زن، زندگی، آزادی دیگر تنها شعار زنان و مردان با شهامت ایرانی در بیش از یکصد شهر ایران نیست. فریاد زن، زندگی، آزادی در این روزها در کشورهای منطقه هم طنین انداخته است. از استانبول تا بغداد، از کابل تا بیروت و حتا قامشلی در شمال سوریه نیز زنان و مردان کشورهای همسایه به خیابان آمده و شعار زن، زندگی، آزادی را با در دست گرفتن عکس مهسا (ژینا) امینی در خیابان‌ها سر می‌دهند.
پنجشنبه صبح هفتم مهرماه ۱۴۰۱ گروه‌هایی از زنان با شهامت افغانستان در کابل در مقابل سفارت جمهوری اسلامی تجمع کردند. تجمعی که بلافاصله مورد تهاجم قرار گرفت. حمله وحشیانه مثلا نیروهای انتظامی طالبان ادامه این تجمع را غیرممکن ساخت. با کمک یکی از پناهجویان افغان در ایتالیا توانستیم با یکی از زنانی که برای این تجمع در کابل فراخوان داده بودند، گفتگوی تلفنی کوتاهی داشته باشیم. البته به دلایلی که روشن است، نامی از این زن شجاع افغانستانی نمی‌بریم.
این زن به کیهان لندن می‌گوید «درد ما و خواهرانمان در ایران، درد مشترکی است، سیاهی بر ما حکومت می‌کند و ما در تلاش برای آوردن روشنایی هستیم.» او در ادامه می‌افزاید «هرگونه تغییری در ایران، تغییر در افغانستان را هم تسهیل خواهد کرد زیرا با حمایت این کشور همسایه خواهیم توانست صدای اعتراض‌مان را رساتر کنیم.»
البته در روزهای گذشته اولین حرکت در همبستگی با قیام مردم در ایران را دختر جوانی به نام زهرا هستی با انتشار ویدئوی رقص خود بر بام ساختمانی در کابل با موسیقی ایرانی، در همدردی با مهسا (ژینا) امینی و حمایت از اعتراضات مردم ایران رقم زد.
زیبایی مهسا بر زشتی نظام غلبه خواهد کرد
اولین تظاهرات زنان و مردان در استانبول نیز با تهاجم پلیس متفرق شد و چند نفری نیز بازداشت شدند. البته در ترکیه همدلی و همبستگی با جنبش زن، زندگی، آزادی تنها به تظاهرات ختم نمی‌شود، اگرچه برای شنبه در این کشور نیز تجمعاتی در شهرهای مختلف سازماندهی شده است. بیش از ۴۰ چهره شناخته شده هنری ترک نیز با مردم ایران ابراز همبستگی کرده‌اند که می‌توان از جمله به خواننده معروف سزن اکسو اشاره کرد که می‌گوید «با احترام در برابر مهسا که جان‌اش را در جوانی گرفتند و تمام زنان ایران سر خم می‌کنم.» در حالی که یک خواننده دیگر، ملک موسو، کنسرتش را با نام مهسا و بریدن موهایش آغاز کرد. کنگره «اتحاد کار و آزادی» که ائتلافی از سندیکاها و گروه‌های سیاسی چپگرای ترکیه است نیز با ااعلام همبستگی با قیام مردم ایران آغاز به کار کرد. صلاح‌الدین دمیرتاش دبیرکل سابق «حزب دمکراتیک خلق‌ها» که در زندان بسر می‌برد نیز با تراشیدن موی خود، با قیام مردم ایران ابراز همبستگی کرد.
در بیروت نیز برای روز یکشنبه تظاهرات بزرگی در مقابل سفارت جمهوری اسلامی تدارک دیده شده است، اگرچه در روزهای گذشته نیز گروهی از زنان لبنانی به خیابان آمدند. بر یکی از پلاکارد‌هایی که در این تظاهرات زنان همراه خود آورده بودند نوشته شده بود «زیبایی مهسا بر زشتی آیت‌الله‌ها غلبه خواهد کرد.» سعد کیوان تحلیلگر لبنانی به کیهان لندن می‌گوید «سر اژدهایی که کشور ما را نیز به اسارت درآورده در تهران است. لبنان هرگز تا زمانی که آیت‌آلله‌ها در ایران حکومت می‌کنند نخواهد توانست استقلال کامل خود را به دست آورد و از شرّ حزب‌الله و هوادارانش خلاص شود. ما و مردم ایران در یک جبهه هستیم و مبارزات زنان ایران در این روزها را بخشی از مبارزه خود برای به دست آوردن استقلال می‌دانیم.» سعد کیوان در خاتمه می‌افزاید «گرچه حزب‌الله سخنی در مخالفت با این تظاهرات‌ها بیان نکرده، ولی می‌داند اگر جمهوری اسلامی سقوط کند، آینده‌ای ندارد. در همین ارتباط گفته می‌شود که ۱۶۰۰ نفر از افرادش را بسیج کرده تا در صورتی که بحران در ایران به دقیقه ۹۰ برسد، آنها را به این کشور برای حمایت از آیت‌الله‌ها اعزام کند.» منبع دیگری به کیهان لندن گفته است که این افراد از جمله سرگرم گذراندن کلاس‌های فشرده زبان فارسی هستند.
تحلیل مشترک: سر اژدها در تهران است
تحلیل عراقی‌ها نیز بسیار مشابه است. در روزهای گذشته در بغداد، اربیل و سلیمانیه تجمعاتی گسترده در بزرگداشت مهسا (ژینا) امینی و دیگر قربانیان جنبش زن، زندگی، آزادی و حمایت از موج جدید آزادیخواهی در ایران برگزار شد. البته بغداد از روز چهارشنبه شاهد برگزاری تظاهرات گسترده‌ای نیز در منطقه سبز علیه دخالت‌های جمهوری اسلامی است. انفجار یک بمب و پرتاب ۴ راکت از شرق این شهر که محل استقرار نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی است، نتوانسته است صدای این اعتراض‌ها را خاموش سازد. عرفان رشید روزنامه‌نگار در بغداد نیز مانند همکار لبنانی خود سعد کیوان، معتقد است «سر اژدها در تهران است و کلید حل مشکلات عراق نیز به نوعی در دست مردم ایران است.» این روزنامه‌نگار عراقی در ادامه گفتگو با کیهان لندن می‌افزاید « ما چه بخواهیم و چه نخواهیم شریک مردم ایران هستیم. سرنوشت ما بهم گره خورده است؛ البته شریک اصلی ما در این مبارزه علیه جمهوری اسلامی، مردم ایران هستند.»
جمهوری اسلامی یک معضل منطقه‌ای
صدها زن کرد سوری نیز با شعار ژن، ژیان، ئازادی در اعتراض به قتل مهسا (ژینا) امینی در شمال سوریه تظاهراتی را در قامشلی برگزار کردند. آروه صالح که برگزار کننده این تظاهرات بود گفت «ما از اعتراضات و قیام مردم ایران و حقوق زنان این کشور پشتیبانی می‌کنیم.» شعار ژن، ژیان، ئازادی برای اولین بار ۴ سال پیش در فیلم «دختران خورشید» مطرح شد. فیلمی در رابطه با زنان پیشمرگه در جنگ علیه داعش، که نقش اصلی آن را هنرمند ایرانی گلشیفته فراهانی بر عهده دارد.
گذشته از بازتاب و پشتیبانی‌های بین‌المللی، همبستگی منطقه‌ای با حرکت‌های اعتراضی در ایران، به ویژه قیامی که با قتل حکومتی مهسا آغاز شد، دور از انتظار نبود. در کلیه کشورهای منطقه جمهوری اسلامی یک معضل خطرناک به حساب می‌اید. مردم این کشورها، و چه بسا دولت‌های منطقه، بسیاری از مشکلات خود را نتیجه سیاست‌های جمهوری اسلامی و دخالت‌هایش می‌بینند و بدیهی است که با مردم ایران برای سپردن این نظام به تاریخ همراه باشند. در بسیاری از کشورهای منطقه جمهوری اسلامی توانسته نیروهای نیابتی خود را تشکیل دهد تا به اصطلاح «عمق استراتژیک» خود را گسترش دهد. برخی از این کشورها چون لبنان، عراق، سوریه و یا یمن اسیر حکومت اسلامی مستقر در تهران هستند و بهای سنگینی می‌پردازند. در برخی دیگر از این کشورها نیروهای وابسته و تحت حمایت جمهوری اسلامی از قدرت کمتری برخوردارند، ولی با وجود این بر زندگی حتا روزانه‌ی مردم این کشورها و سیاست‌های دولت‌هایشان تاثیر می‌گذارند.
امروز تمام کشورهای منطقه و شهروندان آنها به آنچه در خیابان‌های ایران می‌گذرد نگاه می‌کنند؛ از جمله در فلسطین که جمهوری اسلامی داعیه‌ی دفاع از مردم آن را دارد. شا حلوه نویسنده فلسطینی می‌گوید: «از بچگی به ما گفته‌اند که حکومت ایران کنار مردم ما ایستاده و برای آزادی ما می‌کوشد!… ولی ما می‌دانیم رژیمی که مردم خودش را می‌کُشد و زنانش را سرکوب می‌کند، نمی‌تواند به مردم ما کمک کند!»
در چنین شرایطی، نام مهسا به اسم رمز تبدیل شده که می‌تواند سرنوشت منطقه را تغییر دهد. طاهر بن جلون نویسنده مشهور مراکشی که نامزد دریافت جایزه ادبیات نوبل نیز بوده است، در چنین روزهایی گفته است «چشمان خاورمیانه و به ویژه زنان‌اش به ایران است. اگر ایرانی‌ها بتوانند تغییری ایجاد کنند، همه ما از ثمرات این تغییر بهره‌مند خواهیم شد.»
احمد رأفت
