، لوبیا، آجیل، شیر و مرغ.
اگر مقدار مناسب روی روزانه را دریافت نمی‌کنید، این ماده به شکل مکمل غذایی نیز وجود دارد. در کنار فواید مصرف روی، به این نکته توجه کنید که، مصرف بیش از حد آن می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد که عبارتند از:
تب
خستگی
دل‌درد
حالت تهوع و استفراغ
توهم
کم‌خونی
سرفه
اختلال در دستگاه سیستم ایمنی
افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات
کاهش قدرت بویایی
اسهال
تغییر طعم و احساس طعم فلز در دهان
خواب‌آلودگی
سرگیجه
سردرد
از کف دادن تناسب عضلانی
اما این موارد تنها عارضه زیاده‌روی در مصرف روی نیست بلکه کمبود مس در بدن نیز جزو اثرات منفی مصرف زیاد روی محسوب میشود.
کاهش میزان مس در بدن بر مصرف زیاد روی
افزودن بیش از حد مکمل روی به رژیم غذایی می‌تواند منجر به کمبود مس در بدن شود. روی و مس برای جذب در معده رقابت می‌کنند و معمولا روی موفق خواهد شد و در نتیجه، مس جذب نمی‌شود و همچنین نسبت بیش از حد مس می‌تواند منجر به مشکلات خطرناکی شود.
علائم مسمومیت مس می‌تواند سردرد، حالت تهوع، اسهال و افسردگی و غیره باشد و در نتیجه تعادل این دو ماده معدنی برای داشتن حال و احوال خوب الزامی است.
علائم پایین بودن سطح مس
مس در حالت عادی به شما انرژی می‌دهد، به رشد مغز و بافت آن و تولید گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند و ضربان قلب و فشار خون را تنظیم کرده و باعث بهبود عملکرد صحیح سیستم عصبی شده و به حفظ متابولیسم سالمِ بدن کمک خواهد کرد.
اگرچه بسیاری از افراد مقدار توصیه شده مس را در رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند، اما کمبود مس بسیار نادر است و در افراد کمی دیده میشود. با این حال، افرادی که دچار کمبود این ماده معدنی می‌شوند، به سرعت متوجه علائم خواهند شد.
علائم خفیف کمبود مس شامل خستگی، ضعف عضلانی، هیپوپیگمانتاسیون (لکه‌های پوستی به دلیل از دست دادن رنگدانه)، نازک شدن یا سفید شدن زودرس مو و حساسیت به سرما است.
علائم جدی‌‌تری که با کمبود مس در بلندمدت مرتبط است، شامل استخوان‌‌های ضعیف یا شکننده، نقص‌های شناختی مانند مشکلات یادگیری و حافظه، عدم هماهنگی هنگام راه رفتن و حتی از دست دادن بینایی است. برخی از کارشناسان معتقدند کمبود مس ممکن است در بیماری آلزایمر هم نقش داشته باشد.
نکات مهم برای مبتلایان به کمبود مس
مکمل‌های روی را فقط در صورتی مصرف کنید که پزشک شما توصیه کرده باشد.
اضافه کردن بیش از حد روی در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها، خطر ابتلا به علائم کمبود مس را افزایش می‌دهد؛ بنابراین از مکمل استفاده نکنید، مگر اینکه مشخص شود رژیم غذایی شما حاوی روی کمی است یا کمبود آن تأیید شده باشد. ایجاد تعادل کامل بین دو ماده معدنی کمیاب مس و روی برای جلوگیری از مشکلات در بدن بسیار ضروری است.
افراد مبتلا به بیماری سلیاک، بیماری منکس یا سوء تغذیه، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کمبود مس هستند. برای زنان باردار، گیاهخواران و افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی نیز ممکن است به دلایل مختلف دوز‌های بالای مکمل روی تجویز شود و به همین دلیل این افراد باید مراقب کمبود مسِ بدن خود باشند. در نهایت توصیه میشود که قبل از افزودن مکمل‌های روی یا مس به رژیم غذایی روزانه خود، با یک متخصص مشورت کنید.
میزان توصیه شده روی
برای مردان بالغ روزانه ۱۱ میلی‌گرم و برای زنان بالغ ۸ میلی‌گرم و برای بانوان در دوران بارداری و شیردادن ۱۱ تا ۱۲ میلی‌گرم روی توصیه میشود.
