هشدار در مورد «مرگ» دریاچه ارومیه؛ از فروش نمک تا منبع جدید ریزگرد برای ۱۴ میلیون نفر

هفت سال پس از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه در دولت حسن روحانی موسوم به دولت «تدبیروامید»، وخامت وضعیت این دریاچه چنان هشداردهنده شده که بخش جنوبی آن بطور کامل در حال خشک شدن است. از همین رو به تازگی کارزاری دیگر در اعتراض به نابودی این دریاچه مهم ایران در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است.

سطح تراز دریاچه ارومیه در دهم تیرماه سال جاری، ۱۲۷۰/۶۲ متر است که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۴۸ سانتی‌متر کاهش یافته. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای سطح عرصه آبی دریاچه ارومیه نیز نسبت به سال گذشته ۳۱ درصد کاهش یافته است.

قرار بود دریاچه ارومیه با طرح‌های ستاد احیا که از سال ۱۳۹۴ تا ۱۰ سال بعد، به تراز اکولوژیک خود برسد ولی اکنون در هفتمین‌ سال تشکیل این ستاد، کارزاری از سوی فعالان محیط‌ زیست با این هشدار تشکیل شده که جنوب این دریاچه بطور کامل در حال خشک شدن است و بزرگترین دریاچه آب شور جهان گرفتار معضل کم‌آبی و خشکی شده است.

دریاچه اورمیه بیش از ۳۰۰ کیلومتر کوچک شد

با وجود خشکیدن این دریاچه اما زمزمه‌هایی از ساخت‌ سدهای متوقف شده در سال ۱۳۹۳ شامل دو سد «نازلو» و «باراندوز چای» بر ارومیه به گوش می‌رسد.  جلال‌زاده نماینده مجلس شورای اسلامی در این رابطه گفته است: «احداث سد نازلو طبق نظر کارشناسان فنی، تاثیری در خشکی دریاچه ارومیه ندارد بلکه احداث این سد، مشکل آب مناطق محال انزل و نازلو را رفع خواهد کرد».

اسماعیل کهرُم: مشکل دریاچه اورمیه کمبود آب است

مشکل دریاچه ارومیه و خشکیدن آن موضوع تازه‌ای نیست. کیهان لندن در سال‌های گذشته ده‌ها گزارش درباره این موضوع منتشر کرده است.

یادمه درسی‌ در راهنمایی داشتیم درباره دریاچه ارومیه, چند جزیره داره و بخاطر چرای بیش از حد آهوان یکی از جزیره ها، دوتا پلنگ در جزیره رها شده تا تعداد آنها رو بطور طبیعی پائین نگاه دارند. #SaveUrmiaLake
الان،
جزیره، آهو،
پلنگ،
دریاچه ارومیه.
بر پدرت لعنت ج.ا. که با ایران چه کردی. pic.twitter.com/tW84zpvuyI

— 🇬🇧Hadi Sedaughat🇺🇦 (@HadiSedaughat74) July 11, 2022

کارزار «درخواست احیای دریاچه ارومیه» را که از ۹ خردادماه شروع شده تا کنون نزدیک به ۴۰ هزار نفر امضا کرده‌اند. ولی در روزهای اخیر با راه‌افتادن هشتگ‌ ارومیه در توئیتر بازتاب گسترده‌‌تری پیدا کرده است.

اعتراض به وضعیت غم‌انگیز دریاچه ارومیه و درخواست برای احیای آن تا آنجا فراگیر شده که بعضی فوتبالیست‌ها از جمله مسعود شجاعی، ساکت الهامی، محمد ایران‌پوریان، محمدرضا خانزاده، سامان نریمان جهان، محمد ابراهیمی و مهدی کیانی نیز به این کارزار پیوسته‌اند.

https://twitter.com/mansoursohrabi1/status/1546134419123093504

منصور سهرابی کارشناس محیط‌ زیست ساکن آلمان در توئیتی از نزدیک بودن «مرگ» دریاچه ارومیه خبر داده و نوشته است: «در خوشبینانەترین حالت تا اواسط مرداد هر روز ۲۵ میلیون مترمکعب از سطح دریاچە آب تبخیر می‌شود! از طرف دیگر تا آغاز سال آبی جدید هم ٧٣ روز زمان داریم. احتمال اینکە حجم آب در اول مهر بە زیر یک میلیارد برسد بسیار زیاد است. مرگ دریاچە نزدیک است…»

کاربران توئیتر با استفاده از هشتگ‌های #دریاچه_ارومیه، #اورمو_گولو و #SaveUrmiaLake درباره خشکسالی دریاچه ارومیه نوشته‌اند و با انتشار تصاویر و طرح‌هایی از آن، نشان داده‌اند که تا چه اندازه بحران جدی است. این حامیان محیط‌ زیست در نامه‌ای به رئیس دولت سیزدهم، رئیس مجلس دوازدهم و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، بسیار کوتاه نوشته‌اند: «با سلام. احتراما تقاضا می‌شود احیای دریاچه ارومیه را در دستور کار خویش قرار دهید. همانگونه که مستحضرید آب نقشی حیاتی در زندگی انسان‌ها دارد. بیایید به فکر سلامت زمین، خودمان و به فکر نسل‌های آینده باشیم. با تشکر.»

ام‌کلثوم احمدی مبتکر این کارزار معتقد است: «دریاچه ارومیه رنگ خون به خود گرفته. قرمز شده و قلبم از دیدنش به درد می‌آید. قلب هر ایرانی باید از دیدن این وضعیت به درد بیاید. برای همین هم این کارزار اعتراضی را به راه انداختم.»

The theocratic regime in #Iran is killing Urmia lake due to corruption from Tehran all the way down to the local level.

Bila xema çik buna #gola_Urmîyê xema me hemûyan be.💔#SaveUrmiaLake
#gola_Urmîyê #دریاچه_ارومیه #اورمو_گولو pic.twitter.com/HyLPwnHZJm

— Shukriya Bradost (@ShukriyaBradost) July 10, 2022

این فعال محیط‌ زیست درباره وضعیت مردمان منطقه می‌گوید، «خرید و فروش نمک هم در این منطقه فراگیر شده و اینطور که به نظر می‌رسد مردم محلی از مطالبه‌گری هم حتی خسته شده‌اند.»

از سوی دیگر، ناکارآمدی ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز مورد توجه قرار گرفته است. روح‌الله متفکرآزاد نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی از بررسی و رای‌گیری درباره طرح تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه در صحن علنی مجلس خبر داده که در صورت همراهی نمایندگان و تصویب، فرآیند آن آغاز می‌شود.

کاهش ۴۰۰ میلیون مترمکعبی آب دریاچه اورمیه

به گفته او، تراز آبی این دریاچه به دلیل خشکسالی‌های متوالی به شدت کاهش یافته ولی ستاد احیا هم میلیاردها تومان در راستای احیای دریاچه هزینه کرده که اکنون ثمره خاصی از این هزینه‌ها شاهد نیستیم!

https://twitter.com/Naseram0110/status/1545818092562964480

طبق گفته‌های این نماینده مجلس شورای اسلامی، «خشک شدن این دریاچه علاوه بر استان‌ها و شهرهای حاشیه دریاچه، بیشترین تاثیر منفی را در سمت شرق این دریاچه خواهد داشت زیرا بیش از ۱۴ میلیون نفر از تبریز تا نزدیکی تهران از ریزگردهای نمکی آن در امان نخواهند بود.»

متفکرآزاد همچنین خواستار اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام و رهاشده احیای دریاچه ارومیه توسط دولت سیزدهم شد و گفت: «اتمام و افتتاح تصفیه‌خانه‌های فاضلاب تبریز، آذرشهر برای رهاسازی پساب تصفیه شده به دریاچه و تونل انتقال آب کانی سیب باید در اولویت قرار گیرد تا پیکر نیمه‌جان دریاچه دوباره جان دیگری بگیرد. ارائه این طرح در راستای وظیفه نظارتی نمایندگی مردم بوده و در نوبت سه‌شنبه هفته جاری در صحن علنی مجلس مورد بررسی و رای‌گیری قرار می‌گیرد.»

وحید جلال‌زاده نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز گفت که این دریاچه فقط ۲میلیارد مترمکعب آب دارد و بعد از ۷ سال باز هم بخش‌های جنوبی این دریاچه رو به خشکی است. وی افزود «علت اصلی خشکی دریاچه کاهش نزولات آسمانی است. متوسط بارندگی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در گذشته ۴۳۵ میلیمتر بود که این میزان به زیر ۳۵۰ میلیمتر رسیده است.»

ژاپن پول احیای دریاچه اورمیه را می‌پردازد

او همچنین گفت: «تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه به اتمام رسیده اما نواقصی در متعلقات کانال وجود دارد تا سالانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب به دریاچه از طریق این کانال هدایت شود. انتقال آب بین حوضه‌ای تنها امید احیای دریاچه ارومیه است. تصفیه‌خانه ارومیه نیز از دیگر پروژه‌های مهم در احیای دریاچه ارومیه است که با اتمام این پروژه ۵۰ میلیون مترمکعب آب به سمت دریاچه رهاسازی می‌شود». او توضیح نداد خود این آب که قرار است «رهاسازی» شود، قرار است از کجا تأمین شود!