شینزو آبه نخست وزیر سابق پیشین ژاپن پس از آنکه در یک سوء قصد هدف شلیک گلوله قرار گرفت، در بیمارستان چشم از جهان فرو بست. مرگ آبه در ساعت ۱۱ و ده دقیقه بامداد روز جمعه ۸ ژوییه در بیمارستانی که آبه بلافاصله به آنجا منتقل شده بود، در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام شد.
هیچیک از رهبران ژاپن در دوره پس از جنگ جهانی دو بیش از شینزو آبه که در جریان سخنرانی روز جمعه به ضرب گلوله کشته شد، تأثیری برجای نگذاشته است. او اقتصاد ژاپن را در حالی اصلاح کرد که همچنان یک ناسیونالیست راستگرا باقی ماند و گاهی با سیاست‌های خود بسیاری را در داخل و خارج ژاپن تحریک کرد.
هنگامی‌که آبه ۵۲ ساله در سال ۲۰۰۶ (تا ۲۰۰۷) سمت نخست وزیری را بر عهده گرفت، جوان‌ترین فرد در این مقام در ژاپن پس از جنگ بود. او همچنین اولین سیاستمدار ژاپن بود که پس از شکست ویرانگر سال ۱۹۴۵ متولد شده بود.
زمانی که او در سال ۲۰۲۰ (از ۲۰۱۲) به دلیل سلامتی از سمت خود استعفا داد، در مجموع ۹ سال در مقام نخست‌وزیر خدمت کرده بود.
آبه تا زمان درگذشت در سوء قصد ۸ ژوئیه یکی از چهره‌های قدرتمند در سیاست ژاپن و در حزب لیبرال دموکرات این کشور بود. نخست وزیر فعلی فومیو کیشیدا یکی از بزرگترین حامیان وی به شمار می‌رود.
بسیاری اکنون برنامه‌های اصلاحات اقتصادی گسترده‌ای را که آبه در اولین دوره کوتاه قدرت خود راه‌اندازی کرده بود، به یاد می‌آورند: «آبنومیکس» یا «سه تیر» که ژاپن را از دور باطل کاهش تورم و رکود بیرون کشید.
برنامه‌های نخست‌وزیر پیشین ژاپن تا حدی درست از آب درآمدند و ژاپن همچنان یک قدرت بزرگ اقتصادی باقی مانده اگرچه چین در بین دو دوره نخست وزیری آبه به عنوان بزرگترین اقتصاد آسیا از ژاپن پیشی گرفت.
آبه از یک خانواده‌ی متعلق به اشراف سیاسی ژاپن بود. پدربزرگ او نوبوسوکه کیشی، استان اشغالی منچوری چین را در دهه ۱۹۳۰ رهبری می‌کرد. او سپس در زمان جنگ جهانی دوم وزیر شد و یکی از کسانی بود که اعلامیه جنگ علیه ایالات متحده را نوشت.
پدربزرگ شینزو آبه پس از اشغال ژاپن، سه سال به اتهام جنایت جنگی در زندان بود. اما بعدا آزاد شد و در اواخر دهه ۱۹۵۰ نخست وزیر ژاپن شد.
پدر آبه در مراحل پایانی جنگ به عنوان خلبان کامیکازه یا خلبان انتحاری ثبت نام کرد ولی جنگ تمام شد و او دوره آموزشی خود را به پایان نرساند. وی مدتی وزیر خارجه بود.
شینزو آبه تا حدودی به دلیل پیشینه خانوادگی، سیاست‌های دولت خود را در مسیر ناسیونالیسم راستگرا پیش می‌برد که قبلاً تابو محسوب می‌شد. او به دنبال اصلاح ماده ۹ قانون اساسی این کشور بود که ایالات متحده پس از جنگ جهانی دوم به ژاپن تحمیل کرد. ماده ضدجنگی که ژاپن را «برای همیشه» از به راه انداختن هر جنگی منع می‌کند.
او موفق به اصلاح این ماده نشد اما توانست در چارچوب قانون اساسی، ارتش ژاپن را که عنوان آن «نیروهای دفاع از خود» است، تقویت کند. ژاپن در دوران قدرت او در سیاست بین‌الملل وزن بیشتری پیدا کرد.
اما مهمتر از همه اینکه آبه در دسامبر ۲۰۱۳ از یک «زیارتگاه شینتو» که به ژاپنی‌هایی اختصاص دارد که در جنگ کشته شدند بازدید به عمل آورد و ادای احترام کرد. در میان دفن‌شدگان در این محل، بیش از ۱۰۰۰ جنایتکار جنگی که در دادگاه به این جنایت محکوم شدند، وجود دارد! این اقدام نخست وزیر ژاپن از سوی جمهوری خلق چین، کره جنوبی و سایر کشورهایی که در طول جنگ جهانی دوم قربانی نظامیگری خشن ژاپن شدند، بسیار تحریک‌آمیز تلقی و محکوم شد.
این حرکت یک معاشقه آشکار با ناسیونالیست‌های راست افراطی بود؛ همانهایی که می‌خواهند رژیم ژاپن دوران جنگ را دوباره برقرار کنند. اما نه تنها کشورهای همسایه، بلکه مخالفان سیاسی آبه در ژاپن نیز او را به پاکشویی و سپیدنمایی تاریخ متهم کردند. شینزو آبه اغلب متهم به ارتجاع می‌شد و حتی برخی وی را فاشیست خطاب می‌کردند.
آبه اما تمجید نیز شده است. استیو بنُن مشاور دونالد ترامپ، آبه را «ترامپ قبل از ترامپ» و «قهرمان مردم و پوپولیست‌های سراسر جهان» خوانده بود.
او همچنین رابطه نزدیکی با ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا داشت که طی یک سفر دولتی در سال ۲۰۱۹ با لبخند توانست ببیند که چگونه به برنده مسابقات کشتی‌گیران سومو جایزه‌ای با عنوان «جام ترامپ» اهدا شد.
هنوز معلوم نیست قاتل شینزو آبه چه انگیزه‌ای داشته است. اما او دشمنان زیادی داشت آنهم در حالی که تدارکات امنیتی پیرامون رهبران ژاپن بطور سنتی خیلی سختگیرانه نیست.
گرچه پیشتر نیز در ژاپن ترورهایی رخ داده است. یکی از آنها پدربزرگ خود شینزو آبه بود؛ همان کسی که مظنون به ارتکاب جنایت جنگی بود. وی در سال ۱۹۶۰ با چاقو مورد حمله قرار گرفت و زخمی شد ولی زنده ماند. نوه‌اش اما در ۶۸ سالگی از سوء قصد با شلیک گلوله جان به در نبرد.
*منبع: وبسایت «خبرهای روز» سوئد
*ترجمه و تنظیم: فرامرز نوروزی
