در شرایطی که تلاشها ناکام و امیدها برای احیای توافق هستهای سال ٢٠١۵ از بین رفته، جو بایدن رئیس جمهوری ایالات متحده در حالی برای انجام اولین سفر رسمیخود به عربستان سعودی و اسرائیل در ماه آینده میلادی آماده میشود که از سوی متحدان کلیدی واشنگتن در خاورمیانه در معرض فشارهای فزایندهای قرار گرفته تا طرحی قابل اجرا برای مهار جاهطلبیهای هستهای رژیم ایران ارائه دهد.
شبکه خبری «سیانان» آمریکا در گزارشی که سه شنبه ٣١ خردادماه منتشر کرد، به نقل از منابع خود نوشت: «شاهزاده خالد بن سلمان جانشین وزیر دفاع سعودی اخیرا در سفر به واشنگتن در دیدار با مقامات آمریکایی از بازگشت روابط آمریکا و سعودی به مسیر درست آن ابراز خشنودی کرده است.»
به گفته منابع این شبکه خبری، خالد بن سلمان نسبت به اینکه ایالات متحده هنوز یک استراتژی جامع برای مقابله با جاهطلبیهای هستهای رژیم ایران، زرادخانه موشکهای بالستیک تهران، وحمایتهای آن از گروههای شبهنظامی منطقهای تدوین نکرده، اظهار نگرانی کرده است.
به گفته مسئولان منطقهای، دولت بایدن متحدان خود از جمله عربستان سعودی را از اینکه در صورت شکست مذاکرات هستهای، طرح جایگزین احتمالی «B» چه میتواند باشد، بیاطلاع گذاشته است.
یک مقام ارشد دولت آمریکا با اشاره به تصمیم اخیر جمهوری اسلامی ایران مبنی بر از کار انداختن برخی از دوربینهای نظارتی آژانس از یکسو و موجی از عملیات مخفیانه و تهاجمیاسرائیل در داخل مرزهای ایران از سوی دیگر، گفت: «وضعیت با ایران در حال ملتهب شدن بیشترى است.»
این مقام آمریکایی با اشاره به سفر آتی بایدن به خاورمیانه افزود: « بخش بزرگی از دلیل نیاز ما به انجام این سفر این است که متحدان آمریکا میخواهند از جدی بودن آن در برخورد با این موضوع اطمینان حاصل کنند.»
با این حال بنا به گزارش سیانان، دولت بایدن تا کنون با وجود فشار قانونگذاران آمریکایی از دو حزب، و نیز نگرانی شرکا و متحدان منطقهای ایالات متحده، نسبت به حکومت ایران «محتاطانه» عمل کرده تا مبادا روند مذاکرات حساس هستهای «منحرف» شود.
راب مالی نماینده دولت بایدن در امور ایران در سخنان ماه گذشته خود به کنگره اگرچه اذعان کرد که چشمانداز یک توافق جدید «در بهترین حالت ضعیف است»، اما مشخص نکرد که حتی در صورت موفقیت توافق و لغو تحریمها، دولت ایالات متحده چگونه میتواند مانع از حملات موشکی و پهپاد ایران در منطقه شود.
این تردیدها هنگامی افزایش مییابد که همزمان نیروی دریایی ارتش آمریکا نیز در بیانیهای اعلام کرد دوشنبه، سه قایق نظامی تندرو ایرانی به شیوهای «ناامن و غیرحرفهای» به دو شناور نیروی دریایی آمریکا در تنگه هرمز بیش از حد نزدیک شده و رفتاری تحریکآمیز داشتند.
در همین راستا سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا به سیانان گفت: «به انجام رایزنیهای تنگاتنگ با شرکای منطقهای خود در مورد سیاست آمریکا در قبال ایران متعهدیم و بطور کلی از گفتگو میان کشورهای منطقه درباره مسائل امنیت و ثبات منطقه حمایت میکنیم.»
دولت بایدن در صورت شکست مذاکرات با جمهوری اسلامی تحریمها را تشدید میکند
مقامات آمریکایی همچنین به سیانان گفتهاند که دولت بایدن فشار اقتصادی بر جمهورى اسلامى را ادامه خواهد داد و در صورت شکست توافق، اجرای تحریمها را تشدید خواهد کرد. ایالات متحده نیز در تلاش برای ایجاد یک ائتلاف منطقهای علیه جمهوری اسلامی ایران است و در این راستا از کشورهای خلیج خواسته تا تمام سامانههای دفاع هوایی و موشکی خود را در برابر حملات جمهورى اسلامى یکپارچه کنند.
این رویکرد توسط قانونگذاران آمریکایی از هر دو حزب حمایت میشود، اما هنوز حمایت همه کشورهای خلیجی را جلب نکرده است.
با این حال، مقامات آمریکایی بر این باور نیستند که مسئولیت محدود کردن ایران بطور کامل بر عهده دولت آمریکا است. در حالی که شرکای منطقهای آمریکا امیدوارند در زمان سفر بایدن به خاورمیانه در ماه آینده در مورد اقدامات بیشتر واشنگتن برای کنترل رفتار تنشآمیز رژیم ایران بشنوند.
در همین حال به گزارش سیانان، اسرائیل بیش از پیش مسئولیت مهار کردن جمهورى اسلامى را به عهده گرفته و برای این منظور تدارک دیده و عملیات مخفیانه خود را علیه اهداف و دانشمندان هستهای ایران افزایش داده و ایالات متحده را تا حد زیادی در مورد اقدامات خود بىاطلاع گذاشته است.
اکنون با توجه به اینکه اسرائیل در ماههای اخیر ضربات هدفمند و اقدامات بازدارنده خود را در داخل خاک ایران تشدید کرده، مقامات اطلاعاتی و نظامی آمریکا از نزدیک نشانههایی از تشدید تنش بین ایران و اسرائیل در آستانه سفر بایدن به منطقه را زیر نظر گرفتهاند.
اینطور که بسیاری از مقامات آمریکایی کنونی و سابق آگاه به مناقشههای دو کشور به شبکه سیانان گفتهاند، اسرائیل، آمریکا را از اقدامات خود علیه ایران مطلع نمیکند و اغلب حتی بطور مخفیانه مسئولیت چنین عملیاتی را بر عهده نمیگیرد.
به گفته آنها در این میان مقامات دولت بایدن بطور گسترده رویکرد عدم دخالت در اقدامات اسرائیل را در پیش گرفتهاند و دولت بایدن نیز بطور مستقیم از اسرائیل نخواسته که عملیات خود را علیه جمهوری اسلامی ایران متوقف کند.
جاناتان پانیکوف رئیس ابتکار امنیت خاورمیانه در شورای آتلانتیک به سیانان گفت: «به نظر نمیرسد اسرائیل در حال حاضر یک برنامه استراتژیک برای پایان دادن به توسعه سلاحهای هستهای ایران داشته باشد».
او افزود، اسرائیل امیدوار است از طریق «یکسری اقدامات تاکتیکی بتواند فشار را بر جمهورى اسلامى حفظ کرده و بطور مداوم پیشرفت آن را به تاخیر بیندازد.»
در حالى که مقامات آمریکایی وقوع جنگ متعارف بین ایران و اسرائیل را بعید میدانند، با وجود این اما احتمال وقوع اشتباه محاسباتی خارج از کنترل را بیش از حد معمول ارزیابی میکنند.