روز جهانی یوزپلنگ امروز نهم شهریورماه در حالی در ایران گرامی داشته می‌شود که طبق اعلام مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی، هم‌اکنون فقط ۴۰ یوز در کشور باقی مانده است. کارشناسان معتقدند، استخراج معادن در زیستگاه‌های یوز، تعدد شکارچیان و جاده‌های ناامن، همین تعداد اندک را نیز بطور جدی تهدید می‌کند.
نهم شهریورماه روز جهانی یوزپلنگ امروز در ایران نیز با انتشار عکس‌های مختلفی از «پیروز» تنها یوز باقیمانده از سه توله‌ی «ایران» و «فیروز» گرامی داشته می‌شود و این امیدواری را علاقمندان به حیات‌وحش دارند تا این گونه‌ی در معرض انقراض شاید نجات پیدا کند.
علیرضا شهرداری بازپرور و تیمارگر حیات وحش می‌گوید: شرایط پیروز مناسب است، اما با شرایط بدنی ایده‌ال یک یوز طبیعی فاصله دارد، اما مراقبت به شدت انجام می‌شود و حالا پیروز دیگر با گوشت سفید و قرمز تغذیه می‌شود و مکمل‌های دارویی برای تامین ویتامین و سایر نیاز‌های بدنی‌اش را دریافت می‌کند.
به گفته‌ی او، «فعلا شرایط خوب است، اما این به آن معنا نیست که دیگر نگرانی وجود ندارد، باید خیلی مراقب باشیم؛ امیدوارم روز به روز شرایط بهتر شود و روزی شاهد این باشیم که یک یوز مستقل با اندام درست داشته باشیم که می‌تواند مستقل زندگی کند.»
با توجه به شرایط نگهداری «پیروز» که مشابه یک حیوان خانگی است، چندان امیدی به تکثیر نسل یوز از طریق او وجود ندارد. چنانکه بر اساس گزارش «ایرنا»، پیروز اکنون حالش خوب است، پایش را روی زمین می‌گذارد و در مجموعه پردیسان جست و خیز می‌کند، اما به دلیل اینکه توسط دایه انسانی پرورش پیدا کرده خصوصیات حیوانی کمتر در او نمود پیدا کرده در حالی که کم‌کم باید به شکار کردن عادت کند!
کاربران شبکه‌های اجتماعی در حالی با اشتیاق عکس «پیروز» را در پنج ماهگی بازنشر می‌کنند که بر اساس آخرین آمار رسمی منتشرشده جمعیت یوزپلنگ در ایران کمتر از ۴۰ قلاده است. این امر بدین معناست که تداوم شرایط کنونی در درازمدت باعث انقراض این گونه‌ی کمیاب جانوری در کشور خواهد شد.
از ۴۰ یوزپلنگ آسیایی در ایران که در مناطق حفاظت‌شده و همچنین در اسارت نگهداری می‌شوند، «دلبر» یوزپلنگ پارک پردیسان طبق گفته‌های دامپزشکان، نابارور است و از این رو، تلاش‌ها برای تکثیر یوز ایرانی با باروری دلبر و کوشکی ناموفق بوده است. اگرچه سه توله دستاورد باروری «ایران» از «فیروز» بود ولی از سه توله به دنیا آمده، فقط یک توله زنده مانده است. دو توله دیگر، به دلیل آنچه مشکلات مادرزادی عنوان شد، جان سالم به در نبردند.
این گزارش‌های ناامیدکننده، احتمال بیماری یوزهای ایران و نابارور بودن آنها و در نتیجه انقراض این گونه‌ی جانوری را بیش از پیش تقویت کرده است. علاوه بر این، شرایط زیست یوزپلنگ ایرانی نیز با توجه به انبوه معادن فعال در مناطق حفاظت‌شده، جاده‌های ناایمن و همچنین ازدیاد شکارچیان بی‌مسئولیت کاملا نامناسب است.
کارشناسان حیات وحش معتقدند، سازمان حفاظت محیط زیست بخشی از میلیاردها هزینه تکثیر این گونه‌ی در اسارت را بهتر بود برای مناسب و ایمن‌سازی زیستگاه‌های یوزپلنگ‌ها صرف می‌کرد تا از مرگ‌های ناشی از تصادف جاده‌ای یوزها جلوگیری شود.
به تازگی در ۱۴ امردادماه، یک یوز ماده در ۱۵ کیلومتری منطقه حفاظت شده توران در جاده تهران- مشهد با تصادف اتومبیل جان داد و به این ترتیب یک یوز دیگر از گردونه‌ی زیست یوز ایران کم شد. پس از این حادثه، وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد، بخشی از هزینه‌های ایمن‌سازی این جاده را می‌پردازد و باقی هزینه‌ها بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است.
در جریان تصادف ماده‌یوز، محیط‌بانان و شهروندان منطقه، یک یوز مادر و ۴ توله‌اش را مشاهده کرده‌اند. بر اساس بانک اطلاعاتی شناسایی یوزهای منطقه توران، مشخص شد ماده یوز شناسایی شده «هلیا» نام دارد و یوز ماده‌ای است که در سال ۱۴۰۰ از مادرش هَرب جدا شد و امسال موفق شد چهار توله به دنیا بیاورد.
بر اساس آخرین گزارش‌ها، در زیستگاه این یوز و توله‌هایش آب، طعمه و امنیت وجود دارد ولی به دلیل کم بودن دام برای تغذیه، این خانواده از منطقه حفاظت شده خارج شده و به دشت رفته و به همین دلیل نگرانی‌ها از زمان بازگشت او و عبور آنها از جاده بیشتر شده است.
شمار یوزهای ایران در حالی به ۴۰ قلاده رسیده که سال ۱۳۹۵ فقط در پارک ملی و منطقه حفاظت شده سیاهکوه، در منطقه مشترک یزد و اصفهان، ۶۰ یوزپلنگ شناسایی شده بودند. این پارک ملی به دلیل فعالیت معدنکاران و همچنین شکارچیان، یکی از بکرترین مناطق حفاظت‌شده را به محلی برای نابودی یوزپلنگ تبدیل کرد.
