علیرضا دلخوش مدیرکل دیپلماسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی از بازگرداندن ۱۸ مجموعه آثار تاریخی مسروقه به ایران خبر داده است. به تازگی مجموعه‌ای از آجرهای ۲۸۰۰ ساله منطقه قلایچی که در جنگ ایران و عراق برای خریداری سلاح قاچاق شده بودند، در ایران به نمایش درآمد.
علیرضا دلخوش مدیرکل دیپلماسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در جریان بازدید از نمایشگاه آجرهای ۲۸۰۰ ساله منطقه قلایچی، از بازگرداندن ۱۸ مجموعه دیگر از آثار تاریخی مسروقه به ایران خبر داد.
او بازگشت این ۱۸ مجموعه تاریخی را نتیجه «تلاش»های وزارت خارجه جمهوری اسلامی دانسته است.
مدیرکل دیپلماسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی گفته است: «آثار به سرقت رفته متعلق به ایران و مردمان این سرزمین است و تمام تلاش‌مان را برای استرداد اموال فرهنگی به کار می‌بریم. با توجه به تصویب قطعنامه استراداد اموال فرهنگی در سازمان ملل نیز هرگونه خرید و فروش اموال فرهنگی کشورها جرم محسوب شده و بر این اساس آثار تاریخی هر کشوری به خودشان بازگردانده می‌شود.»
اطلاعات بیشتری درباره مجموعه‌های بازگردانده شده و دوره‌های تاریخی‌شان منتشر نشده است.
۵۱ قطعه آجر لعابدار متعلق به دوره مانا در منطقه قلایچی بوکان با قدمتی در حدود ۲۸۰۰ سال، ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ از سوئیس به ایران بازگردانده شده و از اسفند ۱۴۰۰ تا نیمه‌های اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در موزه ملی ایران به نمایش درآمد. این آجرهای لعابدار در دوران هرج و مرج جنگ ایران و عراق در اوایل دهه ۶۰، از تپه‌های قلایچی در ۷ کیلومتری شمال بوکان در استان آذربایجان غربی به سرقت رفت. گفته می‌شود، این اشیای تاریخی برای تهیه اسلحه از ایران خارج شده و به فروش رفته‌اند.
در اوایل دهه ۶۰ خورشیدی، کاوش‌های غیرمجاز زیادی در منطقه قلایچی صورت گرفت. این ۵۱ قطعه که شامل ۴۲ قطعه آجر کامل و ۹ آجر نیمه و چارک است، در سال ۱۳۷۰ در انباری در بندر چیاسو (نزدیک مرز سوئیس و ایتالیا) از سوی خانواده‌ای ایرانی برای فروش عرضه شد. تعدادی از این آجرها در حراجی‌ها به فروش رسیدند. هم‌اکنون مشابه این آجرها در مجموعه‌های خصوصی پاریس و توکیو نگهداری می‌شود.
جان کرتیس در مقام یک موزه‌دار از موزه بریتانیا در ۱۷ مهر ۱۳۷۰ خورشیدی از این آثار بازدید کرد تا در صورت امکان، موزه بریتانیا آنها را خریداری کند. او هنگام بازدید متوجه شد این آثار مربوط به فرهنگ «مانایی» و متعلق به محوطه قلایچی است و باید به ایران بازگردانده شود. روند حقوقی برای استرداد این مجموعه با مشارکت دکتر جان کرتیس، کشور سوئیس و سازمان میراث فرهنگی، به مدت سه دهه طول کشید تا اواخر آذرماه سال ۱۳۹۹ به ایران بازگردانده شد.
اسماعیل یغمایی باستان‌شناس اندکی پس از سرقت منطقه باستانی در دوران جنگ، به کاوش پرداخت و معدود آجرهای باقیمانده را به همراه یک کتیبه کشف کرد. کاوش‌های او سپس توسط بهمن کارگر باستان‌شناس ادامه پیدا کرد.
