با وجود وعده‌های وزارت ارتباطات برای بهبود سرعت اینترنت همراه و ثابت، کاربران در چند روز اخیر از سرعت و کیفیت اینترنت، به ویژه اینترنت همراه گلایه دارند. در این میان، طرح معروف به «صیانت از کاربران فضای مجازی» دوباره در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرد و به نظر می‌رسد کُندی و مشکلاتی که کاربران برای استفاده از اینترنت دارند مقدماتی در اجرای کامل طرح صیانت است.
این روزها انتقادها نسبت به کاهش سرعت اینترنت توسط کاربران در شبکه های اجتماعی افزایش یافته است. برخی کاربران مشکلات و اختلالات اینترنت را به آغاز اجرای طرح صیانت و طبقه‌بندی اینترنت نسبت می‌دهند و برخی نیز می‌گویند بین بارگذاری وبسایت‌های داخلی و خارجی تفاوت جدی وجود دارد.
از سوی دیگر خبرهایی از قطع دسترسی ایرانی‌های خارج از کشور به سامانه‌های بانکی از آی‌پی‌های خارج از کشور خبر می‌دهند. هرچند دولت این اقدام را «موقتی» و در راستای پیشگیری از تهدیدات سایبری اعلام کرده اما به نظر می رسد، همه این رویدادها به تلاش رژیم برای راه انداختن به اصطلاح «شبکه ملی اطلاعات» یا «اینترنت ملی» مربوط است.
با محدودیت اخیر در سامانه بانکی، کاربران داخلی سامانه‌های بانکی نمی‌توانند در صورت روشن بودن وی‌پی‌ان، از خدمات اینترنت بانک و همراه بانک استفاده کنند.
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات مدعی است که «سرعت اینترنت بهبود قابل توجهی داشته‌است. اما این سرعت شایسته مردم نیست و کاربران به‌دلیل عدم توسعه زیرساخت‌ها در چند سال اخیر، این افزایش سرعت را حس نمی‌کنند.»
برعکس این ادعا اما کُندی و اختلال در اینترنت افزایش پیدا کرده و حالا یکی از نمایندگان مجلس اسلامی گفته طرح «صیانت از کاربران فضای مجازی» که به محدودسازی بیشتر و رسمی اینترنت در ایران منجر می‌شود قرار است تا دو هفته دیگر در دستور کار مجلس قرار بگیرد.
زهره الهیان عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی به تقلید از علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی فضای مجازی را «فضایی برای ولنگاری» خواند و اعلام کرد: «ما مکررا پیگیر طرح صیانت در مجلس هستیم و رئیس مجلس قول داده است که تا دو هفته آینده این طرح در دستور کار مجلس قرار بگیرد.»
افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه اینترنت؛ از اجرای خزنده‌ی طرح صیانت تا کسب درآمد از جیب مردم
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نظرات متفاوتی نسبت به محدود ساختن اینترنت و طرح صیانت دارند. برای نمونه جلیل رحیمی جهان‌آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفته که «اگر ما به جهان بگوییم اینترنت با سرعت بالا خطرآفرین است، به ما می‌خندند. چرا که جهان در حال فراهم‌کردن زیرساخت‌های خود برای افزایش سرعت اینترنت است. از طرفی همزمان به شهروندان خود برای استفاده صحیح از اینترنت آموزش می‌دهند. اما ما با شیوه محدودسازی و فیلترینگ رفتار می‌کنیم که تا کنون هم نتیجه‌ای از آن نگرفته‌ایم. بنابراین راه نادرست و شیوه‌ای نادرست را تکرار‌کردن نه به نفع کشور است و نه به نفع جامعه.»
جلال رشیدی کوچی نماینده‌ای که سال گذشته در صحن علنی به محتوای طرح صیانت انتقاد و نسبت به نگرانی مردم از اجرای چنین طرحی هشدار داده بود، امروز دوشنبه سیزدهم تیرماه در گفتگو با روزنامه فرهیختگان از تشکیل کمیسیونی جدید در مجلس شورای اسلامی برای بررسی طرح اصلاح‌شده‌ی صیانت خبر داده و گفته که «کمیسیون جدیدی تشکیل می‌شود که در آن کلیات طرحی که بازگشته، نه جزئیات آن، موردبررسی قرار خواهد گرفت و گزارش این بررسی نیز به صحن علنی مجلس ارائه خواهد شد، مانند تمام طرح‌های دیگر.»
پیش از این شورایی با عنوان «شورای عالی فضای مجازی» در مجلس شورای اسلامی تشکیل شده بود که مسئول بررسی این طرح بود اما پس از انتقادات جدی افکار عمومی در فضای مجازی و واقعی ۱۶۰ نماینده در نامه‌ای اعتراضی به محمد باقر قالیباف رئیس مجلس از او خواستند طرح صیانت از بررسی در کمیسیون مشترک خارج شده و در صحن علنی و در معرض دید عموم به رأی گذاشته شود. اکنون به گفته جلال رشیدی کوچی، این شورا نیز نظرات خود را درباره طرح صیانت به مجلس ارائه و تصمیم‌گیری درباره آن به صحن سپرده می‌شود.
غلامرضا نوری نایب رئیس کمیسیون اصل ۴۴ مجلس اسلامی هفته گذشته در گفتگو با شرق گفته بود «در هفته گذشته تصمیما‌ت شورای عالی فضای مجازی از هرگونه دادخواهی و شکایت افراد و اشخاص مصون شد. با این حال می‌توان گفت طرح صیانت در جایی است که سرنوشتش برای ما مبهم و نامعلوم است که چه اتفاقی برایش خواهد افتاد؛ چون دیگر از شفافیت و بازخواست هم مصون است، ولی امیدواریم این کار را با مردم نکنند.»
نایب رئیس کمیسیون اصل ۴۴ مجلس افزوده که «با این مصوبه عملا موضوع فیلترینگ تمام ابزارهای پرکاربرد فضای مجازی مانند واتس‌اپ، اینستاگرام و بقیه موارد قابلیت اجرایی دارد.»
روزنامه اعتماد نیز در گزارشی با عنوان «توپ طرح صیانت در زمین شورای عالی فضای مجازی» نوشته که برخی محافل در مجلس به دنبال آن هستند تا با استفاده از ظرفیت قانونی ویژه‌ای که اخیراً برای شورای عالی فضای مجازی ایجاد شده، کارهای حقوقی طرح را یکسره کرده و زمینه اجرای ایده صیانت از فضای مجازی را فراهم سازند.
یکی از مبهم‌ترین موضوعات در جریان پیگیری طرح صیانت موضع صریح دولت درباره این طرح است. دولت در شرایطی اعلام می‌کند موافق تصویب طرح صیانت نیست که ظاهراً مخالفت جدی هم با آن صورت نمی‌دهد و وزارت به اصطلاح «ارتباطات و فناوری اطلاعات» در عمل مردم را از فناوری اطلاعات محروم کرده و در ارتباطات آنها اختلال به وجود می‌آورد.
بعد از مخالفت‌های گسترده مردم و مرکز پژوهش‌های مجلس، ظاهراً نمایندگان تصمیم گرفته‌اند که اینبار به صورت چراغ خاموش و خزنده از طریق مصوبات شورای عالی فضای مجازی، طرح صیانت را اجرا کنند. تصمیمی که نشانه‌های آن را این روزها می‌توان در سرعت پایین اینترنت دید.
روزنامه فرهیختگان نیز در مطلبی با عنوان» طرح صیانت، هیجانی و غیرفنی است» نوشته آنچه تا کنون در مواجهه با بررسی صیانت در مجلس رخ داده، تصویری کاملا هیجان‌زده و غیرفنی را در افکار عمومی تداعی می‌کند. نمایندگان ابتدا با توجیه قانونگذاری برای فضای مجازی یک طرح پیشنهادی و پرایراد ارائه دادند. اصلاحات پی در پی و تغییر چندباره عناوین طرح نشان از ایرادهای بسیاری دارد که تصویر منسجم و کارشناسی‌شده را از طرح صیانت ارائه نمی‌دهد.
در ادامه مطلب روزنامه فرهیختگان آمده «از آنجایی که دستگاه قضا یک نهاد تخصصی حقوقی است و قانونگذاری فضای مجازی نیز به امری التهاب‌آفرین در افکار عمومی تبدیل شده است تهیه یک لایحه قانونی دقیق توسط قوه قضائیه تا حد زیادی می‌تواند نگرانی‌های ناشی از ایرادهای احتمالی قانون را کاهش دهد.»
حسین امامی استاد ارتباطات و پژوهشگر رسانه‌های نوین معتقد است «تفاوتی نمی‌کند سرنوشت طرح صیانت در کجا رقم خواهد خورد؛ نکته مهم این است که امروز بیش از همیشه عزم جدی برای تصویب طرح صیانت از فضای مجازی وجود دارد.»
حسین امامی تأکید کرده که «با توجه به اتفاقات اخیر اقتصادی، سیاسی، امنیتی و… مسئولین کشور برای تصویب طرح صیانت فضای مجازی بیش از قبل جدی هستند و موافقان تصویب طرح یکدست‌تر شده‌اند.»
گزارشگران بدون مرز: شرکت «ابرآروان» همدست جمهوری اسلامی در آپارتاید دیجیتال و سرکوب
اینهمه در حالیست که به تازگی گزارشگران بدون مرز در گزارشی به شرکت «ابرآروان» اشاره کرده که در همدستی با جمهوری اسلامی در اجرای طرح صیانت و مسدود کردن ارتباطات آزاد و گردش اطلاعات به رژیم ایران کمک می‌کند.
این نهاد بین‌المللی مدافع آزادی بیان نوشته است: «از ۱۵ سال پیش رژیم تهران، «اینترنت حلال» یا همان شبکه اطلاعات ملی را به عنوان ابزاری مناسب برای ارائه خدمات و امنیت بیشتر راه‌اندازی کرده است. از سال ۲۰۱۱ حکومت راه‌اندازی را تسریع کرد و از سال ۲۰۱۷ شرکت ابرآروان که دفتر نمایندگی در شهر دوسلدروف آلمان دارد، در پروژه‌ای به نام «شما» همکاری گسترده‌ای را با رژیم در «زیرساخت یکپارچه ابری» وتسهیل دسترسی به شبکه اطلاعات ملی آغاز کرد.»
در همین ارتباط، وانسان برتیه مسئول دفتر فناوری گزارشگران بدون مرز در ارتباط با شرکت‌هایی که همدست جمهوری اسلامی در سانسور و زیر پا گذاشتن آزادی بیان هستند، گفته است: «این شبکه محتواهایی را که مردم ایران می‌توانند به آنها دسترسی داشته باشند پالایش می‌کنند. شرکت ابرآروان که در اروپا نیز فعال است نقش دوفاکتو در راهبرد مهار دسترسی به اطلاعات در ایران ایفا می‌کند. این شرکت باید به این همکاری و در اختیار رژیم قرار دادن ابزارهای سانسور پایان دهد.»
