پرتره مظفرالدین شاه قاجار اثر کمال‌الملک نقاش مشهور ایران ۲۲ سال پیش در حراج کریستیز لندن به مبلغ ۴۴ هزار پوند به فروش رفت. این تابلو از موزه‌ی کاخ گلستان به سرقت برده شده بود!
افشین پرورش منتقد هنری ساکن ایالات متحده آمریکا شامگاه دیروز در شبکه‌های اجتماعی با انتشار عکسی از تالار برلیان کاخ گلستان که پرتره مظفرالدین شاه اثر کمال‌الملک در آن نصب بوده است از به سرقت رفتن این تابلو از کاخ گلستان خبر داد.
او به نقل از دو کارمند سابق موزه کاخ گلستان این ادعا را مطرح کرده که تابلوی مظفرالدین شاه از موزه به سرقت رفته و «در ۲۳ فروردین ماه ۱۳۷۹ مطابق با یازدهم آپریل سال ۲۰۰۰ در این حراج به مبلغ ۴۴/۶۵۰ پوند انگلستان به فروش رفته است.»
طبق ادعای مطرح شده، تابلوی پرتره مظفرالدین شاه قاجار در دوران ریاست محمد بهشتی بر سازمان میراث فرهنگی و در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی رخ داده است.
افشین پرورش نوشت که «بهشتی در حالی طی سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳ بر این مسند تکیه زده بود که دو دوست صمیمی او، مرتضی کاظمی به عنوان معاونت هنری وزارت ارشاد و علیرضا سمیع آذر به عنوان مدیرکل اداره‌ی هنرهای تجسمی و رئیس موزه هنرهای معاصر مشغول به کار بوده‌اند».
از محمد بهشتی و علیرضا سمیع‌آذر مسئولان ادوار مختلف معاونت هنری و میراث فرهنگی همواره به عنوان مافیای هنرهای تجسمی و تجارت آثار هنری و سرقت‌های آنان یاد می‌شود.
حالا موضوع سرقت این تابلو بازتاب گسترده‌ای یافته است. آفرین امامی مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان در این رابطه گفته «از زمانی که ابواب جمعی کاخ گلستان آغاز شده است و اموال شمارهگذاری شده‌اند، هرگز چنین سرقتی گزارش نشده است و این اثر جزو ابواب جمعی هیچکدام از امنای اموال ما نبوده و معلوم نیست خروج این اثر مربوط به چه زمانی بوده است.»
او اینگونه حدس زده که «اصلا ممکن است که این اثر در دوران قاجار یا هدیه شده یا به هر دلیلی از کاخ گلستان خارج شده است و ما نمی‌توانیم تاریخ دقیقی برای آن در نظر بگیریم اما چیزی که مشخص است این است که در سال های گذشته سرقتی انجام نشده است.»
امامی همچنین تأکید داشته که نمی‌توانند اصالت فروش تابلوی مظفرالدین شاه را در حراج سال ۲۰۰۰ کریستیز را تأیید یا رد کنند.
مدیر کاخ گلستان می‌گوید، «از زمانی که همکاران ما تالار برلیان را تحویل گرفته‌اند همیشه تابلوهای خارجی در تالار برلیان بوده و روی آینه‌‌کاری‌ها هرگز تابلویی نبوده است.»
مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان احتمال داده، این اثر دوره‌های خیلی قبل از ایران خارج شده است و از سال ۶۱ هم که اموال شمارهگذاری و لیست می‌شوند، جزو آثار کاخ گلستان نبوده است «اما ما فهرستی داریم که مربوط به دوره پهلوی است و قرار است طی چند روز آینده این فهرست را بررسی کنیم و مطمئن شویم که آیا این اثر در دوره پهلوی وجود داشته است یا خیر.»
او در ارتباط با امکان پس گرفتن تابلو و شکایت قضایی از سوی این موزه گفت «ما مطمئن نیستیم که اثر فروخته شده در حراج کریستیز اثر اصلی بوده است یا خیر. سال ۲۰۰۰ این اثر فروخته شده است و اکنون ۲۲ سال از این قضیه می‌گذرد و ما به آن اثر دسترسی نداریم که بررسی کنیم اصل بوده است یا جعلی.»
امامی بر این امر که پس از انقلاب هیچ اثری از کاخ گلستان گم نشده تأکید داشته و افزوده: «طبق عکس منتشر شده در دوران قاجار تابلویی وجود داشته است که ما نمی‌دانیم در همان دوره قاجار چه اتفاقی برایش افتاده است بلکه در همان عکس نیز آثاری وجود دارد که اکنون در کاخ گلستان نیستند و نمی‌توانیم بگوییم که سرقت شده‌اند زیرا در آن دوران مدام دکوراسیون عوض می‌کردند و حتی اوایل انقلاب یکسری از آثار کاخ گلستان به موزه جواهرات ملی و یکسری به کاخ سعدآباد و نیاوران داده شد و این انتقالات صورت گرفته است.»
احمد دزواره‌ای رئیس مجموعه کاخ گلستان در سال‌های اوایل انقلاب تا ۱۳۸۶، بطور کل منکر خروج تابلوی پرتره مظفرالدین شاه شده و گفته که «در تالار برلیان تابلویی از مظفرالدین شاه نداشتیم. اصلا تابلوی ایرانی نداشتیم و تمام تابلوها خارجی هستند. این تابلوها هم‌اکنون هم در تالار برلیان هستند.»
جبار آوج معاون اجرایی کاخ گلستان که از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰ امین اموال تالار برلیان بود می‌گوید: «کاخ گلستان اموال زیادی داشته که اکنون در کاخ وجود ندارد. بطور مثال در عکس منتشر شده، فرشی با زمینه سفید رنگ وجود دارد که این فرش نیز اکنون در کاخ گلستان نیست؛ چراکه بسیاری از اشیای کاخ گلستان تا قبل از سال ۱۳۶۴ که ثبت و ضبط شوند به مرور به موزه‌های دیگر انتقال یافته‌اند. بخشی از اموال کاخ گلستان در آن سال‌ها به کاخ سعدآباد، نیاوران، موزه جواهرات سلطنتی و… منتقل شده است. از این رو بسیاری از اشیاء و اموال که در گذشته متعلق به کاخ گلستان بودند را می‌توانید در سایر کاخ‌ها و موزه‌ها هم ببینید.»
آوج نیز تاکید کرد: «اگر تابلو پرتره‌ی مظفرالدین شاه متعلق به کاخ گلستان باشد، ممکن است قبل از سال‌های ۱۳۶۱ از کاخ خارج شده باشد.»
