اگر کودک‌تان خجالتی است بهتر است بدانید راه‌های زیادی برای رفع این مشکل وجود دارد، به هر دلیلی که کودک شما اکنون خجالتی است، بهتر است راه‌های کمک به او را پیدا کنید.
احتمالا هیچ پدر و مادری دوست ندارد که کودکش خجالتی باشد یا دیگران این برچسب را به او بزنند. اما کدام کودکان خجالتی هستند و چه موقع ما خجالتی بودن را با مسائل دیگر اشتباه می‌گیریم؟ خجالت درواقع نوعی ویژگی شخصیتی در کودکان است، نه یک عیب و نقص که نیازی به دعوا و شرمندگی والدین داشته باشد. این ویژگی با تشویق و حمایت والدین قابل اصلاح است. جالب است بدانید دانشمندان می‌گویند خجالتی بودن در بعضی فرهنگ‌ها مورد پسند و ستایش مردم است و از راه فرهنگ جامعه به کودکان به ارث می‌رسد.
از نظر علمی احساس خجالت، یک واکنش طبیعی نسبت به افراد یا محیط‌های جدید است که در حقیقت ترکیبی از حس ترس و کنجکاوی را در خود دارد. نوزادان با دیدن چهره‌های غریبه روی خود را برمی‌گردانند. کودکان نوپا به زمین نگاه می‌کنند و به پدر یا مادرشان می‌چسبند و حتی ممکن است در این شرایط به مکیدن انگشت شست بپردازند اما بیشتر بچه‌ها در دو سه سالگی به راحتی با همه ارتباط برقرار می‌کنند و به نظر بسیار اجتماعی می‌آیند اما بعد از این سن، ترس بیشتر کودکان از غریبه‌ها شروع می‌شود و آنها حس خجالت و شرم را یاد می‌گیرند. در این زمان است که ناگهان کوچولوی اجتماعی و برونگرای شما ممکن است تبدیل به یک موجود خجالتی شود.
با کودک خجالتی‌ام چه کنم؟
خجالت به معنی دوری‌گزینی و عدم تمایل به ایجاد ارتباط با دیگران، می‌تواند امری موقتی یا نسبتا دائمی باشد. خجالتی بودن کودک باید با توجه به شخصیت و ذات کودک، سن او و اینکه فرزند چندم خانواده است و فرهنگی که کودک در آن پرورش می‌یابد، مورد بررسی قرار گیرد. در اینجا به توضیح چند مورد از این فاکتورها مانند سن و فرزند چندم خانواده می‌پردازیم.
چندمین فرزند شماست؟
معمولا فرزند اول خانواده نسبت به فرزند دوم حالت خجالت بیشتری دارد. این امر شاید به علت شیوه‌های تربیتی سختگیرانه‌تر والدین درباره فرزند اول باشد. معمولا والدین قوانین سنگین‌تر و باید و نبایدهای بیشتری درباره فرزند اول وضع می‌کنند که این امر می‌تواند بر میزان و کیفیت عزت نفس کودک تاثیر بگذارد. زیرا کودک بطور مداوم به قضاوت و کنترل خود می‌پردازد و به خاطر ترس از اشتباه یا تنبیه، سعی می‌کند مناسبات خود را با دیگران کاهش دهد. در حالی که فرزند دوم معمولا کمتر با قوانین و باید و نبایدهای سخت والدین مواجه می‌شود و بنابراین با خیال راحت و اعتماد به نفس بیشتری به ایجاد ارتباط و انجام امور می‌پردازد.
اختلالی شبیه کمرویی
سن نیز از عوامل تاثیرگذار بر این حالت در کودکان است. به عنوان مثال، پدر و مادری از این موضوع اظهار ناراحتی و تعجب می‌کنند که فرزند ۸ ماهه‌شان تا مدتی قبل در ارتباط با دیگران هیچ مشکلی نداشته و به راحتی به آغوش دیگران می‌رفت، می‌خندید و با آنها بازی می‌کرد. اما به تازگی حتی با مادربزرگش هم غریبگی می‌کند و با دیدن افراد تازه گریه می‌کند و… این رفتار مربوط به سن کودک است. از حدود ۸ ماهگی کودک دچار حالتی می‌شود که روانشناسان آن را اضطراب جدایی و اضطراب غریبگی می‌نامند. یعنی در مواجهه با افراد جدید یا در هنگام غیبت پدر و مادر یا مراقب‌شان، دچار حالت اضطراب می‌شوند.
عادت‌ها در سنین مختلف
کودکان در سنین مختلف عادت‌های گوناگونی دارند. به عنوان مثال، کودکان در سن ۵ سالگی، تفریحات درون منزل را به بیرون رفتن ترجیح می‌دهند و معمولا دامنه مراوده‌ی آنها با بچه‌های دیگر محدود به گروه‌های کوچک ۳ الی ۴ نفره است و از کودکان بزرگتر یا افراد بزرگسال فاصله می‌گیرند. بنابراین در بعضی سنین نمی‌توان بر شکل یا میل کودک در ارتباط با دیگران نام خجالتی بودن گذاشت بلکه این حالت مقتضای سن آنان است.
کودک خجالتی به مدرسه نمی‌رود؟
هرچند رفتاری که کودک نوپا در برخورد با غریبه‌ها از خود بروز می‌دهد ناشی از کمرویی است و این حالت طبیعی است، اما نمی‌توان نام آن را خجالت گذاشت باید هرچه زودتر چاره‌ای بیندیشید چون با ورود او به مدرسه این مسئله تشدید خواهد شد.
شاید می‌خواهد جلب توجه کند
تعدادی از بچه‌ها خجالت را برای جلب توجه به کار می‌گیرند تا از انجام کاری که به آنها محول شده خودداری کنند. در بیشتر مواقع، کودکان خجالتی هنگام احوالپرسی مادر با سایرین به مادرشان می‌چسبند اما در برخی مواقع با ادامه رفتار می‌خواهند دیگران از او سؤال کرده و با او صحبت کنند و مورد توجه واقع شود.
موضع را بزرگ نکنید
خجالتی بودن کودک را امری غیرطبیعی و مهم جلوه ندهید ولی به او توجه داشته باشید تا سعی در جلب توجه شما از راه‌های دیگر از جمله خجالت کشیدن نکند.
او را اجتماعی کنید
با مهربانی و آرامش اعتماد به نفس کودک را تقویت کرده و او را از خردسالی به جمع دیگران به ویژه کودکان ببرید. به بچه بیاموزید که برخی کارها مانند سلام کردن از رفتارهای خوب و مؤدبانه است.
او را آماده‌ی جمع کنید
پیش از آنکه فرزندتان را به جمع دیگران ببرید برایش توضیح دهید تا خود را آماده کند و دچار اضطراب نشود. بهتر است کودک، شما را راحت و با اعتماد به نفس در میان جمع و در حال رفت و آمد و معاشرت ببیند و این شیوه را در پارک، منزل دوستان و… نیز به کار ببرید.
نگذارید شما را منزوی کند
باید با برقراری روابط مناسب با دیگران برقراری ارتباط صحیح را به فرزندتان بیاموزید و اجازه ندهید کودک خجالتی، شما را از معاشرت با دیگران بازدارد.
