جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یادداشتی که ۲۶ ژوئیه (۴ امرداد) در روزنامه فایننشال تایمز منتشر شد با اشاره به بینتیجه ماندن اقدامات برای توافق با جمهوری اسلامی نوشت «پس از ۱۵ ماه مذاکرات فشرده در وین و گفتگوهای بیشمار با اعضای برجام و ایالات متحده، به این نتیجه رسیدهام که فضا برای مصالحههای بیشتر دیگر تمام شده است.»
با وجود این، بورل ادامه داده است، «اکنون روی میز متنی گذاشتهام که در آن، رفع تحریمها و گامهای هستهای برای احیای برجام به تفصیل شرح داده شدهاند.»
او توضیح داد، «این متن بهترین توافقی است که من به عنوان تسهیلکننده مذاکرات آن را ممکن میبینم. توافق بینقصی نیست اما در آن به همه عناصر ضروری پرداخته شده و در بردارنده مصالحههای سخت حاصلشده توسط همه طرفین است.»
جوزپ بورل در ادامه از همه طرفین خواست این فرصت را غنیمت بدانند و اجازه دهند مذاکرات به نتیجه برسد. وی همچنین تأکید کرد «من هیچ جایگزین جامع یا موثر دیگری در دسترس نمیبینم.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داده «اگر توافق رد شود، ما در معرض خطر یک بحران هستهای خطرناک هستیم که با چشمانداز افزایش انزوای [حکومت] ایران همراه است. این مسئولیت مشترک ما است که توافق را به نتیجه برسانیم.»
بورل اواخر مهرماه ۱۴۰۰ به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داده بود زودتر توافق کنند وگرنه «گزینه بعدی چیز خوبی نخواهد بود!»
قابل توجه اینکه هرچند جوزپ بورل صحبت از روی میز بودن متنی برای «رفع تحریم» و «گامهای هستهای» میکند اما همزمان میگوید «فضا برای مصالحههای مهم در برجام به اتمام رسیده است!»
در بخش دیگری از یادداشت او آمده «ما میدانیم که برجام با توجه به فضای سیاسی آمریکا با نزدیک شدن به انتخابات میاندورهای کنگره مسئلهای کانونی است. این توافق [متن جدید] ممکن است به تمامی نگرانیهای آمریکا در قبال ایران نپرداخته باشد. اتحادیه اروپا نیز نگرانیهایی- نظیر مسائل حقوق بشری و فعالیتهای منطقهای ایران- دارد که فرای مسائل هستهای است. ما بطور مداوم آنها را در مذاکرات دوجانبه با ایران مطرح میکنیم. برجام به تمامی آنها رسیدگی نمیکند و هیچوقت قرار نبود این کار را انجام دهد. با اینهمه، این توافق مزیت تعدیل برنامه هستهای رو به توسعه ایران را داشت و امکان بازرسی و نظارتهای سختگیرانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی را فراهم آورد. همین مسئله باعث میشود تا توافق مبنای عدم گسترش تسلیحات هستهای قرار گیرد.»
جوزپ بورل مشخص نکرده که در متن توافق جدید بجز تهدیدات اتمی جمهوری اسلامی مسائل مربوط به تهدیدات موشکی و منطقهای تا چه اندازه مطرح شده و آیا قرار است مجدداً از این مسائل، که تا کنون از موانع توافق بودند، صرف نظر شود و یا آنها نیز بخشی از توافق احتمالی جدید خواهند بود؟! اگر قرار است از آنها صرف نظر شود، پس اینهمه وقتکشی و صحبت بر سر «اختلافات» و «مسائل ناموسی» جمهوری اسلامی برای چه بوده است؟!
علی خامنهای که به «جسد متعفن برجام» هم رضایت میدهد ترمز «مجلس انقلابی» را کشید
ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره اظهارات بورل با این تأکید که این درواقع همان توافق قبلی مربوط به ماه مارس با کمی تغییرات است گفت «ما در حال بررسی پیشنویس جدیدی هستیم که بورل آن را در اختیار ما، ایران و دیگر شرکای برجام گذاشته است… اما قبلاً هم گفتیم، طرحی کلی از توافقی است که به نظر ما خوب است و آماده پذیرفتن آن بودهایم و از ماه مارس (اسفند و فروردین) روی میز است. ما میدانیم مبنای این متن جدیدی که آقای بورل به آن اشاره کرده، همان پیشنویسی است که از مارس آماده بوده است. ما در حال بررسی تغییراتی هستیم که از سوی اتحادیه اروپا پیشنهاد شده است؛ در کوتاهمدت به آن پاسخ خواهیم داد و امیدواریم ایران هم سرانجام از فرصتی که مدتی است پیش روی آن قرار دارد، استفاده کند.»
علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز درباره طرح جدید بورل برای توافق در توییتی نوشت «در طول هفته گذشته، تبادل نظرهای جدی و سازندهای با طرفهای مقابل پیرامون مذاکرات وین انجام شده است. هماهنگکننده ایدههای خود را برای جمعبندی مذاکرات ارائه نموده است. ما نیز ایدههایی برای جمعبندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی، داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد.»
در طول هفته گذشته، تبادل نظرهای جدی و سازندهای با طرفهای مقابل پیرامون مذاکرات وین انجام شده است. هماهنگکننده ایدههای خود را برای جمعبندی مذاکرات ارائه نموده است. ما نیز ایدههایی برای جمعبندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی، داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد.
— علی باقریکنی (@Bagheri_Kani) July 26, 2022
جوزپ بورل اوایل تیرماه ۱۴۰۱ پیش از سفرش به تهران که آن را به عنوان «آخرین تیر ترکش» خوانده بود و پس از آن مذاکرات دوحه برگزار شد که آنهم کمتر از دو روز شکست خورد پیشنهاد داده بود جمهوری اسلامی قید خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا را بزند تا توافق انجام شود. اتفاقاً مقامات جمهوری اسلامی نیز بیسر و صدا با آن موافقت کردند اما یکی از مسئال عمده این است که دولت بایدن حاضر نشد حتا طی دو سال دولت خودش برای عدم خروج از برجام به رژیم ایران تضمین بدهد.
بورل اشارهای به جزئیات طرح اتحادیه اروپا نکرده است اما ند پرایس تأکید کرده همانچیزیست که در ماه مارس پیشنهاد شد. در این طرح بدون خارج شدن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمانهای تروریستی و بدون تضمین به جمهوری اسلامی با شرط «توقف کامل تمام فعالیتهای اتمی» و راستآزمایی این توقف، بخشی از تحریمها لغو میشد.
روزنامه «وال استریت ژورنال» دوشنبه ۳ امرداد در مطلبی درباره بنبست مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی نوشت در حالی که رژیم ایران به آستانه اتمی نزدیک میشود، به نظر میرسد که مرگ برجام نزدیک است اما در ایران حتا جریان حزباللهی نیز که از خیلی وقت پیش میگفت برجام مُرده و یک جسد متعفن است تحت رهبری علی خامنهای آن را نه پاره کردهاند و نه آتش زدهاند!