ایندیپندنت عربی – در حالی که جهان در انتظار پاسخ رسمی ایالات متحده آمریکا به پیشنهادهای رژیم ایران برای بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بسر می‌بُرد، واشنگتن با تأکید بر اینکه تهران درباره موضوعات کلیدی مرتبط با برنامه هسته‌ای خود امتیازاتی داده، امیدواری‌ها برای موفقیت احتمالی این مذاکرات را افزایش داد.
به گفته یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا که خواست نامش فاش نشود، جمهوری اسلامی ایران «در مورد مسائل حیاتی» امتیازاتی داده است ولی پرسشی که مطرح می‌شود این است که تهران چه امتیازاتی داده و چه موانعی همچنان بازگشت به توافق را به تأخیر می‌اندازد؟!
بازرسی تأسیسات
این مقام ارشد آمریکایی فاش کرد، رژیم ایران موافقت کرده است که از درخواست خود برای جلوگیری از برخی بازرسی‌های آژانس بین‌الملل انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای صرف نظر کرده است.
این مقام با توجه به حساسیت موضوع متن توافق برای تهران و واشنگتن، روشن نکرد که حکومت ایران در باره چه نوع بازرسی‌هایی امتیاز داده است.
او در عین حال تاکید کرد که هرچه درباره امتیازات جدید آمریکا به رژیم ایران گفته شده قطعا دروغ است!
مقام آمریکایی افزود: «علاوه بر محدودیت‌های هسته‌ای که ایران باید از آنها تبعیت کند، آژانس بار دیگر قادر خواهد بود جامع‌ترین روش‌های بازرسی را در داخل تاسیسات ایران انجام دهد بطوری که از هرگونه تلاش ایران برای دستیابی مخفیانه به سلاح هسته‌ای آگاه شده و موارد مشکوک را شناسایی کند».
این مقام ارشد آمریکایی همچنین گفت: «اگر توافقی که در حال حاضر درباره آن مذاکره می‌شود، منعقد شود، بسیاری از فعالیت‌های نظارتی بین‌المللی بر تاسیسات ایران برای مدت نامحدود باقی خواهد ماند».
جمهوری اسلامی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد که تحقیقات خود را درباره سایت‌هایی که تهران اعلام نکرده بود و در آنها بازرسان آژانس آثاری از اورانیوم غنی شده یافتند، متوقف کند.
هنری روم تحلیلگر اندیشکده گروه «اوراسیا»، می‌گوید ایران در حال حاضر از درخواست خود درباره متوقف کردن عمل بازرسان در رابطه با آثار اورانیوم «عقب‌نشینی» نکرده است.
هنری روم گفت: «اگر این موضوع دوباره در مرحله بعدی این مذاکرات مطرح شود، هیچکس تعجب نخواهد کرد».
حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست تروریسم
رژیم ایران پیشتر از یکی دیگر از مطالبات اساسی مربوط به حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا صرف نظر کرده بود.
طی چند ماه مذاکرات، تهران اعلام کرده بود که دستیابی به هرگونه توافق با واشنگتن مشروط به برداشتن نام سپاه پاسداران از فهرست تروریسم از سوی واشنگتن است اما دولت جو بایدن قاطعانه این شرط را رد کرد.
مذاکراتی که ۱۶ ماه پیش آغاز و سپس برای چند ماه متوقف شده بود، از ماه اوت سال جاری بار دیگر از سر گرفته شد. هدف از این مذاکرات طولانی و چانه‌زنی بین رژیم ایران و غرب، احیای توافقنامه شش قدرت بزرگ آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان با ایران در وین در سال ۲۰۱۵ است که ایالات متحده در هشتم ماه مه ۲۰۱۸ در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا، بطور یکجانبه از آن خارج شد.
موانعی که باید بر آنها غلبه کرد
این مقام آمریکایی با تکذیب بر امتیاز دادن از سوی واشنگتن به تهران، گفت که ایران در موضوعات مهمی امتیازاتی داده است اما همچنان موانعی وجود دارد.
او گفت: «هنوز موانعی وجود دارد که باید بر آنها غلبه کرد. اگر می‌خواهیم به توافقی برای بازگشت به توافق هسته‌ای (۲۰۱۵) برسیم، ایران باید چندین گام مهم برای برچیدن برنامه هسته‌ای خود بردارد.»
او تصریح کرد: «از جمله اقداماتی که ایران باید انجام دهد این است که تا سال ۲۰۳۱ علاوه بر توقف و برچیدن هزاران سانتریفیوژ، غنی‌سازی اورانیوم بیش از ۳/۶۷ درصد یا ذخیره بیش از ۳۰۰ کیلوگرم از اورانیوم ذخیره شده را باید تحویل دهد.»
بورل: پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا معقول است
در همین حال جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفتگو با تلویزیون اسپانیا گفته است که اکثر کشورهای درگیر در مذاکرات هسته‌ای با متن پیشنهاد اروپا موافقت کردند.
او افزود: «بیشتر طرفین توافق هسته‌ای با پیشنهاد اروپا موافق هستند، اما من هنوز پاسخی از سوی ایالات متحده نگرفته‌ام، انتظار می‌رود که طی این هفته جواب بگیرم».
«برخی اصلاحات» در پیش‌نویس اتحادیه اروپا
جوزپ بورل گفت که تهران پیشنهاد «برخی اصلاحات» در پیش‌نویس اتحادیه اروپا را کرده بود اما او فاش نکرد که جمهوری اسلامی چه تغییراتی را خواسته بود.
این در حالیست که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشتر گفته بود که پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا «معقول» است.
بورل روز دوشنبه ۲۲ اوت پیشنهاد کرده بود که این هفته نشستی در وین، جایی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آن مستقر است، برگزار شود.
روز دوشنبه ایالات متحده با رد اتهامات رژیم ایران مبنی بر تاخیر در مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای، تاکید کرد که هنوز «مسائل حل نشده‌ای» وجود دارد که برای دستیابی به توافق باید حل شود.
ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه به خبرنگاران گفت: «این ادعا که ما این مذاکرات را به هر نحوی به تعویق انداخته‌ایم، درست نیست.»
دو طرف به امتیاز دادن به یکدیگر اعتراف نمی‌کنند!
سوزان دی ماجو کارشناس بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی می‌گوید: «این یک واقعیت است که طرفین ایرانی و آمریکایی به مرحله پیشرفته‌ای از مذاکرات رسیده‌اند و این به آن معناست که دو طرف به اندازه‌ی کافی انعطاف‌پذیری از خود نشان داده‌اند.»
دی ماجو گفت: «هیچکدام از طرفین به دادن امتیاز به دیگری اعتراف نمی‌کند، اما حقیقت این است که در مذاکراتی مشابه مذاکرات ایران و آمریکا به ویژه بین دو دشمن دیرینه، دادن امتیازات مهم تنها راه رسیدن به توافق است.»
او افزود: «اگر هر یک از طرفین بتواند توافق جدید را مانند یک پیروزی برای خود جلوه دهد، این احتمال وجود دارد که برجام احیا شود؛ وگرنه مسیر توافق جدید مانند گذشته متزلزل و پر مخاطره خواهد ماند».
لغو تحریم‌ها در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای
توافق برجام یا «برنامه جامع اقدام مشترک» که در سال ۲۰۱۵ بین جمهوری اسلامی ایران و شش قدرت بزرگ امضا شد بر اساس لغو تحریم‌های تهران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین مسالمت‌آمیز بودن برنامه اتمی ایران تدوین شده بود اما با خروج دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از این توافق و اعمال تحریم‌های شدید علیه تهران، جمهوری اسلامی از تعهدات برجامی خود به شدت عقب‌نشینی کرد و با زیر پا گذاشتن مفاد محدودکننده‌ی آن، فعالیت غنی‌سازی اورانیوم را در سطح بالا آغاز کرد.
جو بایدن پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و ورود به کاخ سفید متعهد شد که این توافق را که دمکرات‌ها آن را «دستاورد» دولت اوباما قلمداد می‌کنند، احیا کند. اما با خواستههای جدید رژیم ایران از یکسو و صداهای مخالف این توافق در داخل ایالات متحده، به ویژه در میان جمهوریخواهان مواجه شد.
مخالفت‌ها با توافق هسته‌ای ایران در داخل آمریکا پس از افشای توطئه ترور جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی کاخ سفید که به گفته واشنگتن توسط یکی از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی شده بود، بیش از پیش افزایش یافته است.
*منبع: ایندیپندنت عربی
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
